نگاه عمیق و مبنایی در آموزش عقاید

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، خبر درگذشت حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) از اساتید برجسته حوزه علمیه قم باعث غم و اندوه بسیاری از طلاب و اساتید حوزه و دانشگاه شد. او یکی از برجسته ترین اساتید حوزه علمیه قم بود که دارای تألیفات فراوانی در حوزه تفسیر قرآن، فلسفه اسلامی، عقاید و کلام، اخلاق و اندیشه سیاسی اسلام است.

رهبر معظم انقلاب با صدور پیامی رحلت این عالم ربانی و فقیه و حکیم مجاهد آیت الله مصباح یزدی(ره) را تسلیت گفتند:

 بسم الله الرّحمن الرّحیم

با تأسف و تأثر فراوان خبر درگذشت عالم ربانی، فقیه و حکیم مجاهد، آیةالله آقای حاج شیخ محمدتقی مصباح یزدی را دریافت کردم. این، خسارتی برای حوزه‌ی علمیه و حوزه‌ی معارف اسلامی است.

ایشان متفکری برجسته، مدیری شایسته، دارای زبان گویائی در اظهار حق و پای با استقامتی در صراط مستقیم بودند. خدمات ایشان در تولید اندیشه‌ی دینی و نگارش کتب راه‌گشا، و در تربيت شاگردان ممتاز اثرگذار، و در حضور انقلابي در همه‌ی میدانهائی که احساس نیاز به حضور ایشان میشد، حقاً و انصافاً کم‌نظیر است. پارسائی و پرهیزگاری خصلت همیشگی ایشان از دوران جوانی تا آخر عمر بود و توفیق سلوک در طریق معرفت توحیدی، پاداش بزرگ الهی به این مجاهد بلند مدت است.

اینجانب که خود سوگوار این برادر قدیمی و عزیز میباشم، به خاندان گرامی و فرزندان صالح و دیگر بازماندگان ایشان و نیز به شاگردان و ارادتمندان این معلّم بزرگ و به حوزه‌ی علمیه تسلیت عرض میکنم و علّو درجات ایشان و مغفرت و رحمت الهی را برای ایشان مسألت می نمایم.

سیّدعلی خامنه‌ای

به مناسبت درگذشت این عالم ربانی  خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، با راه اندازی پرونده ای با نام «کتب راه گشا» به بررسی تفصیلی آثار این عالم ربانی می پردازد.

کتاب آموزش عقائد

عقاید و اندیشه هاى بنیادى، پایه و اساس هر نظام ارزشى و هر ایدئولوژى منسجم را تشكیل مى‌دهد و آگاهانه یا نیمه آگاهانه در شكل گیرى رفتار انسانها اثر مى‌گذارد. از اینروى، براى برقرارى و تحكیم نظام ارزشى و رفتارى اسلام باید مبانى عقیدتى آن‌كه ریشه هاى این درخت تنومند و پربركت بشمار مى‌رود در دل ها پابرجا گردد تا همواره میوه هاى شیرین و گوارایش را ببار آورد و سعادت خوشبختى دو جهان را تأمین كند.

بهمین جهت، دانشمندان اسلامى از نخستین قرن ظهور اسلام به تبیین عقاید اسلامى در شكلهاى گوناگون و با شیوه هاى مختلف پرداختند و از جمله، علماء كلام، كتابهاى كلامى را در سطحهاى متفاوت، تدوین كردند. در عصر جدید هم با توجه به شبهات نوظهور، كتابهاى عقیدتى مختلفى نوشته و در دسترس همگان قرار داده شده است. اما غالباً اینگونه كتابها در دو سطح كاملا متفاوت، نگارش یافته است. یكى در سطح عمومى با بیانات ساده و توضیحات فراوان، و دیگرى در سطح تخصّصى با بیانات پیچیده و عبارات سنگین و اصطلاحات علمى. و در این میان، جاى كتابهایى كه براى تدریس در سطح متوسط، مناسب باشد خالى مانده، و سالهاست كه مدارس دینى احساس نیاز شدید به چنین متون درسى مى‌كنند.

انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) کتاب آموزش عقاید، نوشته حضرت آیت الله محمد تقی مصباح یزدی(ره) را به چاپ رسانده است.

ساختار کتاب

کتاب عقاید دارای فصل بندی نیست بلکه مطالب آن با این عناوین مشخص شده است:

    مقدمه

    خداشناسى

    پى جویى دین

    شرط انسان زیستن!

    راه حل مسائل بنیادى

    شناخت خدا

    راه ساده خداشناسى

    اثبات واجب الوجود

    صفات خدا

    صفات ذاتیّه

    صفات فعلیّه

    سایر صفات فعلیّه

    بررسى علل انحراف

    حلّ چند شبهه

    جهان بینى مادّى و نقد آن

    ماتریالیسم دیالكتیك و نقد آن

    یگانگى خدا

    معانى توحید

    جبر و اختیار

    قضاء و قدر

    عدل الهى

    درآمدى بر مسائل نبوّت

    نیاز بشر به وحى و نبوّت

    حلّ چند شبهه

    عصمت انبیاء

    دلایل عصمت انبیاء

    حلّ چند شبهه

    معجزه

    حلّ چند شبهه

    ویژگیهاى پیامبران

    مردم و پیامبران

    پیامبر اسلام

    اعجاز قرآن

    مصونیت قرآن از تحریف

    جهانى و جاودانى بودن اسلام

    خاتمیّت

    امامت

    نیاز به وجود امام

    نصب امام

    عصمت و علم امام

    حضرت مهدى (عج)

    اهمیت فرجام‌شناسى

    وابستگى مسأله معاد به مسأله روح

    تجرّد روح

    اثبات معاد

    معاد در قرآن

    پاسخ قرآن به شبهات منكرین

    وعده الهى در مورد قیامت

    مشخصات عالم آخرت

    از مرگ تا قیامت

    تصویر رستاخیز در قرآن

    مقایسه دنیا با آخرت

    رابطه دنیا با آخرت

    نوع رابطه بین دنیا و آخرت

    نقش ایمان و كفر در سعادت و شقاوت ابدى

    رابطه متقابل ایمان و عمل

    چند نكته مهمّ

    حبط و تكفیر

    امتیازات مؤمنان

    شفاعت

    حلّ چند شبهه

ویژگی های اثر

1. تنظیم منطقى مطالب

2. استفاده از عبارات روشن و ساده

3. دوری از اصطلاحات پیچیده و عبارات دشوار

4. اثبات مطالب، از دلیلهاى متقن و روشن

5. دوری از استدلال های سست

6. استفاده از عبارت های موجز

7. تنظیم  كتاب بصورت درسهاى جداگانه، تقسیم و بطور متوسط، خوراك یك جلسه در یك درس

8. تکرار مطالب و درس های مهم

9. طرح سؤالات در پایان هر درس برای بهتر آموختن

برشی از این کتاب

در صفحه های 403 تا 406 کتاب عقاید درباره مرگ این مطالب آمده است:

همه انسانها خواهند مُرد

قرآن مجید تأكید مى‌فرماید كه همه انسانها (بلكه همه جانداران) خواهند مرد و در این عالم، هیچ كس جاودانه نخواهد زیست:

«كُلُّ مَنْ عَلَیْها فان».

هر كس روى زمین هست فانى مى‌شود.

«كُلُّ نَفْس ذائِقَةُ الْمَوْت».

هر كسى مرگ را خواهد چشید.

و خطاب به پیامبر اكرم (ص) مى‌فرماید:

«إِنَّكَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ».

تحقیقاً تو خواهى مُرد و ایشان (هم) خواهند مُرد.

«وَ ما جَعَلْنا لِبَشَر مِنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَ أَ فَإِنْ مِتَّ فَهُمُ الْخالِدُونَ».

پیش از تو براى هیچ انسانى، جاودانگى قرار ندادیم، پس آیا در صورتى كه تو مُردى ایشان جاودان خواهند بود؟!

بنابراین مى‌توان مردن را یك قانون كلّى و استثناءناپذیر براى همه جاندارانِ جهان دانست.

گیرنده جان‌ها

قرآن كریم از یك سو، گرفتن جان را به خداى متعال، نسبت مى‌دهد در آنجا كه مى‌فرماید:

«اللّهُ یَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِینَ مَوْتِها».

خدا جانها را هنگام مرگشان مى‌گیرد.

و از سوى دیگر، ملك الموت را مأمور قبض روح، معرفى مى‌كند.

«قُلْ یَتَوَفّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِی وُكِّلَ بِكُمْ».

بگو شما را فرشته مرگ كه بر شما گمارده شده است مى‌گیرد.

و در جاى دیگر، گرفتن جان را به فرشتگان و فرستادگان خدا اِستناد مى‌دهد.

«حَتّى إِذا جاءَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنا».

تا هنگامى كه مرگ یكى از شما فرا رسد فرستادگان ما (جان) او را مى‌گیرند.

بدیهى است هنگامى كه فاعلى كار خود را به وسیله فاعل دیگرى انجام دهد نسبت كار به هر دو، صحیح است و اگر فاعل دوم هم واسطه‌اى در انجام كار داشته باشد مى‌توان كار را به فاعل سوم هم نسبت داد. و چون خداى متعال، گرفتن جانها را به وسیله ملك الموت انجام مى‌دهد و او نیز به وسیله فرشتگانى كه تحت فرمانش هستند هر سه نسبت، صحیح است.

آسان یا سخت گرفتن جان

از قرآن مجید، استفاده مى‌شود كه گماشتگان الهى، جان همه مردم را یكسان نمى‌گیرند بلكه بعضى را به راحتى و احترام، و بعضى دیگر را با خشونت و اهانت، قبض مى‌كنند. از جمله در مورد مؤمنان مى‌فرماید:

«الَّذِینَ تَتَوَفّاهُمُ الْمَلائِكَةُ طَیِّبِینَ یَقُولُونَ سَلامٌ عَلَیْكُمْ».

كسانى كه فرشتگان جانشان را با خوشى مى‌گیرند و به ایشان سلام (و احترام) مى‌كنند.

و درباره كافران مى‌فرماید:

«وَ لَوْ تَرى إِذْ یَتَوَفَّى الَّذِینَ كَفَرُوا الْمَلائِكَةُ یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ...».

هنگامى كه فرشتگان، روح كافران را مى‌گیرند به روى و پشت آنها مى‌زنند...

و شاید بتوان گفت كه میان افراد مؤمن و افراد كافر هم به حسب درجات ایمان و كفرشان تفاوت هایى در آسان یا سخت جان كندن، وجود دارد.

انتشارات شرکت چاپ و نشر بین الملل، کتاب عقاید را در قطع وزیری و در 495 صفحه منتشر شده است.

علاقه مندان جهت خرید این کتاب می توانند به فروشگاه مؤسسه امام خمینی(ره) به آدرس: قم، ابتدای بلوار امین، خیابان جمهوری، فروشگاه مؤسسه امام خمینی مراجعه کنند./826/