نشانه‌های انسان عاقل و جاهل در بیان روایات اسلامی

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید حسین مؤمنی، شب گذشته در محفل معارفی حرم مطهر بانوی کرامت در شبستان امام خمینی(ره)، ضمن اشاره به آیه شریفه «وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا» بابیان این‌که ذات اقدس الهی ما را متنعم به نعمت‌هایی نموده که امکان شمارش آن نعمت‌ها ممکن نیست، خاطرنشان ساخت: شیطان از مواضع مختلف بر انسان حمله‌ور می‌شود تا بندگان خدا را از مسیر شکر فاصله دهد؛ بزرگ جلوه دادن نداشته ها و کوچک و بی‌مقدار جلوه دادن نعمت‌ها و داشته‌ها، از اساسی‌ترین راهبردهای شیطان است.

وی در ادامه ضمن اشاره به حدیثی از امام موسی کاظم علیه‌السلام بابیان این‌که در بطن بلا و گرفتاری مؤمنان نعمت‌هایی نهفته شده است، اظهار داشت: همواره باید حواسمان باشد تا داشته‌هایمان در نظرمان بی‌مقدار جلوه نکند؛ نعمت عقل در میان تمام نعمت‌ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. به‌گونه‌ای که در مبانی اسلامی از عقل به‌عنوان بالاترین سرمایه آدمی یادشده است.

سخنران محفل معارفی حرم مطهر بابیان این‌که خداوند متعال دو حجت درونی(عقل) و بیرونی (انبیای الهی) را برای هدایت انسان رهنمون ساخته است، اظهار داشت: اگر عقل انسان تحت تأثیر قوای دیگری چون وهم، غضب، شهوت و خیال قرار نگیرد، این عقل اگر بر جهل پیروز شود، انسان را به‌جایی می‌رساند که به‌جز خدا نبیند. اما اگر این عقل شکست بخورد، انسانی که اشرف مخلوقات است به‌قدری تنزل و سقوط می‌کند که در تعبیر قرآنی از آن به «أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ» یاد می‌شود.

وی ضمن تأکید بر این‌که توجه به عقل و تجلی نور عقل در وجود انسان، به رشد و تعالی کمال آدمی شکل می‌دهد، اظهار داشت: عقل ملکه‌ای در وجود آدمی است که انسان را به سمت خداوند متعال سوق می‌دهد، از هر امر و مطلب تداعی‌کننده خداوند متعال به لشکر و جنود عقل یاد می‌شود و هرچه که انسان را از بندگی خداوند متعال فاصله می‌دهد، جنود و لشکر جهل است.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین مؤمنی با اشاره به این‌که همواره باید از ابزارها و مکان‌هایی که حال انسان را بعد از یک سرور مقطعی، گرفتار دل‌گرفتگی عمیق می‌سازد، پرهیز نماییم، تصریح کرد: دوران جوانی بهترین دوران مراقبت از عقل و مقابله با غوطه‌ور شدن در جهل و رهایی از گرفتاری در دام غرایض است.

سخنران محفل معارفی حرم مطهر در تبیین روایتی از امام موسی کاظم علیه‌السلام، بابیان این‌که آمال و آرزوهای طولانی و دست‌نیافتنی، نور عقل را از بین می‌برد، خاطرنشان ساخت: فضای مجازی از قوی‌ترین بسترهای تقویت قوه خیال و توهم و نیز تضعیف‌کننده قوه عقل است.

وی با تأکید بر این‌که زیاد سخن گفتن و کمتر اندیشیدن سو نور عقل را کم‌فروغ می‌سازد، اذعان داشت: بر اساس روایتی از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام انسانی که زیاد سخن بگوید، کمتر فکر می‌کند و کسی که کمتر فکر کند، خبط و خطاهایش زیاد می‌شود و هرکسی خطاهایش فزونی یابد، حیا در او از بین خواهد رفت. هرکس حیاءش از بین رود، رکنی از ارکان ایمان را از دست خواهد داد و به شیطان مجسم بدل خواهد گردید.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین مؤمنی توجه و پرداختن به شهوت را از دیگر مؤلفه‌های مؤثر بر کاهش نور عقل برشمرد و یادآور شد: شهوت جنسی، شهوت خوردن و خوابیدن و نیز شهوت شهرت و مقام از برجسته ترین شهوت‌های زیاده‌طلبی است که نور عقل را از بین می‌برد.

وی در ادامه ضمن تبیین نشانه‌های انسان جاهل، کوتاهی در امر واجبات به‌ویژه کوتاهی در نماز را از برجسته‌ترین ویژگی‌های انسان جهال دانست و اذعان داشت: همان‌طور که نماز و توجه به ذات اقدس الهی حال انسان را خوب می‌سازد؛ گناه نیز حال انسان را بد می‌کند.

سخنران حرم بانوی کرامت بابیان این‌که زیاد سخن گفتن و کمتر ذکر بر زبان جاری ساختن از دیگر ویژگی‌های انسان جاهل به شمار می‌رود، اذعان داشت: مسخره کردن و استهزاء دیگران از نشانه‌های جهل آدمی است.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین مؤمنی در بخش پایانی سخنان خود در تبیین نشانه انسان عاقل دل نبستن به ذخارف و تعلقات دنیا را از نخستین نشانه‌های انسان عاقل دانست و اذعان داشت: پیامبر اعظم صلی‌الله علیه و آله می‌فرمایند؛ « إنَّ مِنْ عَلَامَاتِ الْعَقْلِ التَّجَافِی عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَةَ إِلَی دَارِ الْخُلُودِ وَ التَّزَوُّدَ لِسُکنَی الْقُبُورِ وَ التَّأَهُّبَ لِیوْمِ النُّشُور» از خانه فریبنده دنیا دل کندن، رو کردن به سرای جاودانه، توشه‌گیری برای خانه قبر و آمادگی برای روز رستاخیز از علامات و نشانه‌ای عقل این است.

سخنران حرم مطهر بانوی کرامت حضور باشکوه و غیرتمندانه ملت در خلق حماسه ۲۲ بهمن ۱۴۰۱ را تودهنی محکمی بر دهان یاوه‌گوی خودفروختگان اجنبی‌پرست توصیف کرد و ابراز داشت: حضور ملت در عین وجود مشکلات و سختی‌های بی‌شمار روزگار نشان‌دهنده غیرت دینی ملت سرافراز ایران اسلامی است. مسئولان همواره باید شاکر و قدردان چنین مردم سربلندی که در تمام سختی‌ها پای ارزش‌ها و نظام خود ایستاده‌اند باشند.