راه یابی داوران ایرانی به جشنواره کن

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از خبرنگار سینمایی ایرنا، جشنواره فیلم کن، خیلی زود با سیاست‌های حرفه‌ای و همه‌پسند خود به مامنی برای سینماگران سرشناس جهان تبدیل شد و توانست جایگاه اول را از ونیز بگیرد. از آن سال تا به امروز، هیچ جشنواره سینمایی در جهان نتوانسته به‌مانند کن، تاثیرگذار، جریان‌ساز و مورد وثوق طیف گسترده‌ای از جامعه جهانی قرار بگیرد. جشنواره‌ای که در تمام این سال‌ها، نه سیاسی‌کاری‌های جشنواره‌هایی چون برلین را به خود دید، نه به‌مانند اسکار، مأمن حواشی شد و نه جایگاه و تراز خود را به‌مانند جشنواره‌هایی چون ونیز، فدای مصلحت‌اندیشی و باورهای فردی کرد.

بنابراین، کشورهای صاحب صنعت سینما، خیلی زود، چشم خود را به سمت این رویداد باز کردند. سینمای ایران نیز به مانند سینمای تمامی این کشورها، نگاه ویژه‌ای به کن دارد. پای سینمای ایران به جشنواره کن، در چهاردهمین دوره این رویداد و با فیلم کوروش کبیر در سال ۱۹۶۱ باز شد. هر چند که حضور یک داور ایرانی در این جشنواره، به دوره چهل‌وششم بازمی‌گردد. طبق عرف جشنواره کن، این رویداد عموما از افرادی به‌عنوان داور استفاده می‌کند که پیشتر افتخارآفرینی را در این فستیوال رقم زده‌اند یا اثری در این رویداد داشته‌اند.

عباس کیارستمی

اگرچه نام عباس کیارستمی با جشنواره کن گره خورده است اما این ارتباط، تنها معطوف به حضور آثارش در این رویداد و افتخارآفرینی‌های متعدد او نبود. کیارستمی نخستین هنرمند ایرانی بود که به‌عنوان داور در جشنواره کن حضور پیدا کرد.

در سال ۱۹۹۳ ژیل ژاکوب، مدیر وقت جشنواره کن، از عباس کیارستمی برای داوری بخش مسابقه دعوت کرد. در سالی که لوئی مال؛ کارگردان فرانسوی، رئیس هیئت داوران جشنواره کن بود، کیارستمی نخستین ایرانی بود که در به‌عنوان داور در بخش رقابتی این رویداد حضور به هم رساند.

در سال ۲۰۰۱ سمیرا مخملباف داور بخش سینه فونداسیون و فیلم‌های کوتاه مسابقه شد. او که با فیلم سیب در بخش نوعی نگاه کن در سال‌های قبل درخشیده بود و با فیلم تخته سیاه در مسابقه اصلی کن در سال ۲۰۰۰ شرکت داشت و جایزه ژوری را هم به خاطر این فیلم به‌ دست آورده بود، از جوان‌ترین داوران آن دوره جشنواره کن محسوب می‌شد.

دوباره عباس کیارستمی

در سال ۲۰۰۲ برای نخستین‌بار، دو داور از ایران در دو بخش کن حضور داشتند. بهمن قبادی در داوری دوربین طلائی و عباس کیارستمی در بخش سینه فونداسیون و فیلم‌های کوتاه مسابقه حضور داشتند که ریاست هیات داوران آن دوره بر عهده مارتین اسکورسیزی بود.

هت‌تریک کیارستمی

در سال ۲۰۰۵، عباس کیارستمی سومین تجربه داوری خود در کن، این‌بار در کسوت رئیس هیت داوران دوربین طلائی که به فیلم‌های اول داده می‌شود، از سر گذراند.

نیکی کریمی

بعد از سمیرا مخملباف، نیکی کریمی دومین فیلمساز زن از سینمای ایران بود که در سال ۲۰۰۷ به داوری کن انتخاب شد. نیکی کریمی داور فیلم‌های سینه فونداسیون و فیلم‌های کوتاه مسابقه کن شد. او قبل از این انتخاب، با فیلم یک شب در بخش نوعی نگاه شرکت کرده بود.

تاریخ‌سازی کیارستمی

در سال ۲۰۱۴ عباس کیارستمی برای چهارمین مرتبه به‌عنوان داور، و این بار رئیس هیات داوران فیلم‌های سینه فونداسیون و فیلم‌های کوتاه مسابقه، برگزیده شد. فیلم‌های سینه فونداسیون شامل آثار دانشجویان مدارس و دانشکده‌های سینمایی جهان است که به کن پیشنهاد می‌شود و توسط یک کمیته انتخاب می‌شوند و جزو برنامه‌های رسمی جشنواره کن است.

با این داوری، عباس کیارستمی به پرافتخارترین فیلمساز ایرانی در کن تبدیل شد که جوایز گوناگونی از این فستیوال به دست آورده و با ۵ فیلم که برای تمام آنها نامزد دریافت نخل طلا شد، بیشترین تعداد حضور در بخش مسابقه این جشنواره سینمایی را در اختیار دارد. او همچنین تنها فیلم‌ساز ایرانی است که تاکنون موفق به دریافت نخل طلا شده است.

لیلا حاتمی

در همین سال ۲۰۱۴، لیلا حاتمی، به سومین سینماگر زن ایرانی تبدیل شد که تجربه داوری در جشنواره کن را پشت سر گذاشت. حاتمی بعد از کیارستمی، دومین چهره ایرانی بود که در بخش اصلی جشنواره کن به داوری پرداخت.

کتایون شهابی

در سال ۲۰۱۶، کتایون شهابی؛ تهیه‌کننده و پخش‌کننده ایرانی به‌عنوان یکی از داوران بخش اصلی جشنواره کن، انتخاب شد. او دومین زن سینماگر ایرانی و سومین هنرمند کشورمان است که تجربه حضور در بخش رقابتی این جشنواره را داشته است.

و حالا اصغر فرهادی 

و اکنون که سینمای ایران پس از ۶ سال، هیچ نامزدی در میان داوران این جشنواره سینمایی نداشت، اصغر فرهادی، به چهارمین سینماگر ایرانی تبدیل شده که قرار است داوری در بخش رقابتی این فستیوال را تجربه کند.

این اتفاق در شرایطی رخ داده که بسیاری از رسانه‌ها، گمانه‌زنی‌هایی راجع به انتخاب فرهادی به‌عنوان رئیس هیات داوران این دوره از کن مطرح کرده بودند.

فرهادی در کنار دریافت بسیاری از جوایز فرعی کن نظیر جایزه کلیسای جهانی و جایزه فرانسوا شاله، موفق به دریافت جایزه بهترین فیلمنامه برای فروشنده شده است. وی همچنین سال گذشته برای قهرمان، جایزه بزرگ هیات داوران کن را از آن خود کرد.

اینک اما، این پرسش پیش می آید که حضور داوران ایرانی در جشنواره کن، به ارتقای سطح کیفی آثار ایرانی مدد رسانده است یا خواهند رساند؟پرسش دوم این است که خلاء و فاصله میان سینمای ایران و جهان، با چنین حضورهایی برطرف خواهد شد یا بیشتر؟ این ها، پرسش هایی ست که  صاحبنظران و منتقدان باید پاسخ اش را بدهند. 

هفتادوپنجمین جشنواره فیلم کن از ۱۷ تا ۲۸ می (۲۷ اردیبهشت تا ۷ خرداد ماه) به صورت حضوری برگزار خواهد شد.