سراشیبی سقوط شاه از ۱۹ دی ۵۶

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، هیچ پیروزی و فتح بزرگی بدون تحمل مشقت‌ها و سربلندی در فتنه‌ها و امتحان‌ها حاصل نخواهد شد. نمی‌شود فرد یا گروهی بدون داشتن عزم و اراده برای عبور از موانع، به موفقیت برسد و بتواند مطلوب خود را به دست آورد.

پیروزی انقلاب اسلامی در بیست و دوم بهمن سال 1357 یک رویداد دفعی و ناگهانی نبود که بدون عبور از گردنه‌ها به دست آمده باشد، بلکه ملت بزرگ ایران بارها و بارها آزمون‌های سنگین و دشواری را پشت سر گذاشت تا به این مرحله رسید. تجربه‌ی برخوردهای وحشیانه و کشتار گسترده از سوی رژیم پهلوی، پیش چشم مردم قرار داشت و برای همه کاملاً آشنا بود که پانزده خرداد 42 و هفده شهریور 57 دو مورد از برجسته‌ترین نمونه‌ها بودند. با این وجود، مردم دست از تلاش خود در جهت احقاق حق و مبارزه با باطل برنداشتند و عقب ننشستند.

بر این اساس، کاملا معلوم بود که حرکت اعتراضی مردم قم در 19 دی 1356 با واکنش شدید و سرکوب رژیم پهلوی مواجه خواهد شد اما حتی یقین به چنین برخوردی هم سبب نشد تا در مقابل اهانت به حضرت امام خمینی (رحمةالله‌علیه) ساکت و بی‌اعتنا باشند و اعتراض خود را اعلام نکنند. با اینکه آن شماره از روزنامه‌ی اطلاعات که حاوی مقاله‌ی توهین‌آمیز بود هنوز به قم نرسیده بود -چون رسیدن روزنامه‌های صبح تا عصر طول می‌کشید- ولی انتشار خبر چنین گستاخی بی‌شرمانه‌ای کافی بود تا شهر به جوش و خروش درآید.

مردم قم در گام اول و به محض ورود روزنامه‌ها به شهر، آنها از بین بردند و سپس شاهد تعطیلی کلاس‌های درس علما و تعطیلی کامل حوزه‌ی علمیه بودیم. تجمع و راهپیمایی طلاب که با شعارهایی نظیر «مرگ بر این حكومت‌ یزیدی» و «درود بر خمینی» همراه بود، به مقابل بیت علما کشیده شد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به حضور درمقابل بیت مرجع بزرگوار آیت‌الله گلپایگانی (رحمه‌الله) اشاره کرد. آن بزرگوار در اجتماع طلاب و روحانیون فرمودند: «وحدت خود را حفظ كنید و به اعتراض آرام خود ادامه دهید و مقاومت كنید... این‌ها دروغ می‌گویند كه ما با كارهای آنان موافقیم، همه‌‌ی علما مخالفند.»

تعطیلی حوزه و اعتراض حوزویان در هجده دی هم ادامه یافت اما حرکت اصلی که با همراهی مردم قم و تعطیلی گسترده‌ی بازار همراه شد، در روز 19 دی انجام گرفت. حرکت مردمی و اعتراض گسترده ولی آرام مردم با دخالت کماندوها و پلیس پهلوی به خشونت کشیده شد و رژیم شاهشنشاهی به جای عذرخواهی از هتاکی، روش سرکوب و ارعاب را در پیش گرفت. ابتدا باتوم بود که به بدن تظاهرکنندگان زده می‌شد و سپس شلیک هوایی انجام شد تا مردم را بترسانند اما هیچ تأثیری در اراده‌ی مردم نداشت و این جا بود که تیراندازی مستقیم به اعتراض آرام مردم بی‌دفاع انجام شد و تعدادی را شهید و زخمی کرد.

موج حرکت شجاعانه و غیورانه‌ی مردم قم، به سرعت، دیگر نقاط ایران را فراگرفت و منجر به ابراز همدردی مردم در گوشه و کنار کشور و ابراز انزجار شدید از اقدامات سلطنت گردید. نکته‌ی قابل توجه این است که ایرانیان با وجود اینکه خشونت و بی‌رحمی شاه را با تمام وجود، درک کرده و کشتار مردم از جمله در قم را دیده بودند ولی با این حال، ترس به خود راه نمی‌دادند و برای بزرگداشت شهدای 19 دی در قم، اقدام به برگزاری مراسم در شهرهای مختلف از جمله تبریز، یزد، جهرم، اصفهان و نجف‌آباد کردند. این موج‌های سهمگین و پیاپی، بنیان رژیم پهلوی را هر روز سست‌تر نمود تا در نهایت، آن را از بیخ وبن کند و به زباله‌دادن تاریخ فرستاد.

با این توصیف، حرکت غیرتمندانه، هوشمندانه و به موقع مردم قم در 19 دی 1356 را باید سراشیبی سقوط رژیم شاه به حساب آورد که پس از آن، حکومت پهلوی، هرگز نتوانست شرایط را تحت مدیریت درآورد تا اینکه در نهایت، سیزده ماه بعد، انقلاب شکوهمند اسلامی به پیروزی رسید و با مجاهدت مداوم ملت و رهبری داهیانه‌ی امام راحل، گام اول برای رسیدن به قله‌ی تمدن و امت اسلامی برداشته شد.

رضا رستمی