رونمایی از قرآن‌ منسوب به دستخط امام صادق

به گزارش خبرگزاری رسا در مشهد، مسئول امور مخازن کتب خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی با اعلام این‌که قرآن‌های نفیسی منسوب به دستخط مبارک ائمه معصومین علیهم‌السلام از جمله امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام سجاد(ع) و امام رضا(ع) در این کتابخانه نگهداری می‌شود تصریح کرد: در این میان، دو قرآن نفیس منسوب به دستخط مبارک ششمین امام شیعیان نیز از نفاست زیادی برخوردار است و همه این مصاحف شریف، جزء شاهکارهای هنر اسلامی است.

سیدمحمدرضا فاضل هاشمی به معرفی یکی از دو قرآن منسوب به دستخط امام صادق(ع) پرداخت که بر روی پوست آهو نوشته شده و شاه طهماسب صفوی آن را وقف بارگاه رضوی کرده است. وی ادامه داد: این نسخه که شامل جزء 9 تا 11 قرآن است، قسمتی از آن به خط کوفی، اندازه اوراق 16 در 23، قطع آن بیاضی، سرسوره‌ها به زر و تعداد اوراق آن 58 است.

وی در این باره اضافه کرد: دو صفحه اول این قرآن، دارای ترنج ستاره‌ای‌شکل مذهّب و مرصّع، فواصل آیات نقاط شنگرفی و زنگاری، تمام صفحات دارای جداول زر و الوان، سرسوره‌ها به خط کوفی زرّین و تحریر مشکی و جلد آن جلد سوخت است. وی افزود: مُهر واقف مربوط به پیش از سال 972 قمری نیز در پشت صفحه اول حک شده است.

فاضل هاشمی از دیگر قرآن منسوب به دستخط مبارک امام صادق(ع) یاد کرد و افزود: واقف این مصحف شریف، شاه عباس صفوی در سال 1308 است و وقف‌نامه آن را شیخ بهایی بر روی کاغذ کتابت کرده است.

وی با بیان اینکه این مصحف  در قطع وزیری و اندازه اوراق 5/20 در 5/30 کتابت شده است، درباره دیگر مشخصات آن توضیح داد: پشت صفحه اول این مصحف، یک ترنج کنگره‌ای مذهّب و مرصّع مزیّن به گل‌های اسلیمی و زمینه لاجورد، صفحه اول و دوم دارای سه لوح مذهّب و مرصّع با نقوش و گل و برگ اسلیمی است. فواصل آیات گل‌های ختایی هشت‌ پر زرّین، سرسوره‌ها در کتیبه مستطیلی پیوسته به یک نشان بادامی مذهّب مرصّع نوشته شده و کتیبه به صورت قلمدانی است.

فاضل هاشمی با بیان این‌که بخشی از این قرآن، به خط ابراهیم‌سلطان، برادر بایسنقرمیرزا و پسر شاهرخ تیموری است که از هنرمندان مطرح و خوشنویسان طرازاول عهد خود به‌ویژه در خط ثلث و محقق به شمار می‌رود، تصریح کرد: جلد سوخت نفیس این اثر، در قرن 9 قمری در زمان ابراهیم‌سلطان‌بن شاهرخ تیموری در سال 831 قمری ساخته شده و جزو شاهکارهای نفایس آستان قدس رضوی است.

رونمایی از نسخ خطی امام صادق(ع)

کتابخانه آستان قدس رضوی از مجموعه نفیس نسخه‌های خطی نفیس امام جعفر صادق(ع) موجود در گنجینه رضوی در فضای مجازی رونمایی می‌کند.

به گزارش خبرگزاری رسا در مشهد، دبیر رونمایی از آثار نفیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این باره توضیح داد: به مناسبت شهادت حضرت امام جعفر صادق(ع)، پنجاه‌و‌ششمین برنامه سه‎شنبه‎های فرهنگی آستان قدس رضوی با رونمایی از نسخه‌های خطی مربوط به امام صادق(ع) که بیشتر آن‌ها از طریق سنت حسنه وقف و اهدا به مجموعه آستان قدس رضوی افزوده شده است، برگزار می‌شود. مهدی قیصری‌نیک اعلام کرد: این نسخ به دلیل محدودیت‌های کرونایی به صورت غیرحضوری و در فضای مجازی رونمایی و معرفی می‌شود.

همچنین مسئول امور مخازن کتب خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در این خصوص اظهار داشت: در مخزن کتب خطی آستان قدس رضوی 143 نسخه خطی مربوط به امام صادق(ع) به زبان‌های عربی و فارسی با موضوع‌های اخبار، احادیث، ادعیه، عقاید، اخلاق و کلام نگهداری می‌شود که «مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه»، «توحید مفضّل» و کتاب «الإهلیلجه» مربوط به قرن 11 هجری قمری، نسخی هستند که در این برنامه معرفی ‌می‌شوند.

سیدمحمدرضا فاضل هاشمی در ادامه، قدیمی‌ترین نسخه آستان قدس مربوط به امام صادق(ع) را کتاب «مصباح‌الشریعه و مفتاح‌الحقیقه» منسوب به ایشان عنوان کرد و توضیح داد: این نسخه که در سال 1044 قمری توسط ابن‌خواجه مازندرانی کتابت و در سال 1382 خورشیدی توسط حجت‌الإسلام غروی وقف آستان رضوی شده است، درباره سلوک به سوی خداوند و توجه به اوست.

وی به اثر دیگر امام در توحید اشاره و تصریح کرد: این کتاب را امام صادق(ع) بر «مفضّل‌بن عمر» املا کرد و به خاطر نام روایت‌گر آن، «توحید مفضّل» نام دارد که در ردّ دهریون و اثبات خداوند، جزء بهترین کتاب‌ها به شمار می‌رود و در زمینه وجوه حکمت در خلقت گیتی و آشکارکردن اسرار آن است.

فاضل هاشمی با بیان این‌که کتابی دیگر منسوب به امام را مفضّل‌بن عمر روایت کرده است خاطرنشان ساخت: این اثر که در ضمن بحارالأنوار نیز موجود است، «اهلیلجه» نام دارد و مفضّل که از شاگردان امام بوده، سؤالاتی را از ایشان پرسیده و جواب امام را آورده است. در مقدمه بحار آمده که سیاق کتاب‌های توحید مفّضل و اهلیلجه، بر صحت آن‌ها دلالت دارد.

وی درباره «اهلیلجه» توضیح داد: نقل است که در این کتاب، امام درباره شناخت خداوند جل‌ّجلاله به طرزی عجیب و بدیهی با طبیبی هندی مناظره کردند و برای او استدلال آوردند که آن طبیب هندی پس از این مناظره، به الوهیت و یگانگی خداوند اقرار کرد.

گفتنی است که برنامه رونمایی از این نسخ نفیس، در روز سه‌شبنه 27 خردادماه 99 به دلیل محدودیت‌های کرونایی به صورت غیرحضوری در فضای مجازی و از طریق پورتال کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی به آدرس digital.aqr.ir و نیز درگاه اینترنتی موزه آستان قدس رضوی به نشانی museum.razavi.ir برگزار ‌می‌شود./864/د102/ق