تعامل فعال یا منفعل در برابر دیکتاتوری متاورس زاکربرگ

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، سخنان اخیر «مارک زاکربرگ» درباره‌ی «متاورس» دیجیتالی افسانه‌ای او که در انتظار بشریت است به پاسخ سقراط اهمیت تازه‌ای می‌بخشد: مردم باید از قدرت بیش از حد صرف‌نظر کنند، به‌ویژه از هر وسیله‌ای که قادر به برآوردن بیش از حد خواسته‌ها باشد.

چه مطلب تامل برانگیزی! تجربه‌ی طرح و بسط «حاج قاسم» در فضای سایبری و شبکه‌های اجتماعی، نشان می‌دهد که متاورس زاکربرگ نیز نوعی از حکمرانی و دیکتاتوری پلتفرمی است که می‌تواند پس از جهان‌گیر شدن، پیام‌های زیادی را اصلا مبادله نکند و امکان تجربیات فراوانی را رفع کند.

اما جان کلام اینجاست: بخشی از این دیکتاتوری را ما خودمان به خودمان تحمیل می‌کنیم چون ابتدا صورت مسئله را نفی می‌کنیم و پس از مدتی چشم باز می‌کنیم و خودمان (خود جمعی‌مان) را غرق‌شده در آن مسئله می‌بینیم! منفعل می‌شویم؛ و مدتی بعد می‌بینیم که به‌خوبی و بسیار ساده، آن مسئله‌ی بغرنج را پذیرفته‌ایم!

ما عادت کرده‌ایم به پیمودن مسیرهای طی‌شده! چون در متدلوژی و شناخت مسیرها، دچار عقب‌ماندگی هستیم.

همین وات‌ساپ… هزاران تیم و شرکت، صدها اَپ نوشته‌اند اما چرا واتساپ نهایتا شد این فضای ارتباطی جهان‌گیر؟

واتساپ یک نرم‌افزار و پیام‌رسان عمومی است و حضور افراد در آن آزاد است؛ اعتبار واتساپ به این است که تدریجاً افراد مختلف «حضور و بودن در آن» را بپذیرند و عضو شوند.
گروه‌ها و کانال‌هایی در واتساپ هست که به واسطه‌ی «حضور» افراد مختلف، ارزشمند شده است و قابل خرید و فروش است.

حالا اگر در متاورس هم حضور افراد مجانی باشد - که هست - همین ماجرا دوباره تکرار خواهد شد.

من در متاورس، این دفعه به‌جای یک کانال واتساپی‌، یک فروشگاه بزرگ راه‌اندازی می‌کنم و به‌جای تولید و توزیع متن، پیکسل‌هایی از تصاویر را ثبت می‌کنم و معادل آن را ارزشگذاری می‌کنم و می فروشم (NFT).

اتفاق بزرگ این است: اگر موفق بشوم و «حضور» و ارتباط افراد و مشترکان بسیاری را در فروشگاه تثبیت کنم و به آنها محصول و خدمت بفروشم و…؛ این فروشگاه، با این ویژگی‌ها، به‌تدریج ارزشمندتر و ارزشمندتر خواهد شد؛ درست شبیه به یک کانال پرجمعیت واتساپی‌!

حالا اگر من بخواهم به اعتبار همان فروشگاه، زمین خالی کنار آن را هم تبدیل کنم به یک فروشگاه دیگر، حتما این امکان وجود خواهد داشت که آن زمین خالی، قابل «ارزشگذاری» باشد؛ مهم نیست به چه قیمتی؛ مهم قابل ارزش‌گذاری بودن فضا در متاورس است.
چرا؟
چون اعتبار این فضا از حضور و ارتباط ما آدم‌ها به دست آمده است.

این یادداشت را در حالی می خوانید که بیش از دو میلیارد انسان، هم‌اکنون در فضای بازی‌های آنلاین هستند و وقت می‌گذرانند… یعنی جمعیت بزرگی در تکه‌ای از متاورس!

آری! بخشی از این دیکتاتوری را ما خودمان به خودمان تحمیل می‌کنیم!

سعید اشیری