شماره ۴۵ فصلنامه علمی «جستار‌های سیاسی معاصر» وارد بازار نشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، شماره 45 فصلنامه علمی «جستارهای سیاسی معاصر» به صاحب امتیازی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با مدیرمسئولی فرهاد زیویار و سردبیری یحیی فوزی منتشر شد.

این فصلنامه در 6 مقاله منتشر شده و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:

تغییر سیستمیک و مشارکت راهبردی ایران و چین

محسن شریعتی نیا

چکیده: روابط با چین از مهمترین حوزه های تحول در سیاست خارجی ایران بوده است. این کشور در کوتاه زمانی به شریک نخست اقتصادی و شریک کلیدی سیاسی ایران بدل شده است. موافقتنامه مشارکت جامع راهبردی ایران و چین را می‌توان تحولی مهم در موقعیت راهبردی ایران و روابط آن با قدرت‌های بزرگ محسوب داشت. از منظر نویسنده، تغییر سیستمیک نیروی کلیدی شکل دهنده به بنیان های ین توافق است؛ به دیگر سخن، پرسش این است که چه عواملی به مشارکت راهبردی ایران و چین شکل داده‌اند؟ فرضیه‌ای که در پاسخ به این پرسش ارائه شده، عبارت از این است که سه مؤلفه بازتوزیع قدرت بین‌المللی، تغییر در سلسله مراتب پرستیژ و تحول در قواعد زیست بین‌المللی به مثابه مؤلفه‌های کلیدی تغییر سیستمیک زمینه ساختاری ارتقای روابط ایران و چین به مشارکت راهبردی را فراهم آورده اند.یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که نیروهای ساختاری نقش کلیدی در همپوشی فزاینده منافع و ارزش‌های سیاست خارجی دو کشور و گسترش روابط آنان در قالب مشارکت جامع راهبردی ایفا کرده‌اند.

تعامل و رفتار آشوبگون در سیستم بین‌الملل

سعیده کوزه گری؛ سید مسعود موسوی شفائی؛ ابو محمد عسگرخانی؛ علی اکبر اسدی

چکیده: در تحلیل رفتارها در عرصه بین‌المللی، نظریات مختلفی ارائه شده است. برخی مانند نظریه‌های معروف به جریان اصلی، با پیروی از رویکرد خطی علم کلاسیک، سیستم بین‌الملل را مکانیکی، بسته و به‌دور از تعامل در نظر گرفتند. برخی دیگر مانند نظریه سیستم‌های پیچیده، مفهوم روابط غیرخطی و تعامل به‌کار رفته در تحلیل سیستم‌های زیستی را، در توضیح رفتارهای سیستم بین‌الملل مورد توجه قرار دادند و سعی در توضیح رفتارهای انسانی به‌عنوان سیستم زیستی داشتند. تعامل به‌عنوان مفهوم اصلی در تبیین رفتار سیستم‌های طبیعی و زنده شناخته شده است که باعث به‌وجود آمدن رفتارهای آشوبگون می‌شود. از آنجا که مفهوم تعامل در سیستم‌های انسانی، به‌عنوان عالی‌ترین نمونه سیستم‌های زیستی، به‌دلیل برخورداری از نیروی تعقل مفهوم متفاوتی است، هدف مقاله حاضر معرفی تعامل با ویژگی‌های؛ جریان-خلق و تفسیر اطلاعات، غایتمندی، حساسیت به شرط اولیه و تأثیرپذیری و تأثیرگذاری در سیستم بین‌الملل است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، به‌دلیل تفاوت تعاملات انسانی با تعاملات سایر موجودات زنده، رفتارهای آشوبگون در سیستم بین‌الملل دارای مشخصه‌های؛ سادگی در پیچیدگی، قطعیت در عدم قطعیت و نظم در بی‌نظمی است.

مخاطبان در فرایند امنیتی کردن ایران توسط آمریکا

تهمینه بختیاری رنانی؛ ابراهیم برزگر؛ بهنام گودرزی

چکیده: ایالات متحده آمریکا پس از پیروزی انقلاب اسلامی و از دست دادن یکی از بزرگترین متحدان خود در منطقه خاورمیانه به ابزارها و روش‌های گوناگونی برای مهار نظام جمهوری اسلامی متوسل شده است. تلاش برای امنیتی کردن هویت جمهوری اسلامی ایران با هدف مقابله با نفوذ انقلاب و تامین امنیت اسرائیل از مهمترین رویکردهای آمریکا بوده است. این پژوهش درصدد پاسخ به این سئوال است که مخاطبان امنیتی کردن ایالات متحده چه کسانی هستند و تهدید بودن ایران تا چه حد مورد پذیرش آنها بوده است؟ ایالات متحده در فرایند امنیتی کردن ایران مخاطبانی را هدف قرار داد. هدف امنیتی کردن ایران، تهدید نشان دادن این کشور برای صلح و ثبات ‌بین‌المللی و ضرورت اقدام اضطراری علیه آن بوده است. فرایند آن نیز از طریق اقناع و اجماع مخاطبان صورت می‌گیرد. شناخت انواع چهارگانه مخاطبان جمهوری اسلامی ایران، مخاطب سطحی، مخاطب تخصصی، مخاطبان تکنوکرات و مخاطبان علمی در امنیتی کردن هویت جمهوری اسلامی از نوآوری‌های این مقاله بوده است. این مقاله با بهره‌گیری از روش پژوهش تحلیل مضمون و چارچوب نظری مکتب کپنهاگ به واکاوی انواع مخاطبان در فرایند امنیتی کردن ایران توسط ایالات متحده بعد از انقلاب اسلامی پرداخته است.

بررسی عوامل موثر بر سقوط رژیم حسنی مبارک بر اساس نظریه همبستگی جیمز روزنا

احمد ترحمی؛ عنایت اله یزدانی؛ محمد علی بصیری

چکیده: زمستان سال 2011 میلادی سرآغاز یک رشته تحولات در کشورهای عربی و آفریقایی بود که بعدها به نام «بهار عربی» یا «بیداری اسلامی» موسوم شد. سقوط حکومت حسنی مبارک در مصر و پیروزی اسلام گرایان و در راس آنها جنبش اخوان المسلمین، مهمترین نتیجه این تحولات بود. با توجه به موقعیت تاریخی و ژئوپولیتیک مصر در جهان اسلام و نقش این کشور در نظم سیاسی و امنیتی خاورمیانه و جهان اسلام، شناخت و بررسی تحولات این کشور ضرورتی غیر قابل انکار است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی موردی (ژرفا نگر) به این پرسش اساسی پرداخته است که:« مولفه های موثر بر سقوط رژیم حسنی مبارک و قدرت گیری جنبش اخوان المسلمین در عرصه سیاسی مصر چیست؟». بر این اساس؛ با احصاء و بررسی مولفه های خرد و کلان داخلی و خارجی، این فرضیه را مطرح می نماید که:« نظریه پیوستگی جیمز روزنا می تواند تبیینی مناسب از مکانیسم تاثیر متغیرهای داخلی و خارجی در سطوح خرد و کلان در حوزه های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی از تحولات منجر به سقوط رژیم حسنی مبارک در مصر ارائه نماید

تبیین افول هژمونی آمریکا مبتنی بر نظریه رابرت کاکس

رهبر طالعی حور؛ زهرا مبینی

چکیده: در طول تاریخ ظهور و افول قدرت های بزرگ، همواره یکی از موضوعات مهم و اساسی در نظام بین الملل بوده است. با شروع قرن بیست و یکم این گزاره در بین ناظران و تحلیل گران قوت گرفته که دوران گذار در نظام بین‌الملل شروع شده است و اگرچه عصر جدید هنوز صورتبندی مفهومی روشنی ندارد ولی آن چیزی که مشهوده این است که موقعیت هژمونی آمریکا تضعیف شده است. بنابراین سئوال مقاله این است که علت افول هژمونی آمریکا مبتنی بر نظریه رابرت کاکس چیست؟ در پاسخ به این سئوال فرضیه ای به این صورت طرح می گردد که افول هژمونی آمریکا بیش از آنکه ناشی از موازنه قوای قدرت‌های جهانی باشد، به دلیل الگوی رفتاری نامناسب آن کشور در طول دهه‌های اخیر بوده که بیش از تلاش برای ایجاد رضایت مبتنی بر نظریه هژمونی رابرت کاکس، بر رفتار سیاسی سلطه جویانه متمرکز بوده است. یافته های پژوهش با استفاده از روش تحقیق توصیفی – تبیینی نشان می دهد؛ رفتارهای سیاسی آمریکا متفاوت از نگاهی است که رابرت کاکس به هژمونی دارد و در عملکرد آن کشور سلطه بیش از رضایت نقش داشته و همین امر بر افول هژمونی آن کشور تاثیر گذار بوده است.

زوال همدلی در نظام‌های تمامیت‌خواه از منظر هانا آرنت

غلامحسین خدری؛ امیر خرم

چکیده: ارتباط معنادار میان نظام های تمامیت خواه و مفاهیم اخلاقی از جمله همدلی به عنوان شکلی از مسئولیت های اجتماعی و جلوه ای از اخلاق فردی آحاد جامعه از منظر آرنت دغدغه این تحقیق است.

چگونه در نظام‌های تمامیت‌خواه، اخلاق فردی در جامعه مضمحل و با چه شیوه هایی حس مسئولیت های اجتماعی از جمله همدلی در میان آحاد مردم نابود می‌گردند . از منظر آرنت شیوه این نظام‌های سیاسی چنین است که با ابزارهای ویژه مانند تبلیغات گسترده ، ارعاب و ترویج ایدئولوژهای خاص ، جامعه را به سمت جامعه‌ای توده‌ای تبدیل می‌کنند. بدین طریق که جامعه به توده ای صرفا متشکل از جمعی انسان‌ها مبدل می گردند و سرانجام در این حکومت‌ها ، مفاهیم اخلاقی همچون همدلی معنا و مفهوم خود را نیز از دست خواهند داد.

علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره فصلنامه علمی «جستارهای سیاسی معاصر» می توانند به نشانی  تهران، بزرگراه کردستان، خیابان 64 شرقی، کوچه اول، بن‌بست احداثی، پلاک 6، طبقه 3، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دفتر مجله جستارهای سیاسی معاصر با شماره تلفن (داخلی: 223) ٨٨٦١٤٢٩٩ یا به نشانی اینترنتی این فصلنامه به آدرس politicalstudy.ihcs.ac.ir  مراجعه کنند یا تماس بگیرند.