از شاگردی آیت الله طباطبایی تا امامت جمعه قم

به گزارش خبرگزاري رسا، آیت الله ابراهیم امینی نجف آبادی در روز جمعه پنجم اردیبهشت سال ۱۳۹۹ در سن ۹۴ سالگی پس از یک دوره طولانی بیماری دعوت حق را لبیک گفت.

آیت الله امینی که متولد سال ۱۴۰۴ در نجف آباد اصفهان است، بعد از طی مراحل مقدماتی تحصیلات حوزوی در نجف آباد و اصفهان در سال ۱۳۲۱ به حوزه علمیه قم و سپس نجف برای تکمیل تحصیلات خود عازم شد و بار دیگر به اصفهان برگشت.

اساتید و رفقای آیت الله در دوران تحصیل 

آیت‌الله‌ ابراهیم‌ امینی در طول‌ سال‌های تحصیل‌ خود، به‌ محضر علما و استادان‌ بسیاری شرفیاب‌ شد. او دروس‌ دوره مقدمات‌ را در محضر استادانی چون‌ آقا شیخ‌ رمضانعلی ملایی، آقا شیخ‌ هاشم‌ جنّتی، آقا سید محمد هاشمی قهدیجانی فرا گرفت‌ و بیشتر شرح‌ لمعه‌ و نیز معالم‌ الاصول‌ را نزد حاج‌ شیخ‌ محمد حسن‌ عالم‌ آموخت‌. برای آموختن‌ منطق‌ منظومه‌ نیز به‌ درس‌ حاج‌ آقا صدر هاطلی كوهپایی رفت‌. او رسائل‌ را نزد آقا سید عباس‌ دهكردی و حیدر علی برومند و قوانین‌ را نزد آقا سید علی اصغر محقق‌ و مكاسب‌ را نزد آقایان‌ شیخ‌ محمد حسین‌ جرقویه‌ای و آقا شیخ‌ مرتضی اردكانی و حاج‌ آقا رحیم‌ ارباب‌ فرا گرفت‌. در قم‌ نیز ادامه‌ رسائل‌ و مكاسب‌ را نزد آقای سلطانی، حاج‌ آقا رضا بهاءالدینی و آقای مجاهدی خواند. جلد اول‌ كفایه‌ را نزد آیت‌الله‌ مرعشی و جلد دوم‌ را نزد آیت‌الله‌ گلپایگانی و بخش‌ حكمت‌ منظومه‌ را نزد آیت‌الله‌ سید محمد حسین‌ طباطبایی به‌ اتمام‌ رساند. در درس های خصوصی علامه‌ طباطبایی كه‌ در شب های پنج‌شنبه‌ و جمعه‌ تشكیل‌ می‌شد، شركت‌ می كرد و بخشی از كتاب‌ اسفار و كتاب‌ تمهید القواعد و چند جلد از بحارالانوار و منطق‌ شفا را در آنجا فرا گرفت‌.

او  در درس های خارج‌ فقه‌ و اصول‌ آیت‌الله‌ بروجردی(ره‌) و در درس‌ خارج‌ اصول‌ امام‌ خمینی(ره‌) شركت‌ می‌نمود. بعدها كه‌ درس‌ خارج‌ فقه‌ امام‌ (ره‌) نیز تشكیل‌ شد، در آن‌ شركت‌ جست‌.

آیت‌الله‌ امینی در طی این‌ سال ها با طلاب‌ فاضل‌ بسیاری رابطه‌ دوستی و رفاقت‌ داشت‌ و دروس‌ آموخته‌ را مباحثه‌ می كرد كه‌ از جمله‌ آنها آقایان‌ سید كمال‌ الدین‌ موسوی، شیخ‌ ابوالقاسم‌ محمدی، شیخ‌ عبدالله‌ جوادی آملی و شیخ‌ عباس‌ ایزدی را می‌توان‌ نام‌ برد. وی در سال های تحصیل‌ خود از امر تدریس‌ نیز غافل‌ نماند و بسیاری از كتب‌ درسی را تدریس‌ می‌كرد.

تدریس آیت الله  امینی 

ایشان خود گفته اند: در اوایل پيروزى انقلاب، با توجّه به اسلامى بودن نظام، توجّه همگان بويژه فرهنگيان و دانشجويان براى شناخت صحيح آرای اسلامى به سوى حوزه علميه جلب شد. نظر اسلام را در همه چيز حتى ورزش و كشتى خواستار بودند و با حرص و ولع پىگيرى مى كردند. اين تقاضا در بين مسئولين آموزش و پرورش و دانشگاهيان بيشتر مشاهده مى شد. ولى متأسفانه حوزه علميه در آن زمان براى پاسخگويى بدين نيازها آمادگى كامل نداشت ، چون جزء برنامه رسمى حوزه نبود. تأمين اين نياز ضرورى و فورى به دو چيز نياز داشت يكى مطالعه و تحقيق در علوم مربوطه و تهيه متون لازم . ديگرى مسافرت به شهرهاى مختلف ايران و شركت در سمينارها و جلسات فرهنگى جهت عرضه مطالب به علاقه مندان و پاسخگويى به پرسشهاى گوناگون آنها و احياناً سفر به كشورهاى خارجى به همين منظور و انجام اين مسئوليت هاى جديد با ادامه درس و بحث هاى حوزوى چندان سازگار نبود. ناچار بايد يكى از اين دو امر انتخاب مى شد:

ادامه درس و بحث حوزوى كه امرى ضرورى بود يا رها كردن بحث هاى حوزوى و صرف همه اوقات در تأمين نيازهاى جديد. اكثر فضلا روش اول را انتخاب كردند، ولى من روش دوم را لازم تر ديدم و برگزيدم. بدين علت كه احساس كردم حوزه علميه از لحاظ استاد كمبودى ندارد، در صورتى كه تأمين نيازهاى فرهنگى جديد امرى ضرورى تر مى باشد، بويژه مسائل تعليم و تربيت ، جوانان و خانواده. در همين راستا اكثر اوقاتم را صرف مطالعه در مسائل جديد، تأليف كتاب هاى مورد نياز، مسافرت به شهرهاى مختلف ايران ، سخنرانى در مجامع فرهنگى و پاسخگويى به سؤالات مربوطه كردم. و در همين رابطه سفرهاى فراوانى به كشورهاى خارجى و حضور در سمينارها، دانشگاه ها و مجامع فرهنگى داشتم . كه زمان آن ها غالباً كمتر از پانزده روز نبود و گاهى به بيش از چهل روز مى كشيد. و از انتخاب اين روش پشيمان نيستم.

فعالیت های علمی و فرهنگی 

فعالیت‌های علمی و فرهنگی آیت‌الله امینی فراوان است. از جمله می‌توان به سفرهای تبلیغی او در مناطق مختلف کشور اشاره کرد. همچنین معظم له در بسیاری از سمینارهای علمی داخل و خارج کشور حضور داشته و به ایراد سخن پرداخته است که برخی از آنان به چاپ رسیده است.

او در سال ۱۳۴۴ کتاب «دادگستر جهان» را نوشت. این کتاب در زمانی به چاپ رسید که حملات دشمن به مسأله مهدویت بسیار بود و بسیاری از جوانان می‌خواستند با زندگی حجّت دوازدهم آشنا شوند.

حضور در جلسات درس خصوصی علامه طباطبایی 

اين جلسه شب هاى پنجشنبه و جمعه و به طور سيار در منزل افراد تشكيل مى شد. شركت كنندگان عبارت بودند از آقايان: شيخ حسينعلى منتظرى ، شيخ مرتضى مطهرى، سيد محمد بهشتى، سيد عباس ابوترابى قزوينى ، شيخ عبدالكريم نيرى ، شيخ ناصر مكارم شيرازى ، شيخ جعفر سبحانى ، شيخ عباس ايزدى نجف آبادى ، شيخ على اصغر علامه تهرانى ، شيخ على قدوسى نهاوندى، سيد مرتضى جزائرى تهرانى ، شيخ عبدالحميد شربيانى، شيخ محمد تقى مصباح يزدى، شيخ عبدالله جوادى آملى، شيخ حسن حسن زاده آملى، شيخ مهدى حائرى تهرانى، شيخ يحيى انصارى شيرازى، شيخ ابوالقاسم محجوب شيرازى، شيخ اسماعيل صائنى ، اويسى قزوينى ، محمد مفتح همدانى . جلسه بسيار سودمند و پربركتى بود. مطالب گوناگون فلسفى، عرفانى، اخلاقى، تفسيرى، علمى ، حديثى، تاريخى ، فقهى و... مطرح و به طور دقيق مورد بررسى قرار مى گرفت.

يكى از نتايج اين جلسات تأليف كتاب اصول فلسفه و روش رئاليسم بود كه با پاورقى هاى محققانه شهيد مطهرى و در پنج مجلد به چاپ رسيد. جلسه مذكور سال ها و حتى تا اواخر عمر علامه ادامه داشت، ولى افراد شركت كننده تغيير مى كردند. بنده نيز از آغاز تا نهايت به طور مرتب در جلسات شركت مى كردم و آن را يكى از توفيقات الهى مى دانم .

آیت الله ابراهیم امینی سالها نیز عهده دار کرسی امامت جمعه شهر مقدس قم بودند.  از آثارعلمی این استاد حوزه  می توان به عدالت در اسلام,مسلمانان و تمدن غرب, انضباط اقتصادی اشاره کرد. 

این استاد حوزه علمیه روز شنبه ششم اردیبهشت در حرم حضرت معصومه (س) در قم به خاک سپرده شد. /1360/