اخباریون؛ گروهی در مسیر هویت یافتن علم اصول

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سیدمحمدصادق علم الهدی عضو انجمن علم اصول فقه حوزه علمیه قم در پیش نشست همایش روز علم اصول گفت: علم اصول ذره ذره با ممارست فراوان علما به جایگاه امروز خود رسیده و مورد هجمه‌های فراوان در طول تاریخ خود قرار گرفته است؛ ساختار علم اصول در مباحث علمی اهل تسنن حضور داشت و وقتی به فضای علمی شیعه منتقل شد مورد هجمه‌های فراوانی از جانب بسیاری از علما قرار گرفت.

وی اظهار داشت: بعد از هجمه‌های اخباریون و اتهام سنی زدگی اتفاقات مهمی در علم اصول افتاد و مباحثی که متناسب با اندیشه شیعی نبود مانند قیاس به طور کلی حذف شد و اصل استصحاب به عنوان یک اصل شاخص علم اصول متکی به معارف اهل بیت با ضوابط شیعی شد؛ پیش از آن استصحاب یک اصلی عقلی بود، اما روایاتی که بر چنین اصلی دلالت می‌کرد جمع آوری شد و استصحاب اصلاح شد.

استاد اصول فقه حوزه با اشاره به هجمه‌های شدید اخباریون در طول تاریخ دگرگونی علم اصول گفت: من اخباریون را یک گروهی در مسیر هویت یافتن علم اصول در شیعه می‌دانم که سؤالات و گاه بی انصافی‌های آنان سبب شد فضای کلی این علم مستحکم‌تر شود.

وی عنوان کرد: اصول آیت الله وحید بهبهانی نسبت به ماقبل بسیار مترقی است خود، اما برای برطرف شدن بعضی چالش ها، این علم فقط به شیخ اعظم نیاز داشت و می‌توان گفت آثار مرحوم وحید در آثار شیخ پیدا است و پس از مرحوم شیخ اعظم، محقق نایینی سهم بزرگی در قاعده‌مند کردن علم اصول و مباحث شیخ انصاری دارد.

حجت الاسلام علم الهدی با بیان اینکه محقق نایینی مکتبی اصولی را تحویل شهید صدر داد، اظهار داشت: محقق نایینی فراتر از یک شخص است که باعث شد تلامذه‌ای در اطراف ایشان شکل بگیرند که شاگردان شاخصی مانند مرحوم لنگرودی که از برجسته‌ترین شاگردان محقق نایینی بود، پرورش یافتند. مرحوم مرتضوی لنگرودی کل ایام تحصیل خود را در نجف حضور داشت و فقط ۲ سال که اوضاع سیاسی عراق در کشاکش استعمار بریتانیا و حضور ملک فیصل به تهران قم آمد.

وی ادامه داد: پس از بازگشت مرحوم لنگرودی به نجف، ایشان ده سال آخر عمر مرحوم نایینی را درک کرد و یک سال قبل از وفات آن مرحوم اجازات مهمی از ایشان دریافت کرد و مرحوم نایینی تجلیل مفصلی از شاگرد خود دارد. آیت الله  سیدمرتضی مرتضوی لنگرودی تقریراتی از درس مرحوم نایینی دارد که بسیار جالب است و لازم دیده شد که این اثر جمع آوری شده و یکجا منتشر شود.

عضو انجمن علمی اصول فقه حوزه گفت: به کمک فرزند مرحوم لنگرودی بر روی تقریرات آن مرحوم که از درس اصول محقق نایینی نوشتند را بازخوانی کردیم و متوجه شدیم خود آیت الله لنگرودی در مواردی از تقریرات خود بازنویسی داشتند و از بعضی مباحث دو نسخه وجود دارد؛ این تقریرات اکنون چاپ شده است که این کتاب، جامع هر دو دوره تقریرات مرحوم نایینی است؛ بسط تقریر مرحوم لنگرودی در مقایسه به دو اثر پیشین از تقریرات نایینی کاملا عیان است از همین رو انتشار این اثر خدمتی به علم اصول می‌تواند باشد.