آموزشی بودن؛ وجه تمایز «حلقات» نسبت به «کفایه»

حجت الاسلام محمدعلی رنجبر استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، در خصوص تغییرات متون درسی حوزه گفت: برای یک مقطع آموزشی لازم است کتب آموزشی برای دانش پژوه و طلبه قرار داده شود و مراد از کتاب آموزشی متنی است که ترسیم درستی از فضای علم ارائه دهد.

وی ادامه داد: کتاب آموزشی باید به طور مبسوط هندسه کلی آن علم را ارائه دهد و به طلبه بفهماند که برای چه این علم خوانده می شود و در سایر علوم چه کاربردی دارد؛ به چنین متنی کتاب آموزشی گفته می شود و این کتاب برای هر علمی که هست باید چنین ویژگی هایی را داشته باشد.

مدیر مؤسسه مطالعات راهبردی رسالت اظهار داشت: لازم است یک متن برای آموزش باشد و برای اینکه طلبه بتواند تعمیق بیشتری نسبت به موضوعات بیابد، کتب کمک درسی ارائه کند؛ من طلبه پایه دهم بودم و بدائه الحکمه و نهایه الحکمه را خوانده بودم اما نفهمیدم که برای چه باید فلسفه بخوانم و چه کمکی به من در سایر علوم حوزی می کند؛ نمی خواهم این دو کتاب را تنقیص کنم اما یک واقعیت است که جایگاه فلسفه در میان علوم را از این دو کتاب درسی نمی توان فهمید.

وی در ادامه تصریح کرد: وقتی وارد مؤسسه امام خمینی(ره) شدم و آموزش فلسفه علامه مصباح را خواندم با تاریخچه فلسفه آشنا شدم و ترسیم کلی علامه را دیدم متوجه شدم که چرا باید فلسفه بخوانم و باید تأکید کنم در کنار کتابی مانند «آموزش فلسفه» آیت الله مصباح یزدی می توان از بدائه و نهایه به عنوان متن کمک آموزشی استفاده کرد.

حجت الاسلام رنجبر افزود: شهید آیت الله صدر در مقدمه کتاب حلقات خود بیان می کند برای اینکه طلبه را به کلیت علم اصول آشنا کنم این کتاب را نوشتم تا طلبه برای درس خارج آماده شود؛ الحق والانصاف کتاب حلقات یک سر و گردن بالاتر از کفایه و رسائل است که این دو می توانند کمک آموزشی حلقات باشد؛ کتاب حلقات طلبه را حیران و سرگردان نمی کند بلکه طلبه متوجه می شود برای چه باید اصول بخواند و علاوه بر دانستن جایگاه علم اصول می تواند رابطه این علم با سایر علوم را بفهمد.

وی با بیان اینکه شهید صدر در این کتاب تلاش ویژه ای کرده تا جلوی متورم شدن علم اصول را در متن آموزشی بگیرد، گفت: در تعریف علم اصول عناصر مشترکه در استنباط حکم شرعی را ذکر می کند نه اینکه قاعده ای که مربوط به یک باب فقهی است را در علم اصول بحث کند.

استاد حوزه علمیه در پایان خاطرنشان کرد: کتاب شهید صدر کتاب آموزشی بسیاری جالب و متعالی است که سعی شده هندسه ای از علم اصول را به طلبه منتقل کند و طلبه می تواند در کنار آن با مطالعه کفایه وارد درس خارج شود؛ من خودم طلبه هستم و می دانم سرگردانی که از خواندن علم اصول سراغ طلبه می آید چقدر آزار دهنده است اما با حلقات تا حد زیادی این سرگردانی رفع می شود.