کارگاه علمی وضعیت مناسک دینی در پساکرونا برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان رضوی، محمد رضا قائمي نيك، عضو هيئت علمي گروه علوم اجتماعي دانشگاه علوم اسلامي رضوي در این جلسه ابتدا به ارائه گزارشی از اقدامات انجام شده پرداخت و از تشکیل ستادِ مطالعات کرونا و دینداری (با تاکید بر مقولۀ زیارت) در دانشگاه علوم اسلامی رضوی خبر داد.

وی در ادامه از رصد مهمترین مسائل و شبهات مطرح در جامعۀ ایرانی گفت و بیان داشت: پرسش های مردمی سایت گفتمان رضوی بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی مربوط به دورۀ کرونا، پرسش های طرح شده در مرکز ملی پاسخگویی به شبهات دینی در دورۀ کرونا، پرسش های طرح شده در معاونت تبلیغات آستان قدس رضوی در دورۀ کرونا، پرسش های مطرح شده در سامانۀ تلفنی 1010، تحلیل محتوای بیش از 200 وبینار، یادداشت و مقالۀ مربوط به حوزۀ دین و کرونا، پاسخ های ارسال شده از سوی صاحبنظران به پرسشنامه و تحلیل مسائل مطرح در سایتهای خارجیِ فارسی زبان مانند بی بی سی، زیتون وغیره از منابع رصد مسائل و شبهات مطرح در جامعه بود.

قائمی نیک در ادامه از تهیۀ پرسشنامه و فُرم نظرسنجی از اساتید و صاحبنظران کشور سخن گفت که مهمترین مسائل در ده محور تنظیم و از ایشان خواسته شد حداقل به سه  سوال پاسخ بدهند. ارائه پاسخ های متنوع و متضاد سبب ابهام و در نهایت تشکیل گروهی مجازی شامل 110 نفر از صاحبنظران شد تا در گفت و گویی هرچند کوتاه مهمترین چالش های مطرح درحوزه دین و دینداری بررسی شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی به بیان 8 چالش اصلی طرح شده در این حوزه پرداخت و گفت: مهمترین چالش های دینداری در دورۀ کرونا و پساکرونا عبارتند ازچالش تلقی کلی از ماجرای نسبت دین و کرونا: دوگانۀ فرصت و تهدید، چالش عملکرد نهادهای متولی دین: دوگانۀ عملکرد منفعالنه وعقلانی افراد یا نهادهای دینی، چالش اعتقادات دینی عمومی: دوگانۀ استمرار دینداری وسست شدنِ دینداری عموم مردم، چالش مناسک دینی: محدودیت وعدم محدودیت مناسک دینی گذشته و تکوین صحیح و بدعت دانستنِ مناسک جدید دینی که احصا شد.

وی در ادامه چالش حکمرانی مجازی و تاثیر آن بر مناسک دینی در ایام کرونا و پساکرونا،  چالش نظام سیاسی اسلامی: دوگانۀ دینداری سیاسی و دینداری غیرِ سیاسی، چالش سبک زندگی و تحولات نهادی: دوگانۀ پذیرش تغییر ونگرانی و مقاومت در برابر تغییر و چالش علم مدرن و علوم اسلامی: دوگانۀ درالشفا و بیمارستان را نام برد.

دکتر قائمی نیک با توجه به چالش های نام برده برای هریک سه سناریو در دو راهکار بلند مدت و کوتاه مدت را نتیجه جمع آوری راهکارهای صاحب نظران برای مسولان در برخورد با بحران ها معرفی کرد.

وی افزود: چالش اول در سناریوی اول با عنوان مقابله با کرونا به مثابه تهدیدی تمدنی 8 نقد و راهکار بلند مدت و سه مورد کوتاه مدت دارد که در سناریوی دوم یعنی مواجهه با کرونا به مثابه فرصتی کم نظیر در قسمت بلند مدت باز 8 راهکار اما در کوتاه مدت 2 راهکار تدوین شده و در سناریوی سوم با عنوان فرصتی برای ارتقاء سطح دینی و فرهنگی جامعه در راستای نیل به تمدن نوین اسلامی در قسمت بلند مدت 19 راهکار و در بخش کوتاه مدت 11 راهکار ارائه شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی بیان داشت: چالش دوم که عملکرد نهادهای متولی دین: دوگانۀ عملکرد حداقلی وحداکثری نیروها یا نهادهای دینی است در سناریوی اول عنوان فعالیتِ حداکثری نهادهای دینی، 6 راهکار بلند مدت و 15 کوتاه مدت ارائه شده و در سناریوی دوم عنوان فعالیتِ حداقلی نیروها و نهادهای دینی 2 بلند مدت و 6 کوتاه مدت تدوین شده و در سناریو سوم عنوان فرصت تعامل نهادهای دینی با دیگر نهادهای تصمیم گیر و سیاستگذار 6مورد راهکار بلند مدت در کنار 26 راهکار کوتاه مدت جمع آوری شده است.

وی افزود:  در چالش سوم عنوان اعتقادات دینی عمومی: دوگانۀ استمرار دینداری و سست شدنِ دینداری عموم مردم سناریویِ نخست بنام مقابله با تهدید و تخریب اعتقادات دینی عمومی 4 راهکار بلند و 13 راهکار کوتاه مدت تهیه شده و در سناریو دوم عنوان واگذاری دیانت مردم به خودِ مردم به دلیل استمرار اعتقادات عمومی در ایام کرونا در بخش بلند مدت 6 و در کوتاه مدت 5 راهکار آماده شده است اما در سناریوی آخر عنوان زدودن خرافات و احیاء ظرفیتهای جدید اعتقادی 15 مورد در بخش بلند مدت و 19 مورد کوتاه مدت تدوین شده است.

قائمی نیک در ادامه این جلسه به سناروی های سه گانه هر چالش و راهکارهای بلند و کوتاه مدت آن اشاره کرد و در پایان نیز به  سوالات مطرح شده در این کارگاه پاسخ گفت./933/