فضای مجازی افسارگسیخته حجاب را از سر زن ایرانی می‌کشد

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجاب و عفاف در کشور ما پیشینه تاریخی دارد. زنان و مادران ایرانی برای حفظ این ارزش ملی و اسلامی، از جانشان مایه گذاشتند تا مبادا تاج بندگی‌شان را از سرشان بردارد یا ارزش‌هایشان زیر پا گذاشته شود.

حکایت بیست و یکم تیر ماه و روز عفاف و حجاب؛ روایتی از تاریخ مبارزه زنان این سرزمین علیه زور و اجبار رضاخانی برای کشف حجاب است و نشانه‌ای از مطالبه‌ای تاریخی برای محافظت از حجاب زنان و مادران ایرانی.

حالا، اما بخشی از زنان ایرانی که یک روز برای نگه داشتن چادر بر سرشان خون داده‌اند، امروز به‌گونه‌ای دیگر رفتار می‌کنند و بدحجابی به چالشی در جامعه تبدیل شده است. اگرچه بدحجابی برخی زنان و دختران در سطح جامعه، بیانگر نگاه و نظرات عامه زنان کشورمان نیست و تنها دربرگیرنده بخش بیرونی جامعه است، اما نمی‌توان از این واقعیت گذشت که این نوع پوشش و آرایش زنان و دختران جامعه، نمادی از وضعیت باور‌ها و نگاه بخشی از زنان جامعه ایرانی را به تصویر می‌کشد؛ نگاهی که می‌تواند به سایر زنان و دختران جامعه هم تسری پیدا کند.

از سوی دیگر وضعیت حجاب و عفاف بیانگر موضوعات زیر‌بنایی‌تری نظیر وضعیت باور‌ها و سبک زندگی بخشی از جامعه است که در عمل و با توجه به نقش‌های مادری و همسری، نبض جامعه را در دست دارند و تفکر، نگاه، باور‌ها و سبک زندگی آن‌ها نگاه و باور‌های نسل آینده جامعه را هم تعیین می‌کند.

وقتی زنان و دختران ایرانی ۸۵ سال قبل برای دفاع از باور‌های دینی و حجابشان تمام‌قد ایستادند و از باتوم و تهدید پاسبان‌های رضاخانی ترسی نداشتند، شاید انتظار می‌رفت تا امروز و در شرایطی که ۴۲ سال از انقلاب اسلامی می‌گذرد و ۴۲ سال است تمامی محافل کشور اسلامی شده با سطح عمیق‌تری از باور به ارزش‌های اسلامی همچون حجاب و عفاف مواجه باشیم.

 

 

اما شاهد چنین چیزی نیستیم و این مسئله علامت‌های سؤال فراوانی را پیش روی ما قرار می‌دهد. با وجود این پاسخ به چرایی عدم موفقیت در تعمیق باور‌های دینی و ارزش‌هایی همچون حجاب و عفاف کار چندان سختی هم نیست. کافی است تا نگاهی به قانون عفاف و حجاب و وظایف دستگاه‌های مختلف در این حوزه بیندازیم تا دستمان بیاید به‌رغم سپری شدن ۴۲ سال از انقلاب اسلامی و با وجود اینکه مطالبه برای حفظ ارزش‌های اسلامی از جمله حجاب و عفاف یکی از انگیزه‌های برپایی انقلاب ما بود، چرا امروز وضعیت برخی ارزش‌ها همچون حجاب و عفاف به این صورت در‌آمده است.

کم‌کاری مشهود دستگاه‌های فرهنگ‌ساز و ذائقه‌ساز همچون آموزش‌و‌پرورش، وزارت علوم، صدا‌وسیما و دستگاه‌های فرهنگی کشور یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که موجب شده تا امروز با چالش در حوزه باور‌ها و ارزش‌ها در میان بخش‌هایی از نسل جوان جامعه مواجه باشیم. طبق این مصوبه ۲۶ دستگاه در حوزه عفاف و حجاب تکلیف دارند و با بررسی تکالیف این دستگاه‌ها درمی‌یابیم، عمده این تکالیف حالت ایجابی دارد، اما اجرای این وظایف بر زمین مانده است.

در این میان با ورود و فراگیری فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در کشور، چالش‌ها در حوزه مسائل ارزشی از جمله حجاب و عفاف به شکلی تساعدی رشد یافته است. فضای مجازی رها شده و وادادگی وزارت ارتباطات به‌عنوان متولی این فضا موجب شده است تا امروز بدحجابی و حتی بی‌حجابی مجازی به یکی از چالش‌های جدی تبدیل شود.

 

فضای مجازی افسارگسیخته کنونی و حضور کمرنگ‌تر افراد مروج ارزش‌هایی همچون عفاف و حجاب در این فضا موجب شده است تا فضای مجازی به محفلی برای شبهه‌سازی و تغییر نگاه و باور‌های جوانان تبدیل شود و از این رهگذر برخی سوء‌استفاده‌ها هم در این فضا اتفاق می‌افتد. دام‌هایی همچون قاچاق زنان و دختران ایرانی از طریق کشاندن آن‌ها به وادی مدلینگ در شبکه اجتماعی اینستاگرام واقعیت تلخی است که طی این سال‌ها در کشور اتفاق افتاده است.

در این میان شاید بهترین راهکار تسریع در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات باشد. اگرچه به نظر می‌رسد حضور و فعالیت بیشتر اقشار مذهبی جامعه برای پاسخگویی به شبهات و تبلیغ سبک زندگی ایرانی اسلامی هم می‌تواند برای مواجهه با این چالش‌ها مؤثر واقع شود.

 

 

فصل چهارم قانون جرائم رایانه‌ای مصوب ۱۳۸۸ به جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی می‌پردازد. علاوه بر این هر موردی که در فضای حقیقی جرم تلقی شود در فضای مجازی مستثنی نبوده و جرم محسوب می‌شود؛ لذا پلیس فتا به محض مشاهده جرم به خصوص موارد بی‌حجابی و بدحجابی آن‌ها را با مستندات به پلیس مربوطه اعلام کرده تا برخورد لازم صورت گیرد.

تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی تشکیل‌دهنده جرم عدم رعایت حجاب شرعی است. به موجب این ماده «هرکس علناً در انظار عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌گردد و در‌صورتی‌که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نمی‌باشد، ولی عفت عمومی را جریحه‌دار می‌نماید، فقط به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

 

تبصره «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا از ۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»

البته پیش از وضع ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی در سال ۱۳۷۵، ماده قانونی جرم عدم رعایت حجاب شرعی ماده چهار قانون «نحوه رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباس‌هایی که استفاده از آن‌ها در ملاعام خلاف شرع است یا عفت عمومی را جریحه‌دار کند- مصوب ۱۳۶۵» بود. برابر این ماده «کسانی که در انظار عمومی وضع پوشیدن لباس و آرایش آنان خلاف شرع یا موجب ترویج فساد یا هتک عفت عمومی باشد، توقیف و خارج از نوبت در دادگاه صالح محاکمه و حسب مورد به یکی از مجازات‌های مذکور در ماده ۲ محکوم می‌گردند.».

اما تمام این‌ها وجهه سلبی مواجهه با بی‌حجابی و بدحجابی است، در‌حالی‌که از نگاه بسیاری از جامعه‌شناسان و روانشناسان زنان و دختران بدحجاب به نوعی آسیب دیده اجتماعی تلقی می‌شوند و در واقع نهاد‌ها و دستگاه‌هایی باید در این مسیر محاکمه شوند که به‌واسطه کم‌کاری و کوتاهی‌شان شاهد بروز ابتذال در فضای مجازی و تسری این ابتذال مجازی به فضای حقیقی هستیم.

به بیان دیگر شاید از فضای مجازی رها شده امروز نتوان انتظاری جز آنچه شاهد آن هستیم داشت و وقتی نهاد‌های مسئول در حوزه فرهنگ‌سازی، آموزش و ترویج فرهنگ عفاف و حجاب تاکنون عملکرد قابل‌ملاحظه‌ای نداشته‌اند و قوانین و مصوبات مرتبط با حوزه عفاف و حجاب بدون آنکه اجرایی شود، همچنان خاک می‌خورد.

طبق مصوبه عفاف و حجاب ۲۶ دستگاه در حوزه فرهنگسازی برای حجاب نقش دارند که از این ۲۶ دستگاه تنها دستگاهی که بخش سلبی وظایف خود را در قالب‌هایی همچون گشت ارشاد اجرایی کرده، نیروی انتظامی است. این در حالی است که دستگاه‌هایی همچون آموزش‌و‌پرورش، وزارت علوم و سازمان صدا و سیما در این زمینه عملکردی قابل ذکری نداشته‌اند و وضعیت امروز حجاب و عفاف حاصل عملکرد آنهاست. امروز هم که بناست در حوزه فضای مجازی با بدحجابی و بی‌حجابی برخورد شود، بازهم پلیس فتا به میدان آمده و وزارت ارتباطات به‌عنوان اصلی‌ترین متولی فضای مجازی این فضا را به حال خود رها کرده است.