چند خبر کوتاه از کتابخانه های آستان قدس رضوی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، مدیر ادارۀ مخطوطات کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی از وجود نسخه‌های خطی نفیس با موضوع امام رضا(ع) در این مرکز خبر داد.

علی سوزنچی با بیان این‌که قرآن‌های منسوب به دستخط ائمۀ اطهار(ع) از نفیس‌ترین‌های گنجینۀ رضوی است، تصریح کرد: در این میان، قرآن منسوب به دستخط مبارک حضرت رضا(ع) در قرن 3 قمری به خط کوفی 16 سطری بر پوست آهوی نباتی در 27 برگ کتابت شده و جلد آن تیماج قهوه‌ای روشن است که توسط خانوادۀ مرحوم علامه سیدعلی نوری به دست حضرت آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی در سال 1338 خورشیدی به حرم رضوی اهدا شده است.

وی به برخی دیگر از نسخه‌های خطی رضوی اشاره کرد و گفت: نسخه‌های متعدد از«رساله ذهبیه» تألیف امام رضا(ع) در موضوع طب و حفظ سلامتی بدن و مزاج و مدیریت اغذیه و اشربه به زبان عربی در گنجینۀ رضوی موجود است که از جملۀ آن، نسخه‌ای در قرن 11 قمری به خط نستعلیق مختلف‌السطر بر 10 ورق کتابت شده و وقفی نادرشاه افشار است.

سوزنچی ادامه داد: «فقه الرضوی» از دیگر آثار منسوب به حضرت رضا(ع) با موضوع احکام فقهی به زبان عربی در محرم 1050 قمری در مشهد به قلم مظفرعلی خطیب اسفراینی به خط نسخ 19 سطری بر کاغذ حنایی آهارمهره در 194 ورق کتابت شده است.

وی اضافه کرد: «فقه الرضا(ع) التکلیف» منسوب به امام رضا(ع) شامل احادیث و اخبار روایت‌شده از آن حضرت در ابواب مختلف فقه وادعیه و آداب مکارم اخلاق به زبان عربی در قرن 12 قمری به خط نسخ بر کاغذ حنایی و نخودی آهارمهره در 233 برگ کتابت شده است.

وی با بیان این‌که نسخه‌های متعدد از «صحیفه الرضا» منسوب به امام رضا(ع) در موضوع احادیث رضوی شامل 225 تا 240 حدیث به زبان عربی در گنجینۀ رضوی موجود است ابراز کرد: از جملۀ آن، نسخه‌ای در رجب 1086 قمری در مشهد به خط نسخ 13 سطری بر کاغذ نخودی بر 34 ورق کتابت شده است.

مدیر ادارۀ مخطوطات آستان قدس رضوی به کتاب ارزشمند «اسماءالحسنی» اشاره و بیان کرد: شامل 109 نام خداوند متعال و بیان آداب آثار خواندن هریک از آن اسماء مقدسه به روایت از امام رضا(ع) به زبان فارسی به کتابت «عبدالجبار» است که در سال 1061 قمری به خط نستعلیق 10 سطری بر کاغذ حنایی بر 14 ورق کتابت شده است.

سوزنچی در پایان افزود: از دیگر نسخه‌های نفیس مرکز کتب خطی، «مسندالإمام الرضا(ع)» منسوب به حضرت رضا(ع) است که در موضوع چهل حدیث معتبر نبوی در مواعظ و اخلاق و آداب و معاشرت به زبان عربی به قلم اسکندربن حسین استرآبادی در سال 872 قمری به خط نسخ 15 سطری بر کاغذ نخودی آهار مهره بر 4 برگ کتابت شده است.

گفتنی است که این کتب خطی نفیس، در قالب نمایشگاهی به مناسبت دهۀ کرامت و ایام زیارتی امام رضا(ع)، تا پایان تیرماه 99 در موزۀ قرآن و نفایس آستان قدس رضوی واقع در صحن کوثر حرم مطهر در معرض نمایش عموم قرار گرفته است.

اهدای قرآن خطی نفیس به حرم مطهر رضوی

سیدامیرحسین طباطبایی شهروند گنبد کاووس، در ایام ولادت امام‌رضا(ع) یک جلد قرآن کامل خطی را به کتابخانۀ آستان قدس رضوی اهدا کرد.

وی که پیش از این سکه‌های تاریخی از جنس نقره و مس متعلق به سلسله‌های اشکانی، کوشانی و ساسانی را به موزۀ آستان قدس رضوی اهدا کرده است، در خصوص اهدای قرآن اظهار داشت: این قرآن خطی به دست افرادی افتاده بود که آن را دست‌به‌دست می‌کردند و قصد فروش آن را داشتد که من به اتفاق دوستم مبین محمدی، تلاش کردیم و به نیت اهدا به حرم مطهر و حفاظت از آن، این نسخه را ازآنها خریداری کردیم.

مسئول امور مخازن نسخ خطی آستان قدس رضوی در ارتباط با ویژگی‌های این نسخه از قرآن کریم گفت: این قرآن در قطع رقعی و ابعاد کوچک 10 در 5/6 سانتی‌متر است و قدمت آن در اواخر قرن 12 تخمین زده می‌شود. سیدمحمدرضا فاضل هاشمی افزود: حاشیه اوراق، کشمیر نباتی و متن حنایی زرافشان است و به خط نسخ 15سطری کتابت شده است.

وی این نسخه را اثری نفیس دانست و اظهار داشت: جداول اوراق در این نسخه به زر تحریردار و لاجورد، اسامی سور به قلم زر و به خط ثلث و نشان‌ها در حاشیۀ اوراق، مذهب و مرصع است.

فاضل هاشمی با بیان اینکه وقف‌نامه‌ای به تاریخ 1246 قمری در ابتدای این نسخه کتابت شده است، اظهار داشت: بر اساس این وقف‌نامه، این نسخه از قرآن وقف شیعیان اثنی‌عشری شده که قرائت آن را نثار ائمۀ معصومین(ع) کنند.

ناب‌ترین تصاویر و اسناد تاریخی از بارگاه رضوی در مرکز اسناد آستان قدس

مدیر مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی با اعلام این‌که مجموعۀ ارزشمندی از اسناد تاریخی کهن و تصاویر تاریخی که مرتبط با بارگاه رضوی است، در مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود، افزود: قدمت این مجموعۀ نفیس به دورۀ قاجاریه برمی‌گردد.

ابوالفضل حسن‌آبادی تصریح کرد: مسائلی همچون مفروش‌کردن ایوان طلای نادری جهت برگزاری مجلس سلام به مناسبت میلاد امام رضا(ع)، نمونه کارت دعوت جهت مراسم جشن میلاد امام رضا(ع) به سران و اشراف و شخصیت‌ها، هزینه‌های برگزاری مراسم جشن میلاد امام رضا(ع) در ایوان طلا (نادری)، دستور مسئولان آستان قدس به تحویل‌داران مبنی بر تهیه شربت و شیرینی جهت برگزاری مجلس سلام به مناسبت میلاد امام رضا(ع)، دستور متولی‌باشی آستان قدس جهت تحویل وجه نقد و روغن چراغ جهت چراغانی هر دو صحن قدیم و جدید، حکم دربانی و متولی‌باشی افراد توسط سران کشوری در دورۀ قاجار، برخی از عناوین این اسناد است.

وی به برخی از تصاویر این مجموعۀ ارزشمند اشاره کرد و گفت: مراسم سلام افراد و شخصیت‌های حکومتی در ایوان طلای حرم امام رضا(ع)، مجلس جشن بهره‌برداری از آب قنات مسجد جامع گوهرشاد در حضور نیرالدوله متولی‌باشی آستان قدس رضوی، عکس یادگاری دربانان و نگهبانان آستان قدس در جشن‌های میلاد، تصاویری از مراسم جاروکشی توسط فراشان حرم امام رضا(ع) و تعدادی از خدام و رجال، تصاویری از نقاره‌خانه حرم و نقاره‌چیان در حال نقاره‌زنی و نمای قدیم نقاره‌خانه، موضوع بخشی از این تصاویر است.

گفتنی است که بخشی از اسناد و تصاویر این مجموعۀ ارزشمند، در قالب نمایشگاهی به مناسبت دهۀ کرامت و ایام زیارتی امام رضا(ع)، تا پایان تیرماه 99 در موزۀ قرآن و نفایس آستان قدس رضوی واقع در صحن کوثر حرم مطهر در معرض نمایش عموم قرار گرفته است.

نمایش 6 هزار تمبر، سکه و اسکناس تاریخی در موزۀ رضوی

رئیس گنجینۀ تمبر، سکه و اسکناس موزۀ آستان قدس رضوی با اعلام این‌که در حال حاضر بیش از یک میلیون و 50 هزار شیء نفیس مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی در این گنجینه نگهداری می‌شود، افزود: از این میان، افزون بر 6 هزار تمبر و اقلام پستی، اسکناس‌های ایرانی و خارجی از دوره‌های مختلف تاریخی، سکه‌هایی از ایران و دیگر کشورهای جهان با قدمتی کهن و برخی اشیای متفرقه در این گنجینه واقع در موزۀ مرکزی آستان قدس رضوی به نمایش درآمده است.

محمدحسین یزدی‌نژاد در این باره افزود: از ابتدای سال 99 تاکنون، باوجود محدودیت‌های کرونایی و تعطیلی موزه‌های آستان قدس رضوی، بیش از 330 سکه، تمبر، اسکناس و اشیای متفرقه به دست عاشقان علی‌بن موسی‌الرضا(ع) به این گنجینه اهدا شده است.

وی در این میان به برخی موارد شاخص موجود در این گنجینه اشاره کرد و گفت: سکه‌های دوران ولایت‌عهدی امام‌رضا(ع)؛ سکه‌های دوره ساسانی و الیمایی «تترادراخمی» با سکه‌های درشت 4 درهمی‌؛ سکۀ طلای شریف‌حسین، امیر مکه، پیش از روی‌کارآمدن آل‌سعود؛ اسکناس از ایران و ده‌ها کشور خارجی و سکه‌های طلای دورۀ قاجار، بخشی از اشیای ارزشمند این مجموعه است.

گفتنی است که گنجینۀ تمبر، اسکناس و سکۀ موزۀ آستان قدس رضوی با اشیایی از 240 کشور و مستعمرۀ سابق جهان، به‌عنوان آئینۀ تمام‌نمای تاریخ، فرهنگ، هنر و تمدن ملل مختلف، در طبقۀ منهای یک موزۀ مرکزی آستان قدس رضوی، در صحن کوثر حرم مطهر رضوی واقع شده است./864/ت303/ب1