شماره ۴۵ فصلنامه «اخلاق در علوم و فناوری» منتشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، چهل و پنجمین شماره فصلنامه «اخلاق در علوم و فناوری» به صاحب امتیازی انجمن ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی با مدیر مسؤولی مصطفی معین و سردبیری داریوش فرهود منتشر شد.

این فصلنامه در 25 مقاله و 199صفحه منتشر شده و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:

اصول و راهبردهای اخلاق حرفه‌ای در محیط‌های آزمایشگاهی، کارگاهی و صحرایی       

شهره میناپور، زهرا مختاری

چکیده: زمینه: آزمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها و محیط‌های عملیاتی و صحرایی به‌عنوان مهم‌ترین واحدهای آموزشی عملی در اکثر رشته‌های دانشگاهی، نقش بسیار مهمی در فراگیری تجربه و مهارت‌های لازم دانشجویان دارند. این تحقیق با هدف بررسی اصول و چالش‌های اخلاقی در این محیط‌ها انجام شده و نتیجه‌ی تجربه، کار و پژوهش نویسندگان طی چندین سال کار، ارتباط مداوم و برخورد عینی با مسائل مرتبط با اخلاق حرفه‌ای در تعامل با دانشجویان، اساتید، کارشناسان و کارفرمایان است.

نتیجه‎ گیری: با توجه به افزایش روزافزون تعداد و تنوع آزمون‌های آزمایشگاهی و پروژه‌های کارگاهی و صحرایی، اهمیت صحت و دقت داده‌های استخراجی، ایمنی، استفاده‌ی صحیح از تجهیزات، تعاملات بر مبنای اخلاق، حفظ کرامت انسانی، تلاش برای ارتقاء منزلت حرفه و رعایت حقوق نسل آینده از مهم‌ترین چهارچوب‌های علمی و اخلاقی هنگام کار در این محیط‌ها است. بروز رفتارهای اخلاقی در محیط‌های آزمایشگاهی، کارگاهی و صحرایی به‌خودی‌خود امکان‌پذیر نبوده و نیازمند آموزش، اشاعه و ترویج است. چهارچوب اخلاقی ارائه‌شده کمک خواهد کرد تا اساتید و کارشناسان تمام تلاش خود را برای ترتیبت متخصصان اخلاق‌مدار که در آینده بدنه‌ی خلاق جامعه را تشکیل خواهند داد، به‌کار گیرند.

 

طراحی منظر راه و اخلاق زیست‌محیطی             

سعید غلامپور، سید امیر منصوری، آزاده شاهچراغی

چکیده: زمینه: راه در پاسخ به نیاز دنیای مدرن امروز، با کمترین توجه به بُعد ذهنی انسان و زیست‌بوم مناطق متأثر از پیشرفت ابزار تکنولوژی در پی افزایش سرعت و ایمنی روزافزون است. پژوهش حاضر به دنبال ارتقاء کیفیت منظر راه‌ها به تبیین معیارهای موثر در طراحی راه و ضروت توجه به مقوله اخلاق طراحی پرداخته و برآن‌ها تأکید دارد.

نتیجه‌گیری: با هدف افزایش کیفیت سفر، زندگی انسان‌، تداوم حیات گیاهان و جانوران، باید بیشتر مورد توجه باشند. طراحی اخلاق‌مدار، ضامن جریان حیات در راه است. این نگاه به راه، به تقویت ابعاد ذهنی راه که موضوع علم منظرست، می‌پردازد. نگاه منظر به راه، به‌مثابه سامانه‌ای یکپارچه بر ضرورت توجه همزمان به کیفیت زندگی انسان در راه، حفظ حیات گیاهی و جانوری تأکید دارد. در نهایت نگاه اخلاق‌مدارِ علم منظر راه، با توجه به هر سه مقوله، ذهنیت مسافر، حفظ حیات گیاهی و جانوری بر ارتقاء کیفیت راه‌ها تأثیرگذار است. اگرچه نتیجۀ این دید منفعت‌طلبانۀ متخصصین منظر به راه، به نفع بشریت خواهد بود. طرح اخلاقی منظر راه تنها به دنبال حذف تکنولوژی مدرنیته نیست. غلبۀ تکنولوژی بر طبیعت را هم تأیید نمی‌کند؛ در تلاش است تا با دید جامع‌نگر خود، تعادل میان حیات انسان، گیاهان و جانوران را برقرار نماید. منظر احیاگر است، رویکرد پایداری‌ دارد. انسان در ذات گرایش به طبیعت دارد؛ رویکرد منظر نیز در برخورد با پدیده راه، قطعا با تأکید بر ذهنیت مسافران، ضامن بقای چرخه‌های طبیعی، احترام به محیط زیست و تلاش برای حفظ آن است.

 

تحلیل اخلاقی جریمه دیرکرد در گردش پول         

علیرضا باریکلو، مجید حسن نژآد

چکیده: زمینه: شناخت علل ایجاد مطالبات غیرجاری به خوبی می تواند از ایجاد بزرگترین انحراف در تخصیص منابع با عنوان بلوکه شدن منابع در یک بخش خاص و عدم توزیع مناسب آنها جلوگیری نماید. درج شرط جریمه دیرکرد یکی از راهکارهای حقوقی مقابله با تأخیر در تأدیه است که در قراردادهای بانکی درج می شود. در این مقاله، وضعیت شرط جریمه دیرکرد از حیث انطباق آن با موازین اخلاق و حقوق اسلامی و نیز از حیث تأمین اهداف اقتصادی تسریع در روند گردش پول در سیستم بانکی کشور مورد بررسی قرار گرفت.

نتیجه گیری: شرط جریمه دیر کرد که در قراردادهای بانکی لحاظ می شود از منظر صاحبنظران حوزه اخلاق و حقوق اسلامی غیر اخلاقی، نامشروع و بی شک از مصادیق رباخواری است.  این شرط علاوه بر غیر اخلاقی بودن از حیث اهداف تسریع در گردش پول ناکارآمد بوده و موجب رشد معوقات بانکی شده است. لذا راهکارهایی مانند لزوم حمایت از ارزش پول ملی، نظارت جدی بانک مرکزی، اعطای تسهیلات هدفمند و درج شرط وکالت برداشت از حساب ارائه شده که علاوه بر انطباق با موازین شرعی، در شفاف سازی گردش پول و کاهش معوقات بانک می تواند مؤثر باشد.

 

اخلاق نوع‌دوستی در آثار عطار نیشابوری            

محمد امین شمس نیا، محمّدامیر عبیدی‌نیا، محمّدحسین خان‌محمّدی

چکیده: زمینه: اخلاق نوع‌دوستانه ازجمله مضامین مورد توجه اندیشمندان اسلامی به‌ویژه اهل عرفان است. از میان عرفای ایرانی، آثار عطار نیشابوری از نظرگاه پرداختن به مفاهیم بشردوستانه قابل توجّه است. عطار هم به دلیل کثرت آثار و هم به دلیل آشنایی با مبادی فقه و تفسیر، به نوع انسان، عنایت ویژه داشته‌است. این تحقیق به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به انجام رسیده‌است و بر آن است تا مفاهیم اخلاق نوع‌دوستانه را در کلام عطار در مداقه نقد و نظر آورد.

نتیجه­ گیری: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اخلاق نوع‌دوستانه در ابعاد مختلف مورد توجه عطار بوده‌است. در دایره رحمت و عطوفت انسانی عطار، نوع بشر دارای کرامت ذاتی است، لذا فارغ از رنگ، نژاد، زبان و دین حقوقش پاس داشته‌می‌شود. اخلاق مبتنی بر نوع دوستی در اَشکال محبت به خانواده، خویشاوندان، همسایگان، استاد، ایتام، اسرا و حتی غیرمسلمانان، در کلام عطار تبلوری قابل توجه یافته‌است. این توجه از آن نظر اهمیت دارد که اهل عرفان به طور عام و عطار نیشابوری به عنوان یکی از برجسته‌ترین نمایندگان این طبقه اجتماعی به طور خاص، قرن‌ها قبل از دست‌یابی بشر متمدن امروز به ساز و کار ترویج اخلاق نوع‌دوستی، این اندیشه‌ها را در کلام خود بازنموده‌اند.

 

نقش دادستانی در قضازدائی نظام کیفری از منظر اخلاقی و حقوقی     

امیر حسین آذرمنش، طیبه بیژنی میرزا*

چکیده: زمینه: قضازدائی یک سیاست کیفری حل و فصل دعاوی کیفری به شیوه‌ها و جلوه‌های گوناگون، خارج از گردونه اقدامات رسمی سرکوبگرانه، یک راهبرد قراردادی شدن حقوق کیفری که از حقوق مدنی گرته برداری شده است، می باشد و ریشه اصلی ان در اخلاقیات و حفظ اخلاق در جامعه می باشد و با توجه به این که تعقیب دعوی کیفری هدف اصلی حقوق کیفری نیست؛ بلکه تعقیب ابزاری برای احراز حقیقت گم‌شده‌ی حقوق کیفری تلقی می‌شود؛ تعقیب دعوی کیفری، می‌تواند تابع مصالح و مفاسد باشد؛ همانطوری که احکام شرعی دارای این آثار بوده یکی از مهم‌ترین اصول احکام کیفری اصل اقتضاء تعقیب یا مصلحت‌گرایی  یا اخلاق گرایی است که این اصل در حالت تزاحم با ادله و قواعد دیگر برتری دارد.

نتیجه‌گیری: در حال حاضر با توجه به آموخته‌های اخلاقی جرم‌شناختی (اصل فردی کردن تعقیب) یا تعقیب‌زدائی از طریق دادستان با توجه به شخصیت متهم و شرایط اوضاع و احوال که جرم در آن واقع شده، و همچنین در نظر گرفتن اخلاقیات  مقام تعقیب با اعمال سیاست های  کیفری زمینه‌های قضازدائی و جایگزین‌های تعقیب که باعث اصلاح و درمان بزهکار و جبران خسارات وارده به بزه‌دیده را فراهم می‌آورد. تحقیق مذکور ضمن تبیین قلمروی قضازدائی، نقش آن نقاط ضعف و قوت موضوع را بیان می‌دارد.

 

الزامات اخلاقی-قانونی پلیس ناظر بر اصل برائت در جرائم مواد مخدر در پرتو روانشناسی جنایی   

مهدی حریری، حسام الدین علی دوستی، زهرا علیزاده

چکیده: زمینه: امروزه جرایم موادمخدر به‌عنوان یکی از اعمال مجرمانه که عموماً آثار آن دامنگیر اجتماع شده مورد شناسایی قرار گرفته است، لذا در راستای دادرسی عادلانه، اصل برائت در فرایند رسیدگی به جرایم موادمخدر مورد توجه قرار گرفت. با توجه به حاکمیت اخلاق بر قانون و ارتباط دوسویه آنها ضروری است الزاماتی خاص که حاکم بر نهاد کشف جرم در جرائم موادمخدر می­باشد؛ در نظر گرفته شود. هدف از پژوهش پیش‌ رو ، تعیین الزامات اخلاقی- قانونی اصل برائت ناظر بر نهادهای دستگاه عدالت ‌کیفری در فرایند رسیدگی به جرایم مواد مخدر است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء تحقیقات کاربردی می‌باشد و از لحاظ شیوه جمع‌آوری اطلاعات به‌ روشی اسنادی و کتابخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفته است.

نتیجه گیری : درباب جرایم موضوع بحث شاهد تقدم اماره مجرمیت بر اصل برائت در مواردی چون کشت خشخاش و کوکا، مصادره وسایل حمل و نقل، مصادره و ضبط اموال قاچاقچیان موادمخدر بوده‌ایم. از منظر روانشناسی جنایی عوامل فردی مؤثر در وقوع جرم موصوف واجد اهمیت است که ناظر بر متهم بوده و نیروی پلیس را نیز در بر می‌گیرد. از نظر روانشناسی جنایی شخصیت متهم جرائم موادمخدر و خصوصیات فردی وی در وقوع جرم موصوف مورد توجه می‌باشد لذا ممکن است عدم رعایت حقوق موصوف ناظر بر متهم از منظر روانشناسی جنایی در نهایت باعث صدور حکم برائت گشته و به نوعی این الزامات در رعایت حقوق متهم و  نیروی پلیس را در بر می‌گیرد.

 

بررسی کنش های اخلاق مدارانۀ کی خسرو در جنگ با تورانیان        

فریبا دانشور، داریوش کاظمی، مریم شایگان

چکیده: زمینه: کی­خسرو یکی از شاهان برجسته در شاهنامه است که در پس از رسیدن به قدرت، اقدامات مطلوبی برای رشد و تعالی جامعۀ ایرانی انجام داده است. یکی از چالش­های او در کشورداری، تعارضات مرزی از سوی تورانیان بوده که مشکلات عدیده­ای را به همراه داشته است. با این حال، کی­خسرو در برخورد با دشمنان اصلیِ ایرانیان، همواره از منش­های اخلاقی و انسان­دوستانه برکنار نبوده و مردم غیرنظامی و اسیران جنگی را مورد نظر قرار داده و حقوق آنان را حتی در میانۀ جنگ در نظر گرفته است. در پژوهش حاضر، با استناد به منابع کتابخانه­ای و روش توصیفی- تحلیلی، سویه­های اخلاقی این شخصیت در نبرد با تورانیان، بازنمایی و کاویده شده است.

نتیجه ­گیری: کی­خسرو در برخورد با تورانیان، همواره حقوق غیرنظامیان و اسیران جنگی، کشاورزان و پیشه­وران را رعایت کرده است و سربازان او از غارت، انهدام و تجاوز (مصداق­های ناهنجاری­های اخلاقی) پرهیز کرده­اند. او در کمال سکون و به دور از خون­ریزی­های معمول، از گناه نظامیان تورانی که تسلیم شده­اند، درمی­گذرد و مانع کشتار آنان می­شود. همچنین، نمود اصلی رویکرد اخلاقی کی­خسرو، در مجازات طوس از جانب وی به دلیل تخطی از فرمان­های شاه مبنی بر رعایت حال مردم مغلوب نمودار شده است.

 

تجلی مؤلفه های اخلاقی در پیوند اجتماعی مردم و مکان در خانه های سنتی      

مرمر داودزاده، فریبا البرزی، جمال الدین سهیلی

چکیده: زمینه: توجه به کرامات انسانی و پیوندهای انسانی که بین ابنیه  سنتی و مردم بر اساس توصیه های اخلاقی اسلامی که بر گرفته از اصول اسلامی می باشد از نکات بسیار معنادار در جهت روند شکل گیری و کالبد خانه های سنتی می باشد مسکن سنتی براساس مولفه های اخلاقی و آموزه های اسلامی خلق می شوند و معمار سنتی تا حد امکان در روند شکل گیری به اصول ،قواعد و روش های احداث توجه نموده است. پرسشی که در این تحقیق مطرح می شود عبارت است از : تجلی مؤلفه­های اخلاقی در پیوند اجتماعی مردم و مکان درخانه سنتی چگونه است ؟  روش تحقیق از نوع تاریخی – تفسیری و روش جمع اوری اطلاعات از نوع اسنادی و میدانی می باشد.

نتیجه گیری : نتایج پژوهش نشان می دهدکه توصیه های اخلاقی در پیوندهای  اجتماعی مردم ومکان خانه های سنتی از آن توجه بوده است و تاثیرات آن در قالب توجه به نیازهای انسانی  و نظم و انتظام  و ایجاد ارامش  و آداب و معاشرت و همبستگی بین مردم و احترام به همنوع تجلی یافته است.

 

پیش بینی بهره وری نیروی انسانی براساس هوش معنوی،خوش بینی سازمانی و دیدگاه وظیفه گرایانه اخلاقی کانت        

لیلا کاوسی کامکار، محمود تعجبی

چکیده: زمینه: هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین هوش معنوی، خوش­بینی سازمانی و دیدگاه وظیفه­گرایانه اخلاقی کانت بر روی بهره­وری نیروی انسانی دبیران دوره اول متوسطه شهرستان همدان در سال تحصیلی 98-1397 بوده است.

روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع هم­بستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دبیران دوره اول متوسطه شهرستان همدان به تعداد 965 نفر (394 نفر مرد و571 نفر زن) می­باشد، حجم نمونه آماری 278 آزمودنی (164 آزمودنی زن و114 آزمودنی مرد) بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای نسبی برآورد گردید. ابزارهای پژوهش شامل چهار پرسش­نامه هوش معنوی، خوش­بینی سرشتی، دیدگاه وظیفه­گرایانه کانت و بهره­وری نیروی انسانی می­باشد. داده­های تحقیق پس از جمع­آوری با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS و از طریق ضریب هم­بستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه هم­زمان تحلیل شدند.

یافته ها: نتایج نشان داد که بین هوش معنوی و خوش­بینی سازمانی، دیدگاه وظیفه­گرایانه اخلاقی کانت با بهره­وری نیروی انسانی دبیران دوره اول متوسطه شهرستان همدان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که مولفه­های تفکر انتقادی وجودی، تولید معنی شخصی، آگاهی و توسعه حالت آگاهی و خلق خوش­بینانه، مؤلفه­های اخلاقی احترام به خود، به دیگران، طبقه خاصی از افراد، قدرت پیش­بینی بهره­وری نیروی انسانی دبیران دوره اول متوسطه را دارند.

 

طراحی و اعتبار یابی الگوی تلفیق مولفه های اخلاق حرفه ای با شایستگی های فنی رشته مکانیک صنایع      

احمدرضا دوراندیش، عزت الله نادری، مریم سیف نراقی

چکیده: زمینه: دنیای کار نوظهور مستلزم کسب مجموعه­ای از شایستگی­های غیرفنی همراه با شایستگی­های فنی در یک حرفه برای اشتغال­پذیری پایدار است. این مقاله با هدف طراحی و اعتباریابی الگویی برای تلفیق مولفه­های اخلاق حرفه­ای با شایستگی‌های فنی در برنامه‌درسی مبتنی بر شایستگی رشته مکانیک صنایع به رشته تحریر در آمده است.

روش: رویکرد تحقیقی حسب مفهوم و ماهیت تحقیق "آمیخته یا ترکیبی" است و هدف آن کاربردی است، جامعه در بخش طراحی الگو متشکل از برنامه‌ریزان درسی، متخصصان اخلاق حرفه‌ای و هنرآموزان و خبرگان دنیای کار بودند و نمونه به صورت هدفمند انتخاب شد و در بخش اعتباریابی، نمونه 28 نفر از برنامه‌ریزان درسی رشته­های مکانیک به صورت تصادفی انتخاب شدند. داده‌ها در بخش طراحی الگو از روش‌های اسنادی و دلفی و در بخش اعتباریابی داده­های به دست آمده از پرسشنامه، از طریق آزمون کولموگروف اسمیرنف و آمار توصیفی فراوانی، درصد و درصد تراکمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته­ها: یافته­های این پژوهش الگویی ارائه گردید که با استفاده از یک ساختار سه بعدی فرآیند تلفیق در رشته مکانیک صنایع صورت گیرد. از منظر متخصصان الگوی ارائه شده با گزاره­های مستخرج در ارتباط با تلفیق مولفه­های اخلاق حرفه­ای در برنامه‌درسی مبتنی بر شایستگی رشته مکانیک صنایع همخوانی و توافق بالایی دارد.

نتیجه­گیری: فرآیند تلفیق شایستگی­های فنی با مولفه­های اخلاق حرفه­ای در تمامی سطوح عناصر برنامه‌درسی رشته مکانیک صنایع به دست آمد. نتایج این پژوهش می­تواند در طراحی برنامه‌درسی مبتنی بر شایستگی رشته مکانیک صنایع و سایر رشته­های فنی و حرفه­ای و مهارتی مورد استفاده قرار گیرد.

 

رابطه بین جو اخلاقی، تعهد حرفه‌ای، ارزش‌های اخلاقی شرکت و ایدئولوژی اخلاقی با رفتار حسابرسان بخش عمومی  

غلامحسین مهدوی، تابنده صالحی

چکیده: زمینه: رفتارهای غیراخلاقی حسابرسان بخش عمومی می‌تواند اعتماد مردم به دولت و خدمات عمومی را کاهش دهد. بنابراین، پژوهش حاضر رابطه بین جو اخلاقی، تعهد حرفه‌ای، ارزش‌های اخلاقی شرکت و ایدئولوژی اخلاقی با رفتار حسابرسان بخش عمومی را بررسی می‌کند.

روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. از جامعه حسابرسان بخش عمومی تعداد 252 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس  انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسش‌نامه است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار Smartpls2 و روش معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده‌شده است.

یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که بین جو استقلال، جو مراقبت، جو ضوابط، جو قوانین و مقررات، تعهد حرفه‌ای، ارزش‌های اخلاقی شرکت و آرمان‌گرایی با رفتار غیراخلاقی رابطه منفی و معنی‌دار است. هم‌چنین، بین نسبی نگری و جو ابزاری با رفتار غیراخلاقی رابطه مثبت و است.

نتیجه‌گیری : بهبود درک حسابرسان از عوامل مؤثر بر رفتار غیراخلاقی گامی مهم در جهت اعتلای حرفه حسابرسی در بخش عمومی است و باید مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد.

 

تبیین نقش فروافتادگی شغلی در پیش‌بینی رفتار غیراخلاقی پرسه‌زنی سایبری    

احمدرضا کریمی مزیدآبادی، فریبرز رحیم نیا، سعید مرتضوی، محمد مهرآئین

چکیده: زمینه: رفتارهای انحرافی، از مصادیق رفتارهای غیراخلاقی در سازمان و دارای اثر سوء بر بهره‌وری آن هستند. این پژوهش با هدف تبیین رابطه بین فروافتادگی شغلی و رفتار غیراخلاقی پرسه‌زنی سایبری کارکنان در یک دانشگاه جامع دولتی انجام شده است.

روش: درقالب روش پژوهش توصیفی- همبستگی که با هدف ایجاد دانش کاربردی در زمینه موردبحث انجام شد، نمونه‌ای دردسترس از ۵۰۰ کارمند اداری دارای دسترسی به اینترنت سازمانی مورد پیمایش قرار گرفتند. سپس، کفایت نمونه‌گیری باتوجه به قدرت آزمون، تعداد پارامترها و مقدار ضرایب مدل پژوهش محرز گردید. داده‌های میدانی به‌وسیله پرسشنامه‌های پیش‌ساخته موجود در مطالعات معتبر جمع‌آوری شد، که پایایی مرکب و روایی هم‌گرا و واگرای آنها تأیید گردید. فرضیه‌های پژوهش با مدل‌سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی در نرم‌افزار اسمارت ‌پی‌ال‌اس مورد آزمون قرار گرفتند.

یافته‌ها :براساس یافته‌های پژوهش، متغیر فروافتادگی شغلی بر بروز رفتارهای پرسه‌زنی سایبری در کارکنان اثر افزاینده دارد. به‌علاوه، رضایت شغلی تا حد بسیار زیادی اثر فروافتادگی شغلی بر پرسه‌زنی سایبری را کاهش می‌دهد. لازم به ذکر است که گرچه رضایت شغلی این رابطه را تقریباً خنثی می‌سازد، اما آن را معکوس نمی‌کند. به‌طور کلی و باتوجه به شیب خط تعدیل‌گری، میزان مبادرت به رفتارهای پرسه‌زنی سایبری برای کارکنان فروافتاده در شغلی که رضایت آنها را برآورده می‌سازد، تقریباً صفر است.

نتیجه‌گیری:کیفیت رابطه فروافتادگی شغلی و پرسه‌زنی سایبری به نگرش کارکنان نسبت به خود شغل و درک آنها از شرایط شغلی بستگی پیدا می‌کند، و لذا، رضایت شغلی می‌تواند به‌طرز معناداری از اثر فروافتادگی شغلی بر پرسه‌زنی سایبری بکاهد.

 

رابطه دانش، اخلاقی پنداری و اعمال سرقت علمی دانشجویان             

رویا پورنقی، مریم خسروی

چکیده:زمینه : گسترش و ترویج سرقت علمی می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری بر بدنۀ علمی دانشگاه‌ها و فضای پژوهشی کشور وارد سازد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه دانش و آگاهی، اخلاقی پنداری و انجام سوء رفتارهای پژوهشی سرقت علمی در میان دانشجویان انجام شد.

روش: روش پژوهش توصیفی همبستگی بوده و جامعه پژوهش کلیه دانشجویانی است که در پایگاه اطلاعات علمی ایران به عنوان کاربر ثبت نام شده‌اند. روش نمونه‌گیری تصادفی ساده که با استفاده از فرمول کوکران 344 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. داده‌ها با استفاده از نرم افزار اس‌پی‌اس‌اس و آزمون‌های آماری مناسب شامل ضریب همبستگی پیرسون و همچنین آمار توصیفی  میانگین و فروانی و درصد فراونی بررسی شد.

یافته‌ها: دانش کاربران در خصوص ‌میزان آگاهی از سرقت علمی متوسط بوده و میزان اعمال و ارتکاب نمونه‌های مورد پرسش کم است. دانشجویان اقدامات مطرح شده را تا حد متوسطی از نظر اخلاقی جدی می‌دانند. بین میزان دانش و آگاهی کاربران از سرقت علمی و اخلاقی نپنداشتن آن رابطه و همبستگی معنادار مثبت و بالایی وجود دارد. بین اخلاقی پنداشتن سرقت علمی و اعمال آن نیز، رابطه معنادار معکوس و ضعیف وجود دارد.

نتیجه‌گیری: بر طبق نتایج هرچه میزان دانش و آگاهی کاربران از سرقت علمی بیشتر باشد، تفکر اخلاقی کاربران نیز بالا می رود و بالعکس. همچنین با بالارفتن اخلاقی نپنداشتن سرقت علمی، اعمال و ارتکاب آن نیز کاهش می‌یابد. این موضوع تاکیدی بر نیاز به توسعه آموزشی و پرورشی دانشجویان توسط دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و پژوهشی در کشور است.

 

اعتبارسنجی مدل بومی رقابت پذیری مطبوعات ایران با تاکید بر مولفه اخلاقی نظارت و شفافیت

سید محمد زهیر غرضی، عطاء الله ابطحی، حمیدرضا حسینی دانا، ندا سلیمانی، فاطمه عزیزآبادی فراهانی

چکیده: زمینه: در میان رسانه ها مطبوعات با تولید و توزیع مطلوب اطلاعات، نقش زیادی در بالا بردن آگاهی های گوناگون و ضروری مردم دارند و جامعه را در نیل به تعالی و ترقی همه جانبه یاری می کنند. بدین سبب در این مطالعه بر اساس رویکردهای رقابت پذیری سعی شد مدل بومی رقابت پذیری مطبوعات ایران با تاکید بر مولفه های اخلاقی نظارت و شفافیت طراحی و مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

روش: روش تحقیق آمیخته (کیفی – کمی) بود، در بخش کیفی از روش  تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی استفاده شد. جامعه خبرگان مدیریت رسانه و ارتباطات  بود که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری 13 نفر انتخاب شدند.  ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته بود و تحلیل داده­ها با  روش تحلیل تم مبتنی بر کدگذاری انجام شد. در بخش کمی از روش توصیفی-پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری مدیران رسانه‌ها و مطبوعات ایران بودند که با روش تصادفی غیراحتمالی هدفمند تعداد 30 نفر انتخاب شدند. ابزار  پرسشنامه محقق ساخته بود و از سه روش تحلیل پوششی داده‌ها، روش برناردو و روش کوک- سیفرد بهره گرفته شد.

یافته ها: نتایج نشان داد که رقابـت پـذیری با تاکید بر مولفه های اخلاقی نظارت و شفافیت در سطوح مختلف بر اساس سه بعد عوامل نوآوری و پیشرفت، عوامل تقویت بهره وری و الزامات اخلاقی و یازده مولفه اعتبارسنجی شد.

نتیجه گیری: می توان از مدل بومی رقابت پذیری با تاکید بر مولفه های اخلاقی نظارت و شفافیت به منظور کسب مزیت رقابتی در مطبوعات ایران بهره گرفت.

 

تحلیل رابطه استراتژی ها و باورهای اخلاقی با کیفیت زندگی کاری : نقش میانجی سبک زندگی اخلاق مدار   

سید علی اکبر حسین زاده

چکیده: زمینه: تنوع و پیچیدگی ابعاد زندگی فردی، اجتماعی و حرفه‌ای کارکنان در عصر علم و فناوری در بسترهای جو اخلاقی مختلفی که در سازمان‌ها حکم فرماست ضرورت نواندیشی اخلاق را در بعد کیفیت زندگی کاری کارکنان می‌طلبد. از این نظر پژوهش با هدف اثربخشی استراتژی­های اخلاقی و باورهای اخلاقی بر کیفیت زندگی کاری با نقش میانجی سبک زندگی اخلاق مدار انجام گرفت.

روش: روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه اجرا توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه کارکنان دانشگاه پیام نور همدان می باشد. حجم نمونه بر اساس نمونه‌گیری هدفمند 90 نفر برآورد و انتخاب شد. ابزارهای پژوهش چهار پرسشنامه استراتژی اخلاقی، باورهای اخلاقی، سبک زندگی اخلاق مدار و کیفیت زندگی کارکنان است که پایایی آن‌ها به ترتیب 89/0، 91/0، 86/0 و 82/0 از طریق آزمون آلفای کرونباخ محاسبه شد. روایی پرسشنامه مورد تایید صاحبنظران قرار گرفت.  برای تجزیه و تحلیل داده­ها از دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی و نرم افزارهای SPSS, LISREL استفاده شد.

یافته­ ها: پژوهش نشان داد بین استراتژی­های اخلاقی با کیفیت زندگی رابطه وجود دارد. بین باورهای اخلاقی و کیفیت زندگی کاری رابطه وجود دارد. بین سبک زندگی اخلاق مدار و کیفیت زندگی کاری رابطه وجود دارد. همچنین بین استراتژی­های اخلاقی و باورهای اخلاقی با میانجی گری سبک زندگی اخلاق مدار و کیفیت زندگی کاری کارکنان رابطه وجود دارد.

نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است از طریق استراتژی­ها و باورهای اخلاقی با نقش میانجی سبک زندگی اخلاق مدار کارکنان می‌توان کیفیت زندگی کاری را افزایش داد.

 

تحلیل نقش پیشایندی رهبری اخلاقی و پسایندهای خود انگیختگی و بهروزی به عنوان مولفه های فضیلت سازمانی در بین معلمان 

سلیم کاظمی، عادل زاهد بابلان، مهدی معینی کیا، علی خالق خواه

چکیده: زمینه: با توجه به اینکه متغیرهای اخلاقی همچون فضیلت در بهبود روابط و اثربخشی معلمان تاثیر دارد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش پیشایندی رهبری اخلاقی و پسایندهای خود انگیختگی و بهروزی به عنوان مولفه های فضیلت سازمانی در میان معلمان مقطع ابتدایی شهر اردبیل انجام شد.

روش: روش پژوهش توصیفی- همبستگی  مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی معلمان دوره ابتدایی شهر اردبیل به تعداد 3850 نفر بود که از این تعداد 350 نفر به عنوان نمونه آماری پژوهش بر اساس فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای برای جمع آوری داده‌ها انتخاب شدند. برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه های استاندارد رهبری اخلاقی،فضیلت سازمانی،خودانگیختگی سازمانی و بهرورزی سازمانی  استفاده شد. همچنین برای تحلیل یافته ها از روش مدل معادلات ساختاری استفاده شده است.

یافته ها: نتایج حاصل از ضریب همبستگی نشان داد که بین متغیرهای رهبری اخلاقی، فضیلت سازمانی، خودانگیختگی سازمانی و بهروزی سازمانی همبستگی معنادار در جهت مثبت وجود دارد. همچنین مدلیابی معادلات ساختاری متغیر های پژوهش نیز بیانگر این بود که مدل علی پیشایندی رهبری اخلاقی و پسایندی خود انگیختگی و بهروزی سازمانی با فضیلت از برازش مناسب برخوردار است.

نتیجه گیری: فضیلت به عنوان یک متغیر اخلاقی در سازمان می تواند نقش پیشایندی رهبری اخلاقی و پسایندهایی همچون خود انگیختگی و بهروزی سازمانی را تبیین نماید.

 

هوش هیجانی و جهت گیری اخلاقی در دانشجویان حسابداری              

کورش عیسی خانی خانسری، سینا خردیار، بهمن بنی مهد

چکیده: زمینه: هوش هیجانی یکی از مهمترین عامل تعیین کننده میزان موفقیت حرفه ای و شخصی در زندگی است. در حالی که تصمیم گیری اخلاقی معیاری برای اطمینان از قضاوت می باشد. از این رو، هدف از این پژوهش؛ مطالعه ارتباط میان هوش هیجانی با جهت گیری اخلاقی با دو رویکرد ایده آل گرایی و نسبی گرایی است.

روش: روش پژوهش از لحاظ هدف ، کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها ، توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان تحصیلات تکمیلی حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی است. از این جامعه آماری  ، نمونه ای به تعداد  385 نفر به صورت تصادفی انتخاب شده اند. ابزار مورد استفاده در پژوهش، پرسشنامه استاندارد می باشد. در پژوهش حاضر داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار لیزرل بر اساس رویکرد حداکثر راست نمایی مورد تحلیل قرار گرفت. برای اندازه گیری پایایی ابزار پژوهش از معیار پایایی ترکیبی و هم چنین برای اندازه گیری روایی همگرا از روش تحلیل عاملی تأییدی و برای آزمون فرضیه های پژوهش نیز از روش مدل معادلات ساختاری بهره گرفته شده است.

یافته: نتایج نشان می دهد که هوش هیجانی با ایده ال گرایی رابطه مثبت دارد. اما هوش هیجانی با نسبی گرایی رابطه ای معنی دار ندارد.

نتیجه گیری: دانشجویانی که هوش هیجانی بالاتری دارند، ایده آل گرایی در آن ها بیشتر از نسبی گرایی می باشد. به عبارت دیگر، توانایی در شناخت دقیق و کنترل هیجان ها می تواند موجب تقویت اخلاق در دانشجویان حسابداری گردد.

 

الگوی مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در صنعت بانکداری با تأکید بر متغیر وابستگی به برند و اخلاق شهروندی سازمانی

آرین فرهنگ، حمیدرضا سعیدنیا، شادان وهاب زاده، هرمز مهرانی

چکیده: زمینه: امروزه مسئولیت اجتماعی در صنعت بانکداری مورد تأکید واقع شده است هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مسئولیت اخلاقی و اجتماعی شرکت‌ها در صنعت بانکداری با تأکید بر متغیر وابستگی به برند و اخلاق شهروندی سازمانی می‌باشد.

روش: روش پژوهش حاضر، آمیخته می باشد، جامعه آماری آن  را در بخش کیفی، مدیران ارشد نظام بانکی  و در بخش کمی ، مشتریان بانک تشکیل می­دهند. در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 20 نفر  و در بخش کمی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 320 نفر از مشتریان 4 بانک خصوصی و دولتی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختارمند و در بخش کمی پرسشنامه بود. کدگذاری داده ها در بخش کیفی با استفاده از نرم افزار MAXQDA و در بخش کمی از معادلات ساختاری ، ضریب مسیر و نرم افزار PLS استفاده گردید.

یافته: محقق با انجام 20 مصاحبه به اشباع نظری و در نهایت 152 کد باز استخراج و بر اساس ادبیات نظری اقدام به کدگذاری محوری و انتخابی کرده و نتایج را در قالب بعد اصلی و سی و سه بعد فرعی اراده کرده است.

نتیجه گیری: امروزه بخش بانکداری در جایگاه مهم‌ترین نهاد اقتصادی، پولی و مالی کشور قرار گرفته و نیازها و انتظارات مشتریان در این صنعت به‌سرعت در حال پیچیده‌تر شدن هستند که این تغییرات در بازار پولی از یکسو و ترجیحات رفتارهای شهروندان و مشتریان و استفاده روزافزون از فناوری‌های جدید، از سوی دیگر، نیاز به استفاده اجرای مسئولیت اجتماعی را دوچندان کرده است.

 

الگوی شاخص‌های ارتقاء بهره‌وری کارکنان با تاکید بر متغیرهای اخلاقی           

امین علی کرمی، محمدباقر آرایش، مرجان واحدی، حامد چهار سوقی امین

چکیده: زمینه: پژوهش حاضر به دنبال طراحی و تبیین الگوی جامع شاخص‌های ارتقای بهره­ وری کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام با در نظر گرفتن متغیرهای اخلاقی است.

روش: روش پژوهش حاضر کاربردی-کیفی و مبتنی بر تئوری داده‌ بنیاد است. جامعه تحقیق، خبره­ های منابع انسانی و رفتار سازمانی در سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام است. برای شناسایی خبره ­ها از روش نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شده که در نهایت 20 نفر خبره در این تحقیق مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند. به منظور گردآوری داده­ ها از مصاحبه عمیق استفاده شده و روش تحلیل داده‌ها، کدگذاری‌های باز، محوری و انتخابی، بود.

یافته‌ها: براساس یافته‌های پژوهش، شرایط علّی شامل: تعیین جو حمایتی و توجه به سازمان یادگیرنده؛ پدیده اصلی شامل: ویژگی‌های فردی و اخلاقی؛ شرایط مداخله­ گر شامل: عوامل درون و برون سازمانی، بستر حاکم فرهنگ سازمانی و قوانین و مقررات؛ راهبرد اصلی شامل: اقدامات مدیریت منابع انسانی، رهبران شایسته‌محور و مهارت‌های فردی و اخلاقی نیروی انسانی و درنهایت پیامد اصلی این مدل نیز بهره­ وری نیروی انسانی با تاکید بر ویژگی‌های اخلاقی است.

نتیجه‌‌گیری: بهره­ وری سازمانی موضوعی است که نقش اصول اخلاقی در آن بسیار پررنگ بوده و می‌بایست با نگاه سیستمی به موضوع بهره ­وری نیروی انسانی در سازمان­ها، نگریست.

 

تحلیل رابطه بین هوش اخلاقی و تاب ‌آوری دانشجویان با میانجی‌گری سرسختی روانشناختی

ساناز روشن زهی، ناصر ناستی زایی

چکیده: زمینه: دانشجویان برای مقابله با استرس‌های تحصیلی و پیامدهای غیراخلاقی آن از جمله تقلب باید تاب ‌آوری تحصیلی، سرسختی روانشناختی و هوش اخلاقی لازم را داشته باشند. این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین هوش اخلاقی و تاب ‌آوری دانشجویان با نقش میانجی سرسختی روانشناختی انجام گرفت.

روش: روش پژوهش توصیفی–همبستگی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش تمامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان زاهدان در سال تحصیلی 99-1398 بودند که از میان آن‌ها تعداد 308 دانشجو به شیوه نمونه‌گیری تصادفی– طبقه‌ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش سه پرسشنامه هوش اخلاقی، تاب ‌آوری و سرسختی روانشناختی بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری با کمک نرم‌افزارهای اس پی اس اس و لیزرل استفاده شد.

یافته‌ها: رابطه هوش اخلاقی با تاب ‌آوری و سرسختی روانشناختی دانشجویان و رابطه سرسختی روانشناختی با تاب ‌آوری دانشجویان مثبت و معنادار بود. همچنین هوش اخلاقی با تاب ‌آوری دانشجویان هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم از طریق سرسختی روانشناختی رابطه مثبت و معنادار داشت.

نتیجه‌گیری: دانشجویانی که هوش اخلاقی بالاتری دارند در برخورد با مسائل و مشکلات تحصیلی سرسختی روانشناختی بهتری را بروز می‌دهند و این سرسختی روانشناختی هم به نوبه خود باعث افزایش تاب ‌آوری آنان در فرآیند تحصیل می‌شود.

 

اخلاق و مسئولیت اجتماعی: ارائه الگوی بومی در شرکتهای معدنی    

مریم مسعودی، سنجر سلاجقه، محمد جلال کریمی

چکیده: زمینه: شرکت‌ها، واکنش‌های مختلفی در جهت پاسخگویی به تقاضاهای جدید دارند به گونه‌ای که برخی شرکتها فرهنگ خود را تغییر داده و در نظر گرفتن مسؤولیت اجتماعی شرکتها را به عنوان هسته‌ی اصلی فعالیت‌های تجاریشان پذیرفته‌اند. هدف از تحقیق حاضر ارائه الگوی بومی اخلاق و مسئولیت پذیری اجتماعی در شرکت معدنی- صنعتی گل گهر سیرجان بود.

روش: روش پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی و طرح پژوهش همبستگی است. جامعه آماری تحقیق خبرگان آگاه به موضوع و مدیران شرکت‌های معدنی و صنعتی گل گهر می‌باشد. جهت شناسایی خبرگان از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده است و حجم نمونه خبرگان در مجموع 44 نفر تعیین شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از معادلات ساختاری و روش حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم افزار پی آل اس استفاده شد.

یافته: نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان­دهنده اثر مثبت و معنادار عوامل مرتبط با مسئولیت اجتماعی بر مسئولیت اجتماعی است. براساس نتایج موانع مسئولیت اجتماعی بر مسئولیت اجتماعی اثر منفی و معنادار دارد. براساس یافته‌های تحقیق وضعیت مسئولیت اجتماعی در جامعه مورد مطالعه در سطح مطلوب (بالاتر از حد متوسط مورد سنجش) قرار گرفته است.

نتیجه گیری: در زمینه مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی، برنامه‌های اجرایی در خصوص اخلاق نسبت به سازمانها و شرکتها از قبیل شرکتهای معدنی و صنعتی در اولویت قرار دارد.

 

ساخت و اعتباریابی پرسشنامه اخلاق حرفه ای مدیران مدارس ابتدایی

محمد حاجی محمدی، هادی پورشافعی، مهدی زیرک، حسین مؤمنی مهمویی

چکیده: زمینه: مدیران مدارس نقش مهمی در پیشبرد اهداف آموزشی نظام­ آموزشی کشور دارند. اخلاق حرفه­ ای مدیران و عملکرد اخلاقی آنان موجب تسهیل فرآیندهای سازمانی و تأثیرات مثبت بر عملکرد نیروی انسانی مدارس م ی­شود. از این رو هدف پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی پرسشنامه اخلاق حرفه ­ای مدیران مدارس ابتدایی است.

روش­: روش پژوهش در بخش کمی توصیفی- پیمایشی و روش تحلیل همبستگی از نوع تحلیل ماتریس واریانس- کوواریانس است. جامعه پژوهش حاضر معلمان مدارس ابتدایی استان خراسان رضوی شهرمشهد می­باشد که با روش نمونه­گیری خوشه ­ای چند مرحله 300 نفر از معلمین انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته اخلاق حرفه ­ای مدیران مدارس ابتدایی بود. داده ­ها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.

یافته­ ها: پس از تحلیل عاملی به روش تحلیل مؤلفه­ های اصلی و چرخش مؤلفه ­های اصلی، 5 مؤلفه شامل ویژگی­های شخصیتی، مؤلفه ­های سازمانی، بُعد فرهنگی-اجتماعی، تعهد و بُعد سیاسی- اقتصادی شناسایی شد. این 5 عامل اصلی حدود 69 درصد از واریانس­ اخلاق حرفه ­ای مدیران مدارس ابتدایی را با 42 گویه تبیین می­کند.

نتیجه­ گیری: در نتیجه این پژوهش ابزار بررسی اخلاق حرفه ­ای مدیران مدارس ابتدایی مورد اعتباریابی قرار گرفت. ابزار ارائه شده می­تواند به عنوان سنجه­ ای به بررسی وضعیت اخلاق حرفه ­ای مدیران مدارس و چگونگی عملکرد آن­ها و شناسایی و رفع ضعف­های آنان مورد استفاده قرار گیرد.

 

ارزش‌های اخلاقی، هویت اجتماعی و ایدئولوژی اخلاقی با تاکید بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت

مختار میرزایی، زهرا پورزمانی، علی بیات

چکیده: زمینه: رعایت اصول اخلاقی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها در کنار رعایت قوانین، می‌تواند به افزایش ارزش شرکت و عملکرد مالی مطلوب‌تر منجر گردد. هدف این پژوهش نیز بررسی اثر ارزش‌های اخلاقی، هویت اجتماعی و ایدئولوژی اخلاقی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت  می‌باشد.

روش: پژوهش حاضر از منظر روش اجرای پژوهش، توصیفی-پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی می‌باشد. جامعه مورد بررسی شامل حسابداران، حسابرسان و مدیران مالی در سال 1399 می‌باشد.  با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد و انتشار آن‌ها نسبت به گردآوری داده‌ها اقدام گردید که تعداد 150 نفر در این پژوهش شرکت کرده و به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند. جهت بررسی پایایی پرسشنامه‌ها از معیار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد و نهایتاً برای تحلیل داده‌ها در قالب 4 فرضیه، از روش معادلات ساختاری SEM و نرم‌افزار Smart PLS بهره برده شد.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که ارزش‌های اخلاقی اثری مثبت بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی دارد. همچنین نتایج حاکی از اثر مثبت هویت اجتماعی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی می‌باشد. درنهایت نتایج آزمون فرضیه‌ها اثر مثبت آرمان‌گرایی و اثر منفی نسبی‌گرایی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی را تأیید نمود.

نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که هویت فردی و جمعی (سازمانی) متشکل از ارزش‌ها و عقاید افراد و نیز جهت‌گیری اخلاقی متناسب با ارزش‌های اخلاقی شرکت، علاوه بر تقویت احساس رضایتمندی و تعهد حرفه‌ای، می‌تواند مسئولیت‌پذیری افراد را نسبت به ذینفعان تحکیم بخشد.

 

اثربخشی آموزش کیفیت زندگی فریش بر حریم رعایت اخلاقی و رفتارهای جامعه پسند     

بتول حیدری سورشجانی، طیبه شریفی، احمد غضنفری، مریم چرامی

چکیده: زمینه: آموزش کیفیت­زندگی فریش در تلاش است با ایجاد حداکثر عاطفه مثبت و حداقل عاطفه منفی، بعد هیجانی، شناختی و اخلاقی زندگی افراد را بهبود بخشد و افراد تمرین‌های اخلاقی، تغییرات شناختی و هیجانی را در عمل تجربه کنند. در پژوهش حاضر اثربخشی آموزش کیفیت­زندگی فریش بر حریم رعایت اخلاقی و رفتارهای جامعه­پسند مراقبین اصلی بیماران اسکیزوفرنیا مورد بررسی قرار گرفت.

روش: مطالعۀ حاضر نیمه­آزمایشی است، که از جامعۀ مراقبین اصلی بیماران اسکیزوفرنیا شهرستان شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری، 40 مراقب اصلی با استفاده از روش نمونه‌گیری در­دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، شامل پرسشنامه­های حریم رعایت اخلاقی و رفتارهای جامعه­پسند بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با روش تحلیل­واریانس با اندازه­گیری مکرر با استفاده از نرم‌افزار SPSS-22  انجام شد.

یافته­ ها: نتایج نشان داد آموزش کیفیت­زندگی فریش بر حریم رعایت اخلاقی و رفتارهای جامعه­پسند مراقبین اصلی بیماران اسکیزوفرنیا تاثیر معناداری داشت (حریم رعایت اخلاقی 22/0= Partial ŋ2، 001/0=p ، 27/9=F و رفتارهای جامعه­پسند 24/0=Partial ŋ2، 001/0=p ، 69/7=F).

نتیجه­ گیری: پژوهش حاضر نشان داد آموزش کیفیت­زندگی فریش، حریم رعایت اخلاقی و رفتارهای جامعه­پسند مراقبین اصلی بیماران اسکیزوفرنیا را تحت­تأثیر قرار می‌دهد. بر این اساس، آموزش کیفیت زندگی استانداردها و اولویت‌های جدیدی برای افراد ترسیم می­کند و بایدها و نبایدهای جدیدی را برای آنان خلق می­کند و با ایجاد تعادل بین حوزه‌های ارزشمند زندگی که در حال حاضر وجود دارد با این بایدها و استانداردهای جدید و رشد همه ابعاد زندگی، میزان رفتارهای جامعه­پسند و حریم رعایت اخلاقی را بهبود می­ دهند

 

رابطه اخلاقیات کسب و کار و مسئولیت اجتماعی شرکت با نگرش برند             

لیلا آندرواژ، ابراهیم آلبونعیمی، حسن افشاری

چکیده: زمینه: امروزه اخلاقیات کسب و کار و مسئولیت اجتماعی شرکت ها، نقش بسیار مهمی در موفقیت سازمان ها و نگرش مثبت مشتریان به برند دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل رابطه اخلاقیات کسب وکار و مسئولیت اجتماعی شرکت، با نگرش برند، و نقش تعدیل گر کیفیت ادراک شده ی مشتری انجام شده است.

روش: روش تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی است که به روش پیمایشی انجام شده و از نظر هدف، توسعه ای- کاربردی می باشد. جامعه آماری، مشتریان خودروهای سواری شرکت ایران خودرو در شهر تهران بوده که باروش  نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 385 نفر انتخاب شده اند. ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه بوده و داده ها با استفاده از نرم افزار های SPSS و PLS Smart والگوسازی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفته اند.

یافته ها: یافته ها ضمن تایید الگوی پیشنهادی نشا ن داد که بین اخلاقیات کسب وکار و مسئولیت اجتماعی شرکت با نگرش برند، رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین بین این متغیرها با توجه به نقش تعدیلگر کیفیت ادراک شده هم رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد و نقش متغیر تعدیلگر تایید شد.

نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که اخلاقیات و مسئولیت اجتماعی، برای سازمان ها مهم است. وعدم توجه به آنها هزینه های زیادی را برای سازمان ها دارد. بنابراین سازمان ها می بایست این رفتارها را شناسایی و در ساختار و برنامه استراتژیک خود اعمال کنند.

علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره فصلنامه «اخلاق در علوم و فناوری» می توانند به نشانی اینترنتی این فصلنامه به آدرس http://ethicsjournal.ir/ مراجعه کنند و با شماره تلفن ۶۶۵۸۰۲۱۷  تماس بگیرند.