افشاگری یا شفافیت بعلاوه آزادی بیان و پس از بیان؟

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل ازگروه سیاسی خبرگزاری تسنیم، پرویز امینی کارشناس سیاسی طی مطلبی درباره انتشار خبر سفر خانواده محمدباقر قالیباف به ترکیه و حواشی پیرامون آن، نوشت:

درز ماجرای سفر خانواده رییس مجلس به ترکیه و طرح سیسمونی گیت، بار دیگر جامعه ما را در برابر یک دو راهی برای مواجهه با خطاهای حکمرانی قرار داد.

یک راه، قوی کردن «شفافیت» و قرار دادن سازمان حکمرانی در همه وجوهش اعم از تصمیمات و سیاست‌ها و منابع مالی و دستاوردها و... در یک اتاق شیشه‌ای و قابل دسترس برای همه بعلاوه قوی کردن رسانه‌ها با دفاع از آزادی بیان و پس از بیان است.

راه دوم «افشاگری» است که همانند راه شفافیت، خطاهای حکمرانی را به سطح افکار عمومی می‌آورد.

تفاوت این دو راهبرد در مواجهه با خطاهای حکمرانی در فرایند و سازوکار و لوازم پیش برنده آن در جامعه است که البته در نتایج نیز تغییراتی بین این دو وجود دارد.

راهبرد شفافیت ناشی از نیرومند سازی جامعه مدنی، قوی کردن ازادی رسانه ها، گسترش دسترسی عمومی به مسائل حکمرانی و مواجهه بدون گزینش با همه خطاهاست و علاوه بر مجازات اجتماعی خطاکاران، توان پیشگیری ازخطاهای احتمالی آینده و توانمند کردن رویه های اصلاح طلبانه حکمرانی را دارد.

اما راهبرد افشاگری بیش از همه متکی به اطلاعاتی است که در اختیار همگان نیست. به جای قوت جامعه مدنی و حوزه عمومی، نتیجه قوت و قدرت نهادهای بهره‌مند از اطلاعات است و درز اطلاعات نیز به جای در نظر گرفتن نفع عمومی، عمدنا ناشی از اهداف پشت صحنه این نهادها برای پیروزی در کشمکش‌های قدرت‌طلبانه و به جای مواجهه جامع با همه خطاکاران و همه خطاهای حکمرانی، به شکل گزینشی اهداف یا به قول معروف طعمه‌های افشاگرانه خود را انتخاب می‌کند. راهبرد افشاگری به جای قوی‌سازی مردم و نهادهای مدنی، نهادهای برخوردار از اطلاعات را قوی می‌کند و افشاگری به جای تقویت روندهای اطلاحطلبانه، پروژه‌های تسویه حساب بخش‌های مختلف قدرت علیه یکدیگر را توسعه می‌دهد. مثل زمانی که گروهی از فیش های نجومی پرده‌برداری کردند و گروه مقابل نیز املاک نجومی را افشاگری کردند.

وجود راهبرد شفافیت بعلاوه آزادی بیان و پس از بیان در مواجهه با خطاهای حکمرانی، نشانه مردم سالارانه بودن سازمان حکمرانی و عامل تقویت آن است و راهبرد افشاگری نشانه ضعف مردم سالاری و پرکشمکش بودن بخش‌های مختلف قدرت است.

به تعبیر خیلی شفاف‌تر، راهبرد افشاگری در مقایسه با راهبرد مدنی و دموکراتیک شفافیت، یک پروزه «مافیایی» برای حذف رقیبان و افزایش سهم و جایگاه خود در سازمان قدرت است نه اصلاح خطاهای حکمرانی.