لزوم توجه شورای عالی حوزه به نظام سنجش و اعطای مدرک فارغ‌التحصیلی

اشاره: شورای عالی حوزه های علمیه تشکلی از علما و بزرگان حوزوی است، که عهده‌دار سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کلان در بخش‌های مختلف آموزشی، اخلاقی، تبلیغی، اجتماعی، و معیشتی حوزه علمیه قم و سایر حوزه‌هایی که از امکانات و خدمات حوزه علمیه قم استفاده می‌کنند، می‌باشد.

تشکیل این نهاد، با تشکیل شورای عالی جدید حوزه علمیه که از سوی جامعه مدرسین، پیشنهاد و مورد تصویب سیدعلی خامنه‌ای، سیدمحمدرضا گلپایگانی و محمدعلی اراکی قرار گرفت، صورت گرفت.

خبرگزاری رسا، به منظور ارزیابی از جایگاه و نقش برجسته شورای عالی حوزه در سیاست گذاری های کلان آموزشی، پژوهشی، تبلیغی، تهذیبی و معیشتی حوزه های علمیه سراسر کشور، تحلیل عملکرد شورای عالی حوزه را در دوره هفتم، تبیین و تشریح مهمترین اولویت های شورای عالی حوزه در دوره جدید و ارائه راهکارهای لازم در راستای تقویت روحیه و تفکر انقلابی در بین حوزویان، به سراغ حجت الاسلام سیدمسعود موسوی شبستری مدیر حوزه علمیه مدرسه النبی(ص) بندرعباس رفته و گفت و گویی انجام داده است که تقدیم خوانندگان خبرگزاری رسا می شود.

رسا- ارزیابی حضرتعالی از جایگاه و نقش برجسته شورای عالی حوزه در سیاست گذاری های کلان آموزشی، پژوهشی، تبلیغی، تهذیبی و معیشتی حوزه های علمیه سراسر کشور چیست؟

حوزه علمیه برای تربیت روحانی و نائب معصوم به دست مبارک امام باقر(ع) و امام صادق(ع) تاسیس شده است که در طول تاریخ هویت خود را نشان داده و ثابت کرده است.

حوزه علمیه، بزرگانی را برای این امر خطیر تربیت کرده و در مقاطع مختلف، توانسته علیرغم همه مشکلات، این سازمان بزرگ علمی و تربیتی جهان را حفظ کند.

حوزه علمیه در پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تجربه مهم جمهوری اسلامی را به روی خود دید و حتی برای این نهضت، حضور جدی از خود نشان داد اما بعد از این پیروزی، مثل سایر سازمان ها که در این حکومت مشغولند، حوزه علمیه نیز خدمات خود را عرضه می‌کند.

مهمترین خدمات حوزه‌های علمیه برای تربیت روحانی، مقطع آموزشی به عنوان نخستین مقطعی است که داوطلبان حوزه علمیه با آن روبه رو هستند.

در این مقطع علمی، تربیتی، تهذیبی و پژوهشی، در حد توان حوزه، مسؤولان این حوزه و مراجع عظام پیگیری شده و طلاب و روحانیون شاخصی تربیت شده اند که این جایگاه اساسی و مهم و منحصر به فرد مرکز مدیریت و شورای عالی حوزه علمیه است که برای تحقق روند ارتقایی آن، باید بیش از پیش به این امر اهتمام ورزید.

رسا-مهمترین اولویت هایی که شورای عالی حوزه باید در دوره جدید مد نظر قرار دهد چه چیزهایی می تواند باشد؟

شورای عالی حوزه باید در دوره جدید، اولویت ها را در هر سه بخش پذیرش، آموزش و تربیت و امتحانات و نظام سنجش مد نظر قرار دهد که تقریبا می توان گفت خروجی حوزه‌های علمیه است.

در بخش پذیرش بنظر می رسد اقداماتی که می تواند به وضع موجود کمک کند اصل ترویج حوزه علمیه و کارکردهای یک روحانی در جامعه اسلامی است. این بخش از جمله بخش‌هایی است که باید به طور جدی با همت برنامه ریزی شود.

آشنایی قشر نوجوان منوط به آشنایی آنان با حوزه علمیه است

تصورم این است که جوانان از حداکثر 20 الی 30 درصد از کارکرد روحانیت و کارکرد آموزشی درون حوزه، مطلع هستند و در راستای تبلیغ ملی از محتوای درونی حوزه، اهداف و هویت طلبگی حوزه که در رأس هویت طلبگی، نیابت عامه و جانشینی از ائمه معصوم(ع) است تبلیغ چندانی در جامعه صورت نگرفته که در این بخش باید برای آگاهی قشر جوان و نوجوان از راهکارهای بیشتری بهره برده شود تا این قشر با آگاهی به این امر مهم، استقبال بیشتری از خود نشان دهند.

آشنایی قشر نوجوان در سنین 16 و 17 منوط به آشنایی آنان با حوزه علمیه است که متاسفانه در این بخش خیلی ضعیف عمل شده که می‌بایست بیش از پیش همت گمارد و  مدیریت حوزه و شورای عالی حوزه از نهادها و روش های مختلف در راستای تحقق این امر مهم بهره ببرند تا ورود داوطلب به لحاظ کمی و کیفی به حوزه بیشتر شود.

ورود قشر جوان و نوجوان به حوزه علمیه سرنوشت ساز است و این سرنوشت منوط به آشنایی بیشتر جامعه و جوانان از محتوای حوزه علمیه است.

مورد دیگری که به نظر می‌رسد شورای عالی حوزه علمیه باید به آن توجه بیشتری معطوف بدارد؛ تحول در حوزه و میدان دادن به طرح‌های تحولی حوزه است، البته قطعا این نگاه بوده و هست و حمایت مسؤولان برای تحول حوزه علمیه را به عینه دیدیم اما روند آن کند بوده و باید سرعت ببخشند.

این نظام‌ها همانگونه که تحت نظارت شورای عالی حوزه بوده باید به همین منوال تداوم یابد و ارتقای محتوا و ارتقای کمی و کیفی روش های آموزشی، تربیتی، پژوهشی و سنجش به تربیت بهتر روحانیون در زمان‌ اندک و با هزینه‌های کمتر منجر خواهد شد.

توجه ویژه شورای عالی حوزه علمیه به نظام سنجش و اعطای مدرک فارغ التحصیلی و مدرک کیفی و عملکرد تربیتی و آموزشی حوزه از دیگر مواردی است که این شورا باید بیش از پیش مدنظر قرار دهد تا این نظام، نظام هرچه بومی‌تر این حوزه باشد

متاسفانه برخی فرم‌های برندهای دانشگاهی و معیارهای آموزش و پرورشی برای اساتید و طلاب حوزه علمیه دست و پاگیر شده است و تقاضا داریم اجازه دهند تا گروه یا کمیته ای از طریق پژوهش، از درون سابقه این سازمان بزرگ حوزوی که بی نظیرترین سازمان است نظام سنجش و مدارک جدید و مستقل ویژه حوزه علمیه تولید کنند، چرا باید حوزه علمیه برای نظام سنجش خود، از نظام‌هایی کپی‌برداری کند که در آموزش و پرورش و دانشگاه هستند و کارآمدی شان در همان محیط زیرسؤال است.

در حوزه‌های علمیه، سنت های بسیار زیادی درباره ارزیابی و سنجش عملکرد علمی و تربیتی طلاب وجود دارد که ما می توانیم از آنها بیشتر بهره ببریم و از این وضعیت دوگانگی که در هویت طلبگی مزاحمت ایجاد کرده طلاب و روحانیون را نجات دهیم.

شورای عالی حوزه و مسؤولان حوزوی، معیشت طلاب را مدنظر قرار دهند

معیشت طلاب یکی دیگر از اموری است که حوزه‌های علمیه، شورای عالی حوزه و مسؤولان حوزوی باید مدنظر قرار دهند، این امر مهم باید به سمت و سویی حرکت کند که طلاب بتوانند پس از مدتی مستقل شوند و استقلال علمی و کارکردی در حوزه دینی برای تامین معیشت کافی است اما تحقق این امر مهم به حمایت های قبل از آن بستگی دارد.

اینکه شهریه، برکتی در زندگی طلبه است را نمی‌خواهیم حذف کنیم اما قوانین و سیاست‌ها باید به گونه ای باشد که طلبه بعد از مدتی مستقل و مجتهد شد درخصوص معیشت به ارگان حوزوی وابسته نباشد و مستقل بوده و قادر به حفظ استقلال خود باشد.

این امر مهم، منوط به دوران درس خارج، تمرکز طلاب در درس بیشتر باشد و با حمایت، بعد از مدتی با اثبات استقلال علمی و اجتهادی، به شکل بورسیه، هم تدریس وی در حوزه تضمینی باشد و هم با استقلال بتواند تلاش های علمی پژوهشی خود را عرضه بدارد و اینگونه نباشد که بعد از درس اجتهاد، هنوز وابستگی وی به حوزه ادامه داشته باشد. البته این نمایی از طرح کلی است و مطلع هستم که بزرگان در شورای عالی حوزه همین عنایت را دارند که امید است عملیاتی شود.

رسا-یکی از فرمایشات و مطالبات مهم رهبر معظم انقلاب تقویت روحیه و تفکر انقلابی در بین حوزویان است راهکار مشخص شما برای تحقق این مطالبه مهم که باید شورای عالی حوزه مد نظر قرار دهد چیست؟

در اندازه و استوایی که یک روحانی به عنوان رهبر و زعیم مردم هست بنظر می آید اکتفا کردن به یک سری اطلاعات و اخبار سیاسی کافی نیست، بلکه تربیت روحانی در اندازه زعیم جامعه اعم از شهر و استان، نیازمند تسلط بر مبانی سیاسی اسلام است، باید دوره هایی از مبانی سیاسی اسلام تنظیم شود.

به نظر می رسد اگر هر کسی بخواهد به عنوان خروجی حوزه در سطح جامعه معرفی شود حتما باید از آن مبانی سیاسی و اجتماعی اسلام به طور کافی و وافی بهره مند باشد تا مسائل سیاسی داخلی و خارج از کشور را با تحلیل جدی قادر به تحلیل باشد و خیلی سطحی باقی نماند و به اخبار سیاسی و روز اکتفا نکند. بلکه باید به اخبار روز، حتی گذشته و تاریخ اسلام واقف باشد.

 آینده نگری طلاب متکی بر شناخت تسلط بر مبانی سیاسی و انقلابی اسلام باشد

از طرفی هم آینده نگری طلاب و روحانیون در زمینه مسائل سیاسی و انقلابی باید متکی بر مبانی و شناخت تسلط بر مبانی سیاسی و انقلابی اسلام باشد، از فرمایشات مقام معظم رهبری و آثار امام راحل و آیات و روایات می توان به راحتی استفاده کرد و از این رهگذر آشنایی با مبانی پیدا شود تا روحانی تضمین شده نسبت به تمامی مباحث سیاسی و انقلابی بتواند در جامعه حضور یابد، تحلیل کند و پاسخگوی مردم باشد و آنان را هدایت کند.

منطق فهم سیاسی لازم است در ذهن روحانی باشد تا با استفاده از آن منطق قادر به تحلیل مسائل باشد و کمک یار نظام و رهبری این نظام باشد و بتواند به طور جدی حضور خود را حفظ کند.

سخن پایانی:

امید است شورای عالی حوزه های علمیه با کمک رسانه ها بتواند طلاب را بهتر از گذشته تربیت کند و تحویل جامعه دهد.

/851/پ200/ب1