از زمان سید یزدی، بیمه مورد توجه علما بوده است

انسان‌ها از دیرباز تاکنون به دنبال راهی برای جبران هزینه‌های درمانی خود بودند و برای جبران خسارت های احتمالی درصدد چاره‌ای برآمدند و چیزی که امروز ما به عنوان بیمه می شناسیم، در گذشته نه چندان دور نیز مورد توجه بشر قرار گرفته بود، زیرا انسان از ازل با مشکلات و کمبودهای بسیار زیادی دست و پنجه نرم می‌کرد. مشکلاتی نظیر: بیکاری، بیماری‌های مختلف، نقص عضو و حوادث مختلف که همیشه گریبان‌گیر بشر بوده اند؛ انسان ها در دوران مختلف در صدد برآمده‌اند تا به شیوه‌های مختلف از مشکلات خلاصی یابند؛ اینجا بود که کم کم بیمه و تامین اجتماعی را تاسیس کردند که کمک بسیار زیادی به بشر امروزی کند.

خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، به مناسبت روز بیمه در گفت و گویی که با حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام داده به ابعاد مختلف بیمه و فقه بیمه پرداخته است.

متن کامل این گفت‌وگو به این شرح است:

رسا- فلسفه وجودی بیمه چیست؟

بیمه برای پوشش ریسک است نه امنیت بخشی به افراد؛ یعنی مخاطراتی وجود دارد که مربوط به شخص انسان‌ و مربوط به اموالی مثل خودرو، مسکن، مغازه، کشتی، هواپیما و امثال اینها است؛ این مخاطرات توسط شرکت‌های بیمه تحت حمایت قرار می‌گیرد و پوشش داده می‌شود تا اگر این مخاطرات اتفاق افتاد و هزینه‌هایی را برای انسان پدید آورد بخش یا کلی از هزینه‌ها را شرکت‌های بیمه در مقابل وجهی که ماهانه به بیمه پرداخت می‌شود، پرداخت کنند و ریسک و مخاطراتی را که برای افراد می‌رسد را جبران کنند که معنا و هدف بیمه نیز همین است؛ به عنوان مثال اگر اتومبیلی تصادف کند و یا افرادی که سرنشینان اتومبیل هستند مورد آسیب واقع شوند، در صورتی که اتومبیل بیمه بوده باشد شرکت بیمه آسیب‌های وارده بر اتومبیل و آسیب‌های وارده به افراد را پرداخت و جبران می‌کند که نتیجه بیمه، امنیت خاطر است.

رسا- آیا غالب مردم از خدمات بیمه منتفع می‌شوند؟
بیمه انواع مختلفی دارد و مردم از آن‌ها منتفع شده و سود می‌برند؛ به عنوان مثال اگر کسی تحت پوشش بیمه خدمات درمانی باشد هنگام مراجعه به پزشک، دکتر مربوطه بخشی از حق ویزیت خود را از طریق بیمه دریافت می‌کند و همچنین بخشی از هزینه دارو‌هایی که برای بیمه شده توسط دکتر مربوطه نسخه پیچی می‌شود؛ و همین طور در بحث عمل‌های جراحی و سایر معالجات که هزینه بین بیمار و شرکت بیمه تقسیم می‌شود.

در حوادثی مثل سیل و زلزله و سایر مواردی که شرکت‌های بیمه آن موارد را تحت پوشش خود قرار می‌دهند نیز شرکت‌های بیمه بخش قابل توجهی از خسارت‌های وارده را جبران می‌کند.

رسا- تفاوت بیمه‌های موجود با بیمه تکافل که به بیمه اسلامی معروف است در چیست؟
امروزه بیمه‌هایی که در کشور ما جریان دارد بیمه‌ای است که در سراسر جهان نیز مسبوق به سابقه است و از نظر فقها از زمان مرحوم سید یزدی(صاحب کتاب عروة) بیمه مورد توجه علما بوده و بیمه‌های زیادی جریان داشته و مشروع دانسته شده است؛ البته بعضی، برخی از انواع بیمه عمر مورد مناقشه قرار دارد و اعلام بطلان آن را صادر نمودند؛ اما تکافل در نظر برادران اهل سنت به طور عمده مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا که اهل سنت این بیمه‌ها را قبول نداشته و تقریبا می‌توان گفت که آن را نوعی اکل مال به باطل و قمار می‌دانند و به همین خاطر این بیمه‌ها را مشروع نمی‌دانند؛ از این جهت، به قرارداد تکافل روی آورده اند و تکافل قراردادی است که بین شرکت بیمه و فرد بیمه شونده بسته می‌شود و همه افراد و آحاد مردم می‌توانند در چنین قراردادی مشارکت کنند وشرکت‌های بیمه که با پول مردم فعالیت‌های خود را شکل داده است علاوه بر ارائه خدمات به بیمه شونده در هر مقداری از فعالیت‌های مالی که انجام می‌دهند و سود کسب می‌‌کنند، بین شرکت بیمه و سپرده گذاران بیمه تکافل توزیع می‌شود.

رسا- جایگاه بیمه در اقتصاد کشور چیست و چرا باید بیمه اقتصادی باشد؟
بیمه در کشور یک شغل و به اصطلاح بیزینس است و کسانی با سرمایه گذاری در بیمه افرادی را تحت پوشش قرار می‌دهند و سود منفعت خود را کسب می‌کنند؛ بنابراین از نظر اقتصادی امری پذیرفته شده است و بیمه‌های مختلفی در کشور وجود دارد که پا به عرصه سرمایه گزاری در امر بیمه گذاشته اند.