نکاتی میان رشته‌ای در باب حکم محاربه در اسلام و اجرای آن

 به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، از منظر امنیتی باید گفت که؛ در علوم زیستی و بدن موجودات زنده، مهم ترین مکانیسم بدن، سیستم ایمنی بدن موجودات زنده، از جمله بدن انسان است که در صورت بروز اختلال در آن، سلامتی و حیات کل سیستم به خطر می افتد و به همین خاطر در صورت بروز خطر امنیتی بدن، کل بدن موجودات زنده برای دفع خطر بسیج شده و با دستور تب و... برای مواجهه با خطر امنیتی اعلام آماده باش و مبارزه می دهد.

در سیستم های اجتماعی و کشورهای مختلف نیز مهمترین و حیاتی ترین مسئله، امنیت آن جامعه است و در صورت به خطر افتادن مسئله امنیت، کل سیستم جوامع برای حفظ موجودیت خود بسیج می شوند و حتی برای حفظ حیات خود، دستور جنگ و مبارزه همه جانبه با مهاجم صادر می گردد.

به عبارت دیگر؛ هیچ کشور و حتی موجود زنده ای برای حفظ موجودیت خود در برابر خطر و هجوم دشمن داخلی و خارجی مماشات نمی کند؛ چراکه کوچک ترین کوتاهی، مساوی با نابودی کل سیستم خواهد بود و برای همین منظور در تمام کشورهای جهان، مسئله امنیت آن جامعه، مهمترین مسئله کشور به حساب می آید و شدیدترین مجازات ها در کشورها مربوط به کسانی است که امنیت یک جامعه را به خطر می ­اندازند.

دین اسلام نیز به خاطر اهمیت فوق العاده بحث امنیت، برای حفظ کیان کشور اسلامی، احکام ویژه ای را در برابر مهاجمان مثل حکم جهاد و محاربه و موارد دیگر در برابر خاطیان و مهاجمان وضع کرده و دفاع از کیان اسلامی را نه تنها برای حکومت و نظام اسلامی؛ بلکه در حق تک تک اعضای جامعه و تمامی مسلمانان واجب کرده است.

با عنایت به این مسئله دفاع، مبارزه و حذف مهاجم داخلی یا خارجی، از اهم اقدامات همه جوامع به حساب می آید و علت اصلی برخورد سخت با محارب به خاطر اقدام او در تهدید موجودیت یک جامعه بوده و در صورت فراگیری کار او، کل نظام یک جامعه فرو خواهد پاشید.

بنابراین حکم اعدام محارب کم ترین کار ممکن جامعه برای حفظ موجودیت و امنیت خود است تا بدین وسیله پیام صریح خود در مبارزه با هر مهاجمی را به گوش همه مهاجمان برساند و مماشات در این باره، شکست و فروپاشی زندگی همه مردم را در پی خواهد داشت و همان گونه که گفته شد، این مسئله برخورد سخت و اعدام با محارب مسئله­ ای فطری و حتی غریزی در همه انسان ها، جوامع و موجودات بوده و این حکم لزوماً خاص جهان اسلام نیست.

در همه­ جوامع بشری سنگین ترین مجازات ها، از آن کسانی است که جرم امنیتی داشته باشند و حتی در کشوری مثل آمریکا، پلیس در زمان دستگیری تهدیدکنندگان جامعه به صرف حمل سلاح سرد یا گرم و کمترین احتمال خطری برای پلیس می تواند به صورت مستقیم به فرد مظنون شلیک کند و این مسئله به حدی در آمریکا شیوع دارد که تنها در سال گذشته میلادی، بیش از 1000 نفر در آمریکا با شلیک مستقیم پلیس و حتی بدون محاکمه به قتل رسیده اند.

از منظر روان شناسی امنیت نیز می توان گفت که یکی از مهمترین انگیزاننده های سران اغتشاشگران در اغتشاشات اخیر وعده ­های مالی و پرداختی های سرویس های بیگانه برای ایجاد اغتشاش در ایران بوده است که این مسئله برای بسیاری از اراذل و اوباش انگیزاننده بسیار قوی ای به حساب می­ آید.

به طور حتم جرم انگاری سنگین و به تبع آن اجرای صریح و علنی قانون محاربه می­ت واند این انگیزاننده قوی را از اراذل و اوباش سلب کرده و امنیت بیشتر برای جامعه را رقم زند.

از منظر روان شناسی امنیت، هوش هیجانی اغلب دستگیرشدگان در سطح پایینی بوده و نشان دادن تبعات رفتار مخلان امنیت، به وسیله اجرای حکم محاربه می تواند مانع مهمی برای ممانعت از ارتکاب اعمال خشن و مهار هیجانات آنی و ارتقاء هوش هیجانی افراد جوان و نوجوان در آسیب رساندن به جامعه باشد.

از منظر علم روان شناسی اجتماعی نیز؛ یکی از مهم ترین راهکارهای جلوگیری از شیوع و گسترش و مهار خشونت در جامعه، مجازات سنگین فرد مجرم و مخل امنیت می باشد که این مسئله می تواند بازدارنده عملی و شناختی مناسبی برای سایر افراد به حساب آید و از هم نوایی و متابعت سایر افراد مستعد خشونت با فرد خاطی جلوگیری نماید و طرح واره های غیرواقعی ذهن آنان را در ارتکاب و تکرار مجدد این جرم مدیریت کند.

از منظر سیاست جنایی پیشگیرانه نیز، اجرای صریح، علنی و بدون مماشات احکام امنیتی و جنایی، می تواند نقش مهمی در پیش گیری از جرائم امنیتی داشته باشد.

از منظر علم ارتباطات نیز باید گفت که اثرگذاری اجرای حکم محارب و سایر احکام امنیتی، در جهان امروز منوط به عملکرد بازیگری دیگری به نام رسانه نیز هست و مسئولین قضایی در اجرای احکام امنیتی و از جمله حکم محارب باید هم زمان با اجرای حکم به پیوست های رسانه ای اجرای حکم نیز توجه داشته باشند و پیوست رسانه ای را جزء جدایی ناپذیر از اجرای حکم بدانند و برای اقدامات رسانه ای، قبل، حین و بعد از اجرای احکام امنیتی، نیز توجه جدی داشته باشند تا اجرای این احکام، اثرگذاری بیشتری در حفظ هر چه بیشتر امنیت جامعه داشته باشد.

فتح شهبازی