تدابیر بهداشتی در هنگام خارش های غیر عادی

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از  جام جم آنلاین، نیش حشرات، آفتاب سوختگی، شوره و ...، همه‌ی اینها مجبورتان می‌کنند موضع را بخارانید؛ اما گاهی واقعا لازم است در برابر میل به خاراندن مقاومت کنید.

خاراندن در ابتدا حس خوبی دارد؛ اما سبب درد خفیفی می‌شود و این شرایط مغز را وادار می‌کند تا برای کنترل این درد فرارسان عصبی سروتونین ترشح نماید.

ترشح سروتونین احساس خارش را تشدید می‌کند و ضمنا وقتی پوستتان را می‌خارانید در واقع به آن آسیب می‌زنید.

خشکی پوست

معمول‌ترین عامل خارش زمانی است که لایه‌ی محافظ بیرونی پوستتان خشک شده است، یعنی در واقع سرامید پوستتان کم شده است.

سرامید لیپیدهای بخصوصی هستند که مانند سدی برای پوست شما عمل می‌کنند؛ هم از طریق خفظ آب پوست و هم از طریق محافظت در برابر مواد بیرونی. خاراندن شاید فورا حس رضایت به شما بدهد اما می‌تواند تاثیر بدی بر پوستتان که در حال حاضر لایه‌ی محافظ آن نیز آسیب دیده بگذارد.

پوست شما در اثر خاراندن دچار ترک‌خوردگی‌ها و منافذی می‌شود که احتمال عفونت را بیشتر می‌کنند.

با شرایطی که برای پوست ایجاد می‌شود، مواد موجود در شوینده‌ها یا محصولات آرایشی که استفاده می‌کنید می‌توانند به داخل پوست نفوذ کرده و نسبت به موادی که قبلا مشکلی با آن‌ها نداشتید، آلرژی ایجاد کنند.

چه باید کرد؟ برای حمام کردن از آب گرم استفاده کنید نه آب داغ. بعد از حمام با استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب کننده، وقتی هنوز پوستتان مرطوب است، به هیدراته نگه داشتن پوستتان کمک کنید.

گزیدگی و نیش حشرات

وقتی که پشه‌ای شما را نیش می‌زند، سیستم ایمنی شما بزاق او را شناسایی کرده و با ترشح هیستامین‌ها حمله‌ای را شروع می‌کند و همین هیستامین‌ها هستند که باعث خارش می‌شوند. یک علت شایع دیگر خارش، چیگر (حشره‌ای شبیه کنه) است؛ بچه کنه‌ای که در جنگل‌ها یا نواحی پُرچمن وجود دارد. گزیدگی چیگر سبب ترشح آنزیمی در پوست می‌شود که پوست را می‌خورد و باعث می‌شود سلول‌های پوست روی سطح آن سفت شده و ایجاد خارش کنند.

چه باید کرد؟ ناحیه گزیدگی را با یخ سرد کنید. پمادهای ضد خارش مانند هیدروکورتیزون نیز می‌توانند مفید باشند.

زخم‌هایی که تقریبا (نه کامل) خوب شده‌اند

زخمی که در حال خوب شدن است معمولا شروع به خارش می‌کند و این بخشی از واکنش التهابی بدن است. وقتی پوستتان زخم می‌شود، عصب‌های آن نیز آسیب می‌بینند و در تلاش برای ترمیم شدن، پیام رسانی‌شان دچار اختلالاتی می‌شود که می‌تواند احساس خارش ایجاد کند.

اگر زخم در حال خوب شدن را بخارانید به پوست حساسی که سعی دارد خودش را ترمیم کند آسیب می‌زنید و پروسه‌ی التیام و خوب شدن زخم را طولانی‌تر می‌کنید. ضمنا ناخن انگشتان شما مکان تجمع باکتری‌هاست که می‌توانند وارد زخم شوند و عفونت ایجاد کنند.

چه باید کرد؟ سرد کردن می‌تواند به تسکین خارش کمک کند.

آفتاب سوختگی

اگر مرتکب این اشتباه شده باشید و از ضدآفتاب استفاده نکرده باشید، دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوید و خارش عذاب‌آور فقط یکی از تبعات آن است. آفتاب سوختگی نیز مانند دیگر زخم‌ها، واکنش التهابی بدن را به سطح بالایی می‌برد.

هر چند عصب‌های پوستی ناحیه آفتاب‌سوخته به درستی عمل نمی‌کنند اما پیام رسانی‌شان مختل شده و احساس خارش آزاردهنده‌ای ایجاد می‌کنند. خاراندن می‌تواند پوست را تخریب کرده و فرایند التیام را طولانی‌تر کند.

چه باید کرد؟ کمپرس سرد و ژل آلوئه‌ورا می‌تواند خارش ناشی از آفتاب‌سوختگی را تسکین دهد. پماد کورتیزون نیز به کاهش التهاب کمک می‌کند.

اگزما

اگزما یک عبارت چتری است که برای خشکی، زبری و التهاب پوست به کار برده می‌شود؛ اما معمولا به درماتیت آتوپیک، اگزما گفته می‌شود که عارضه‌ای است که در آن سد دفاعی پوست نمی‌تواند عملکرد درستی داشته باشد.

علت هر چه که باشد، نتیجه یکی است: قسمتی از پوست در حضور برخی از محرک‌ها مانند پارچه، عطر، آلرژن‌هایی که در هوا وجود دارند، واکنش نشان داده و ملتهب می‌شود که این التهاب با خارش همراه است.

نادیده گرفتن این خارش خیلی سخت است اما خاراندن مداوم فقط شرایط را بدتر می‌کند و ممکن است در نهایت دچار چیزی به نام لیکن سیمپلکس کرونیکوس شوید؛ پوست ضخیم‌تر، تیره‌تر و چین خورده‌تر می‌شود و حتی خارش بیشتری خواهد داشت و درمان نیز سخت‌تر خواهد شد البته این اتفاق در مورد هر نوع خارشی مثلا اگزما می‌تواند روی بدهد و خارش و خاراندن تبدیل به یک سیکل معیوب مزمن بشود.
چه باید کرد؟ کمپرس سرد و پمادهای هیپوآلرژنیک می‌توانند مفید باشند اما اگر خارش زیاد است به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با تجویز یک استروئید قوی موضعی و هیستامین‌ها، التهاب را تسکین داده و کمکتان کند شب‌ها راحت‌تر بخوابید.

پسوریازیس

در بیماری پسوریازیس، فعالیت زیاد سیستم ایمنی باعث می‌شود بدن با سرعت زیادی سلول‌های پوست تولید کند، بنابراین سلول‌های جدید به جای 28 تا 30 روز، در عرض تنها سه روز به سطح پوست می‌آیند.

پوست نمی‌تواند این سلول‌های جدید را با سرعت کافی دفع کند، در نتیجه سلول‌های مرده پوست که قرمز و فلس مانند می‌شوند روی هم کپه شده و می‌خارند. در برابر میل به این خاراندن مقاومت کنید. بخش‌هایی از اپیدرم که روی رگ‌های خونی قرار دارد می‌تواند در واکنش به خاراندن یا کنده شدن خونریزی کند.

چه باید کرد؟ مرطوب کردن موضع می‌تواند مفید باشد اما پزشک هم می‌تواند درمان‌های پسوریازیس را برایتان تجویز نماید، مانند درمان با نورفرابنفش و تجویز یک سری از داروها.

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی زیرمجموعه‌ی اگزماست. این عارضه‌ی خارش‌دار ناشی از محرک‌هایی مانند سابیدن الکل یا آلرژن‌هایی مانند روغن‌های موجود در برخی گیاهان می‌باشد. محرک‌ها از سد دفاعی پوست عبور کرده و آن را فورا ملتهب می‌نمایند.

آلرژن‌ها سبب برانگیخته شدن سیستم ایمنی می‌شوند و چند روز بعد قرمزی و خارش معمولا در ناحیه تماس بروز می‌کند که البته گاهی در قسمت‌های دیگر پوست نیز ممکن است ایجاد شود. نخارانید! چون احتمالا دچار همان عوارضی خواهید شد که در بالا گفتیم؛ خونریزی، عفونت و خارش بیشتر.

چه باید کرد؟ محرک را فورا از روی پوستتان بشویید (ممکن است محرک روی لباستان هم باشد) و از شوینده‌ای استفاده کنید که می‌دانید به آن حساسیت ندارید. سعی کنید دیگر در معرض این محرک قرار نگیرید. خارش را با کمپرس سرد، پماد هیدروکورتیزون و دیگر داروهای معمول آلرژی تسکین دهید. اگر هم نمی‌دانید محرکی که بدنتان به آن واکنش نشان می‌دهد دقیقا چیست جهت ارزیابی و تست به پزشک مراجعه کنید.

شوره سر

شوره سر می‌تواند از نظر ظاهری ناراحت کننده باشد اما خارش آن هم می‌تواند کلافه‌تان کند. شوره سر به عارضه‌ای گفته می‌شود که ناشی از قارچی به نام مالاسزیاست.

این قارچ در پوست سر همه‌ی افراد زندگی می‌کند اما در افرادی که مستعد شوره هستند، مالاسزیا باعث تحریک و رشد زیاد سلول می‌شود. خاراندن می‌تواند فرایند التهابی را که در حال حاضر توسط مالاسزیا ایجاد شده تشدید نماید.

چه باید کرد؟ این عارضه یک راه حل ساده و مستقیم دارد؛ شامپوهای ضد شوره‌ای که در داروخانه‌ها فروخته می‌شوند. این شامپوها حاوی سلنیوم یا پریتیون زینک هستند که به کنترل قارچ‌ها کمک می‌کنند. اگر این شامپوها موثر نبودند، پزشک متخصص پوست و مو ممکن است شامپوی قوی‌تری را تجویز کند.

بیماری پای ورزشکار

خارش سوزش داری که در پاهای داخل کفشتان احساس می‌کنید نیز کار قارچ‌هاست که احتمالا از کف خیس حمام یا استخر یا رختکن باشگاه گرفته‌اید.

پای ورزشکار علاوه بر پوسته کردن خصوصا بین انگشتان، زخم‌های خشکی نیز ایجاد می‌کنند که قرمز هستند.

واقعا نباید این زخم‌ها را بخارانید چون هم شکاف و عفونت ایجاد می‌شود و هم ممکن است قارچ را پخش کنید.

همچنین ممکن است بعد از خاراندن، دستتان را به دیگر قسمت‌های بدنتان بزنید و آن قسمت را نیز دچار قارچ کنید (مثلا زیر بغل).

چه باید کرد؟ بیماری پای ورزشکار را با یک پماد ضدقارچ درمان کنید و اگر اثر نداشت برای راه‌حل‌های دیگر به پزشک مراجعه نمایید.

هموروئید

هموروئید به تجمع خوشه‌ای از رگ‌ها گفته می‌شود که زیر پوست غشای موکوس قسمت پایینی رکتوم و مقعد تشکیل می‌شود. گاهی این رگ‌ها متورم می‌شوند (خصوصا در اثر بارداری یا اضافه وزن یا فشار آوردن هنگام دفع) و خارش زیادی ایجاد می‌کنند. خاراندن هموروئید فقط خارش را تشدید می‌کند.

چه باید کرد؟ پمادهای مخصوص هموروئید یا کمپرس سرد می‌تواند مفید باشد. می‌توانید برای تسکین خارش در وان آب گرم هم بنشینید، مخصوصا بعد از مدفوع کردن. محکم کشیدن دستمال توالت به مقعد نیز می‌تواند خارش این ناحیه را بدتر کند.

منبع: بهداشت نیوز