تلاش‌های معاونت تهذیب حوزه در تحقق مطالبات رهبر انقلاب

اشاره: 27 مهرماه سالگرد سفر پر برکت رهبر معظم انقلاب به شهر مقدّس قم در سال 1389 است. سفری که ده سال پیش انجام شد و ایشان در خلال دیدارهای متعدد با اقشار مختلف حوزوی مباحث بسیار خاص و نابی مطرح کردند. مباحثی که عمدتا به مسائل درون حوزوی، مطالباتی بنیادین از حوزه و تبیین مفاهیمی انحرافی و خطرناک پرداخته شد.

حجت الاسلام کاظم علی محمدی مدیر اداره مطالعات و برنامه ریزی معاونت تهذیب در گفت وگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، به سؤالات ما با موضوع عملکرد معاونت تهذیب در پی مطالبات رهبر معظم انقلاب پاسخ داد.

رسا ـ برای پیگیری مطالبات رهبر معظم انقلاب از حوزه در حیطۀ تهذیب، چه سازوکاری اندیشیده شده است؟ کارهای مطالعاتی و قانونگذاری انجام شده در این حیطه کدام است؟

پیش‌تر (سال 1391 و 1392) و در زمان مدیریت آیت الله بوشهری، شورایی به نام شورای پیگیری مطالبات مقام معظم رهبری از حوزه تشکیل شده بود که کمیسیون‌هایی داشت و یکی از این کمیسیون‌ها، کمیسیون تهذیب و تربیت بود. اعضای این کمیسیون عبارت بودند از: حجج اسلام والمسلمین هادی حسین‌خانی، محمدحسین حق‌جو، محمدعلی اخویان، محمد عالم‌زاده نوری، محمدرضا صالح، محمدتقی قندی، علی‌همت بناری، مجید طرقی و کاظم علی‌محمدی.

جلسات این کمیسیون معمولا به صورت ماهانه برگزار می‌شد و پیرامون مطالبات تهذیبی رهبر معظم از حوزه بحث و گفت‌وگو می‌شد. در این مدت بیش از 14 جلسه تشکیل شد و 1392/12/12 آخرین جلسه‌ای بود که تشکیل شد و به دلایل نامعلومی ادامه پیدا نکرد. حاصل این جلسات تصویب 12 طرح بود به شرح ذیل:

• طراحی و تدوین نظام اخلاق و تربیت حوزه های علمیه؛
• طراحی و تأسیس رشته تعلیم و تربیت در حوزه‌های علمیه؛
• تهیه و تنظیم طرح ترویج و گسترش صحیح تهذیب در حوزه‌ها؛
• اهتمام ویژه به عرفان عملی؛
• جهت‌بخشی نظام اخلاقی حوزه‌ها در راستای تکریم مراجع تقلید، اساتید و فضلا؛
• تقویت نقش تربیتی اساتید حوزه؛
• شناسایی، تجلیل و سرمایه گذاری روی طلاب ممتاز؛
• تعمیق ارزش‌های اخلاقی در حوزه تعاملات اجتماعی و سیاسی؛
• ارتقاء بصیرت اجتماعی و سیاسی روحانیون با رویکرد اخلاق مداری؛
• شناسایی، احیاء و گسترش سنت‌های تربیتی حوزوی؛
• تحکیم و تعالی بنیان خانواده حوزویان و معرفی الگوی مطلوب خانواده حوزوی؛
• گسترش فرهنگ تدبر و انس با قرآن و ادعیه.

متعاقب این مصوبات« نظام اخلاق و تربیت حوزه های علمیه » تدوین شد. «رشته تعلیم و تربیت اسلامی» برای سطح دو طراحی شد. «طرح ترویج و گسترش صحیح تهذیب در حوزه‌ها» اجرا و گزارش آن آماده شد. به منظور «تقویت نقش تربیتی اساتید حوزه» کارگاه‌های جهاد تربیتی اساتید طراحی و برگزار گردید و کتاب نقش تربیتی اساتید تدوین و منتشر شد.

برای « تحکیم و تعالی بنیان خانواده حوزویان و معرفی الگوی مطلوب خانواده حوزوی » دفتر خانواده معاونت فعالیت‌های متنوعی را طراحی کرد که در کتاب «برنامه تعالی خانواده» تجمیع و منتشر شد. همچنین کتاب الگوهای اخلاقی خانواده توسط حجت الاسلام والمسلمین حسین‌خانی تدوین و با کمک مدیریت مطالعات معاونت چاپ و منتشر گشت. در راستای « گسترش فرهنگ تدبر و انس با قرآن و ادعیه » اداره قرآن و حدیث مأموریت یافت برنامه‌ریزی و اقدام کند که کارهای خوبی در این زمینه در حال انجام است. در مورد بقیه مصوبات ظاهرا اقدام مؤثری انجام نشد.

گزارش کامل فعالیت‌های این کمیسیون در جزوه «گزارش جامع دبیرخانه شورا» صفحات 35 تا 37 آمده است. (فایل پیوستی)

رسا ـ معاونت تهذیب حوزه در عرصۀ تربیت معنوی جوانان (اول طلاب جوان حوزه و بعد جوانان کشور) چه تدابیر و برنامه هایی را طراحی و اجرا کرده است؟

بخش قابل توجهی از برنامه‌ها و فعالیت‌های معاونت تهذیب و تربیت در راستای تربیت اخلاقی و معنوی طلاب جوان است که برنامه جامع تربیتی مهم‌ترین آنهاست.

با توجه به نوع مأموریت معاونت تهذیب که فقط مربوط به درون حوزه است، برنامه ریزی برای تربیت معنوی جوانان کشور بر عهده معاونت تبلیغ و فرهنگی می‌باشد.

رسا ـ برنامه معاونت تهذیب در راستای ارتقای رابطۀ صمیمی و معنوی بین استاد و شاگرد چه بوده است؟

طراحی و برگزاری مستمر کارگاه‌های جهاد تربیتی اساتید در استان‌های مختلف کشور؛ تدوین و انتشار کتاب «نقش تربیتی اساتید»؛ طراحی و تصویب آموزش‌های کوتاه مدت و ضمن خدمت اساتید با رویکرد تهذیبی و تربیتی، از جمله برنامه‌های این معاونت است.

رسا ـ برنامه‌های حوزه در معرفی و نهادینه سازی قله‌های تهذیب و معنویت چه بوده است؟

در این راستا تدوین مجموعه کتاب‌های قله‌های تهذیب و کتاب‌های متعدد در زمینه سیره اخلاقی و تربیتی علما و بزرگان، مثل: مشق مهر، همسران همراه، فرازها و فرودها، نماز در سیره علما و ... را داشته ایم همچنین تهیه و انتشار مجموعه سی دی‌ها و نرم‌افزارهای قله‌های تهذیب به صورت موضوعی و فردی و تهیه و طراحی مجموعه‌ پوسترهای نمایشگاهی با موضوع سیره علما مثل اقتصاد مقاومتی در سیره علما، قرآن، نماز، ترک گناه در سیره علما، مشق عشق، فضاسازی معنوی مدارس علمیه، لباس آسمانی و... نیز صورت گرفته است.

رسا ـ معاونت تهذیب در عرصۀ ارزیابی و وضعیت سنجی برنامه‌های تهذیبی مدارس چه سازوکاری دارد؟

فرم‌های مختلف نظارتی و ارزیابی توسط اداره برنامه ریزی و نظارت معاونت با همکاری مدیریت مطالعات طراحی شده و به صورت ماهانه، فصلی و موردی از سوی معاونان تهذیب مدارس و نیز گاهی با حضور کارشناسان اعزامی تکمیل و نتایج آن در معاونت مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

رسا ـ برنامه های آینده معاونت تهذیب برای ارتقای سطح معنوی طلاب مخصوصا با چالش های عصر کرونا و آموزش مجازی چیست؟

معاونت تهذیب در این زمینه تلاش دارد برنامه‌های متنوعی را اجرا کند که عبارت اند از: به روز رسانی، تکمیل و ارتقاء مستمر برنامه جامع تربیتی؛ تربیت مدیران مهذب و کارآمد با تأسیس و برگزاری رشته مدیریت امور اخلاقی و تربیتی؛ گسترش مراکز مشاوره حوزه در استان‌ها و شهرستان‌ها؛ پیگیری استاد مشاور ثابت مدارس علمیه؛ برگزاری کارگاه‌های آسیب‌شناسی فضای مجازی برای طلاب، تهیه جزوات مربوطه و ارسال آن از طریق فضای مجازی./1370/گ404/ف