اخلاق را در حوزه دریابیم!

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، سال جدید در حوزه های علمیه کار خود را آغاز کرده و طلاب خسته از ویروس کرونا خود را برای درس های حوزوی آماده می کنند.

در روایتی زیبا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: ««لَوْ عَلِمَ الرَّجُلُ مالَهُ فِی حُسْنِ الْخُلْقِ لَعَلِمَ اَنَّه یَحْتاجُ اَنْ یَکُونَ لَهُ خُلْقٌ حَسَنٌ؛ اگر انسان بداند چه چیزی برای او در اخلاق نیک وجود دارد، حتما متوجه می شود که او نیاز به داشتن اخلاق نیکو دارد.»( بحارالانوار، ج71، ص396؛ میزان الحکمه، ج2، ص799)، این روایت اهمیت بحث اخلاق و توجه به آن را مورد تأکید قرار داده است.

حوزه های علمیه از دیرباز تأکید و توجهشان به بحث های اخلاقی بوده و حتی در بین مردم نیز، روحانیت بیش ازجنبه های علمی به جنبه های اخلاقی شهرت دارند.

مباحث اخلاقی در حوزه آنچنان مهم و حیاتی است که نمود این رابطه را می توان در رابطه استاد و شاگردی دید که حتی این رابطه پایش را از استادی و شاگردی فراتر گذاشته و به مریدی و مرادی می رسد.

از قدیم الایام در حوزه ها مرسوم بوده، که طلاب علاوه بر برنامه ریزی خاص برای دروس حوزوی خود، برای مباحث اخلاقی نیز برنامه ویژه ای آماده می کنند که علاوه بر درس، در مسائل اخلاقی نیز عقب نمانده بتوانند توشه اخلاقی نیز کسب کنند.

باید گفت که مباحث اخلاقی همیشه جزء ارکان حوزه بوده و اساتید همیشه، اهتمام ویژه ای به آن داشته و  به آن سفارش می کنند. در سیره اخلاقی حوزه حتی این گونه عنوان می شود که طلبه ای که بخواهد به مدارج بالای علمی نائل شود باید در حیطه اخلاق نیز مراتبی طی کند و این مراتب بالای اخلاقی است که سبب رشد علمی طلاب می شود.

متأسفانه مباحث اخلاقی در حوزه امروز ما کم کم رنگ باخته و از اصل به فرع کشیده شده است. در دوره بیماری منحوس کرونا آن مقدار کم از بحث های اخلاقی که وجود داشت هم نابود شده و ما حصل این بیماری اتاق های مجازی اخلاقی است که از طلاب جوان ما در این دنیای آلوده پشتیبانی می کند. باید گفت هر چقدر این بیماری برای درس های حوزه ضرر داشت و جلوی پیشرفت علمی طلاب را گرفت، بیش از آن بحث های اخلاقی را به تعطیلی کشاند و طلاب را در این مباحث به عقب کشانده است.

حوزه امروز متأسفانه در باب اخلاق آنگونه که باید و شاید در مباحث اخلاقی موفق نبوده و این موضوع را می توان به راحتی و با نگاهی واقع بینانه در حوزه مشاهده کرد.

از مواردی که باید به آن در بحث های اخلاقی اشاره کرد این است که حوزه امروز خزانه اخلاقی خود را کم کم و به راحتی از دست می دهد و بزرگان حوزه یکی پس از دیگری آسمانی شده و طلاب زمینی را تنها می گذارند.

اکنون و با شرایط کرونایی امروز امر اخلاق بیش از پیش مشکل شده است، واقعیت آن است که طلبه درس خوان و فرهیخته ما هر چقدر که به زیور اخلاق مزین شود کم بوده و اگر خدای ناکرده از اخلاق به دور باشد مفید که نبوده هیچ، حتی بسیار مضر برای خود و جامعه پیرامون خود خواهد بود. نمونه این اضرارها در میان طلاب و حوزویان در تاریخ حوزه کم نیست که علاوه بر گمراهی خود جامعه ای را به انحراف کشانده است.

به نظر می رسد آنچکه امروز ضرورت دارد این است که حوزه برای وضعیت اخلاقی حوزویان باید تدبیری اساسی کند. امروز حوزه نیاز شدیدی به اخلاق و مباحث اخلاقی دارد، اما نه با شیوه های گذشته بلکه می تواند با استفاده از شیوه های گذشته و افزودن خلاقیت، اخلاق را در طلاب نهادینه کند.

امروز برای این کار باید ارتباط طلاب با اساتید افزایش یابد و مانند گذشته رابطه استاد و شاگردی احیا شود. استاد مثل گذشته باید در امور اخلاقی طلبه دخالت کرده و امور اخلاقی او را کنترل کند. استاد همانند دوستی دلسوز و یاری مهربان باید همواره در کنار طلبه بوده و وظیفه هدایت را نه تنها در کلاس درس، بلکه بیرون از کلاس نیز به عهده گیرد.

همچنین از دیگر وظایف استاد به نظر می رسد بحث خانواده طلاب و فرزندان طلاب است. رسیدگی و مشاوره دادن در امور خانوادگی نیز از دیگر وظایف اساتید به نظر می رسد.

جالب آنکه خود حوزه نیز به این ضرورت رسیده که طلاب جوان باید مشاوره تربیتی نیز ببینند و برای همین امر برای اساتید مدارس قسمتی را در پنل آنها باز کرده که اساتید تربیتی ساعت خود را مشخص کرده و نمره ای را برای آن اختصاص دهند.

کوتاه سخن آنکه امروز باید امر اخلاق را در حوزه دریابیم امروز حوزه آینده نچندان دور حوزه است، حوزه ای که بزرگانی را در خود پرورش داده و سابقه ای چند صد ساله دارد اکنون به جایی رسیده که فریاد وااخلاقا از گوشه گوشه آن به گوش می رسد.