حجاب به مثابه یک ارزش فرهنگی

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، با بالاگرفتن موضوع خوش حجابی و عدم بی بندوباری در جامعه و همچنین با پشت سر گذاشتن هفته حجاب و عفاف بر آن شدیم تا در گفت‌وگویی صمیمانه با حجت الاسلام قاسم بابایی مدیر گروه بینش و اندیشه مرکز پژوهش‌های جوان به این موضوع مهم و داغ امروز بپردازیم.

باسلام؛ تهاجم فرهنگی علیه ارزش‌های دینی و انقلابی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سلام؛ تهاجم فرهنگی به شکل گسترده‌ای همه ارزش‌های انقلابی و ارزش‌های دینی را در سه بخش فرهنگ (شناخت و باورها) ارزش‌ها ،گرایش‌ها و رفتارها و کردارها در نوردیده و باید در مقابل تهاجم فرهنگی به دو شکل سلبی (ایستادگی فرهنگی) و ایجابی (تقویت فرهنگی) فعالیت کنیم. قران کریم در بخش اهمیت مقابله با دشمن در بخش فرهنگ می‌فرماید: وَجاهِدهُم بِهِ جِهادًا کَبیرًا و بوسیله قرآن‌ با آنان جهاد بزرگی نما!. اینکه امام خمینی رحمه الله علیه می‌فرماید: مایه خوشبختی و بدبختی همه جوامع، در فرهنگ آنهاست، نشانگر اهمیت تقویت جبهه فرهنگی است.

درسخنان رهبر انقلاب پنج شاخص برای انقلاب گری عنوان شده است که عبارتند از: پایبندی به مبانی و ارزش‌های اساسی انقلاب، هدف‌گیری آرمان‌های انقلاب و همّت بلند برای رسیدن به آنها، پایبندی به استقلال همه‌جانبه‌ی کشور، تقوای دینی و سیاسی؛ در میان این پنج عامل، ایشان استقلال فرهنگی را مهم ترین می‌داند و این ارزش حاصل نمی شود مگر باتلاش فرهنگی.

شبهاتی که امروزه در باره حجاب مطرح می شود چه شبهاتی است ؟

شبهات و رفتارهای اعتراضی که امروزه در بخش حجاب مطرح است، درسه بخش رفتارهای اجتماعی، شبهات درون دینی و شبهات برون دینی قابل پیگیری است. در بخش اول می‌توان به رفتارهای اجتماعی مثل دختران خیابان انقلاب اشاره کرد. جالب است بدانید مستندی شبکه bbc تولید کرده بود که به مخاطب این گونه القا می‌کرد که حجاب الزامی از اهداف انقلاب نبود.

در بخش برون دینی که ناظر به تحلیل پدیده‌های دینی نسبت به حقانیت یا بطلان آن‌ها بیطرف بوده و اصولاً با رویکردی غیرمومنانه (non-confessiona. موارد را مطالعه می‌کند، شبهات وهجمه‌هایی که علیه حجاب صورت می‌گیرد متاسفانه به گونه‌ای بی حجابی را ترویج می‌کند. مثلا نویسنده در بخش فلسفه اخلاق، حجاب شرعی را به چالش می‌کشد و در پایان مقاله می‌گوید: نپوشاندن موی سر و گردن در روزگار کنونی قبح اخلاقی ندارد و مصداقی از کار غیر عفیفانه نیست. بخش دیگر از شبهات و هجمه‌های که علیه حجاب می‌شود شبهات درون دینی است که از طریق افرادی است که دین باورند و اصل حجاب را می پذیرند ولی مقدار و محدوده حجاب را زیر سوال می‌برند مطمئنا این کار با هدف ضربه زدن به اسلام و انقلاب صورت می گیرد و دشمن در تلاش است با این فعالیت‌ها به اسلام و انقلاب ضربه بزند.

میشل هوِیلیک نویسنده فرانسوی اعتقاد دارد جنگ بر ضد اسلام با کشتن مسلمان‌ها فایده‌ای ندارد. فقط با فاسد کردن آنها می‌توان به پیروزی دست یافت. پس باید به جای بمب برسر مسلمانان، دامن کوتاه باید بریزیم. جالب است مستر همفر جاسوس انگلیسی هم نظرش این بود که پس از آن که زنان را از چادر بیرون آوردیم، باید جوانان را تحریک کنیم که دنبال آنان بیفتند تا در میان مسلمانان فساد رواج یابد و برای پیش برد این نقشه لازم است اول زنان غیر مسلمان را از حجاب بیرون آوریم تا زنان مسلمان از آنان یاد بگیرند.

جدیدترین فعالیت گروه بینش و اندیشه در بخش حجاب و عفاف چیست و چه آثاری در حال تولید هستند ؟

گروه بینش و اندیشه با توجه به دغدغه حجاب آثار جدیدی را نیز دردست تولید دارد که می‌توان به دو نمونه: حجاب شرعی اثر دکتر محمدی جورکویه و حجاب در قرآن وکارکردهای آن از آقای مهدی سلطانی رعنانی اشاره کرد.

حجاب شرعی درباره چه موضوعی به بحث می‌پردازد؟

حجاب شرعی به نظرم یکی از آثار خوب گروه است. این کتاب در چهار فصل تنظیم شده است: روش پژوهش درباره حجاب، حکم حجاب در قرآن و روایات، بررسی تفسیری آیات حجاب و بررسی تاریخی، و حجاب در عصر پیامبر(ص) و ائمه(ع).

انگیزه نگارش این کتاب چه بود؟

حجاب در جامعه اسلامی به قدری روشن بوده است که فقها از شیخ صدوق در قرن چهارم آن را از امور مسلم فقهی گرفته‌اند و بر اساس آن، احکام دیگر فقهی را بنا نهاده‌اند. بررسی‌های تاریخی نیز نشان‌گر حساسیت خاص مسلمانان در طول تاریخ نسبت به حجاب می‌باشد. اما متاسفانه برخی نویسندگان در مقدار پوشش در زمان پیامبر(ص) ایجاد تردید می‌کنند. این کتاب بر همین اساس نگارش شده است و نشان میدهد که آیات و روایات به روشنی بر وجوب حجاب دلالت دارد که این اسناد در مسأله وجوب پوشاندن زن خود را از نامحرم به استثنای صورت و کف دستان، مورد استناد فقها قرار گرفته است و گزارش‌های تاریخی در امور مختلف جامعه بیان‌گر پذیرش و حساسیت خاص مسلمانان نسبت به حجاب می‌باشد.

این کتاب در مقایسه با کارهای مشابه چه امتیازاتی دارد؟

یکی از امتیازات این اثر در این است که محقق تلاش کرده است شواهدی از تاریخ بیاورد که نشانگر پافشاری و جدیت پیامبر در حفظ حجاب شرعی است. مثلا دربخش از کتاب آمده است ،پس از پایان جنگ صفین، معاویه به شام برگشت و شروع به دست‌اندازی و قتل و غارت در مناطق تحت حکومت امام علی ـ علیه السلام- از جمله شهر الأنبار کرد. وقتی خبر این تجاوز به امام رسید، حضرت در سخنانی سرزنش‌آمیز نسبت به کوفیان فرمود: به من خبر رسیده است که گروهی از اهل شام یک جا بر زن مسلمانی و در جایی دیگر بر زن معاهدی وارد شدند و متعرض پوشش آن‌ها شدند و مقنعه از سرشان برداشتند و گوشواره از گوش‌هایشان و زیور آلات از دست و پا و بازویشان و خلخال و لباس از ساقشان کشیدند و آن‌ها به خدا پناه می‌بردند.

این سخن حضرت درباره همکاری نکردن سپاهیان و افراد پیرامونش در پیشبرد اهداف حکومت اسلامی و گله‌مندی از سستی و بهانه‌جویی آن‌ها در اطاعت از دستورات امام است، نه حجاب. لیکن حضرت در ضمن سخنان خود از اتفاق زشتی که در هجوم سپاهیان معاویه به شهر الأنبار رخ داده و حجاب از سر برخی زنان برداشته شد اظهار ناراحتی می‌کند که نشان دهنده رواج حجاب و اهمیت آن نزد زنان حتی مردان جامعه آن روز دارد. یا در بخش دیگر آمده است ابی علقمه از مادرش نقل می‌کند که گفت: حفصه نزد عایشه آمد در حالی که خماری نازک بر سر داشت، عایشه آن را از سرش برداشت و پاره کرد و خماری ضخیم بر سر حفصه گذاشت. این برخورد از سوی عایشه نیز نشان از جدیت جامعه اسلامی عصر پیامبر(ص) در رعایت حجاب شرعی دارد.

بنابراین، گزارش‌های مذکور و مانند آن که در منابع تاریخی فراوان یافت می‌شوند نشان می‌دهند مسأله حجاب شرعی از زمان پیامبر(ص) در جامعه اسلامی رواج یافته است و به تدریج به صورت یک امر پذیرفته شده در آمده است و نه شبهه‌ای نسبت به وجوب آن وجود داشته است و نه مقاومتی در برابر آن صورت می‌گرفته است.

به نظر شما از چه راهکارهایی برای تقویت فرهنگ حجاب و عفاف باید استفاده کرد؟

اهمیت و ارزش حجاب مازاد بر دینی بودن در فرهنگ ما نیز حضور داشته است حتی ایرانیان باستان نیز تقید به حجاب داشتند، واقعیاتی مانند تصاویر زنان باحجاب در سنگ‌نگاره‌های تخت جمشید، از بدیهی و معروف‌ترین مثال‌ها در این زمینه است. باید توجه داشت که دربخش فرهنگی به فرموده قران: فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدى‏ عَلَیْکُمْ هر کس به شما تجاوز کند، به مانند آن بر او تجاوز کنید. تعدی و تهاجم دشمن یک شکل نیست. گاهی در بخش علمی است که در این بخش و در پاسخ و دفاع از حجاب، انقلاب اسلامی در این چهار دهه کارنامه خوبی دارد، اما دربخش رفتارهای اجتماعی متاسفانه کاری انجام نشده است و صرف نگارش کتاب کارامد نیست، باید باید در این بخش فعال باشیم.

متاسفانه در این بخش حضور چشمگیری نداریم و متولیان فرهنگی همانند صدا و سیما کارنامه خوبی ندارند. ما در کشور بخش ستاد اقامه نماز داریم اما آیا برای حجاب ستاد احیای عفاف داریم؟ در کشور اندونزی داشتن حجاب یک پرستیژ و اعتبار به حساب می‌آید به طوریکه زنان غیر مسلمان نیز جذب حجاب می شوند، آیا ما توانستیم حجاب را تبدیل به ارزش فرهنگی کنیم؟ اخیرا در برخی کشورها حتی در ایران نیز شاهد بودیم که بخش Me too در اعتراض به به آزار جنسی که در جهان راه افتاده در ایران نیز فعال شده چرا ما دربخش حجاب چنین فعالیت‌هایی ندریم.

و کلام آخر؟

کلام آخر اینکه باید به فرمایش قرآن جهاد اکبر داشته باشیم و این حاصل نمی شود مگر انکه در سه بخش: بینشی، منشی و کنشی حجاب را یاری کنیم.