پیامد تنبیه کودکان

با کتک زدن فرزندان، نمی‌توان مهارت‌های تربیتی را پیش برد. کتک زدن کودک را از پدر و مادر به لحاظ عاطفی دور می‌کند و هیچ تاثیر تربیتی ندارد به یاد داشته باشید کتک‌ زدن فقط تا یک سنی جوابگوست و در سنین نوجوانی و بزرگسالی سبب بروز مشکلات جدی می‌شود و فرزند در نبود شما آن رفتار را با شدت بیشتری انجام می‌دهد.

کودکی که مدام سرزنش شود دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد

یکی از راه‌های تربیتی در مقابل رفتار اشتباه کودک محروم کردن او از کار کردن است، اما امروزه بسیاری از ما دقیقاً بالعکس عمل می‌کنیم؛ یعنی وقتی کودک کار خلافی کرد او را به کار وا می‌داریم یا اگر اذیت کرد، کار او را ۲ برابر می‌کنیم. در نتیجه، چنین بچه‌ای کار را تنبیه تلقی می‌کند.

چنانچه زندگی کودک پر از تنبیه و سرزنش باشد، او دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد. در نتیجه تلاشی هم برای از بین بردن رفتارهای نامناسب خود نخواهد کرد.

تحقیقات ثابت کرده که تنبیه بدنی کودکان، آن‌ها را نافرمان‌تر کرده و احتمال ایجاد بیماری‌های روانی در سنین بالاتر را در آن‌ها افزایش می‌دهد.

جلوی دیگران فرزندتان را تنبیه نکنید

در رابطه با مجازات کودک به یاد داشته باشید هنگام عصبانیت از مجازات بپرهیزید؛ برای تلافی کردن یا انتقام گرفتن، مجازات نکنید؛ همیشه مجازات شدیدتر، مجازات بهتر نیست؛ جلوی دیگران فرزندتان را تنبیه نکنید. به خاطر کار دیروز، امروز تنبیه نکنید.

متحد بودن پدر و مادر، یکی از مهم‌ترین مسایلی است که باید توسط والدین رعایت شود. ممکن است شما روش‌های مختلفی برای تربیت و تنبیه کردن فرزندتان داشته باشید و می‌توانید در مورد آن‌ها با یکدیگر صحبت کنید اما هرگز سعی نکنید مقابل فرزندتان، تلاش دیگری را کم‌تر جلوه دهید.

توجه داشته باشید تنبیه نباید دائمی باشد چون اثر خود را از دست می‌دهد. کودکان باید انقدر از پدر و مادر احساس خوب داشته باشند که ۳۰ ثانیه اخم برایشان سخت باشد و اثر خود را بگذارد و اجازه دهیم کودکان اشتباه کنند و نتیجه اشتباه خود را ببینند؛ البته در صورتی که خطر زیادی نداشته باشد.

جملات بار عاطفی دارند

خیلی از جملات و کلمات هستند که اثر منفی بر رفتار و روان کودکان می‌گذارند، یکی از آن‌ها این جمله است: اگر این کار را انجام دهی یا ندهی، تنبیه می‌شوی!

هیچ‌گاه برای تصحیح کردن یک رفتار در فرزندتان از تنبیه و تهدید استفاده نکنید. مثلاً اینکه با استفاده از واژه «اگر» به او بگویید: «اگه کاری که بهت گفتمو نکنی، اون‌وقت...!» این احساس ترس را به بچه‌ها منتقل می‌کند و آن‌ها را مضطرب می‌سازد. بهتر است با لحن آرام پیامد رفتارش را به او یادآوری کنید.

مثلاً به‌جای اینکه به او بگویید: «اگه بدوبدو کنی، با سر می‌خوری زمین و سرت خون میاد.» به او بگویید: «بدو بدو کردن با سرعت زیاد ممکنه باعث بشه زمین بخوری و آسیب ببینی، پس لطفاً کمی آروم‌تر...»

جدول پاداش تهیه کنید

پیشنهاد می‌شود جدولی روزانه تهیه کنید و هر روز به ازای انجام دادن و یا ندادن تکالیف مدرسه در آن علامتی مثبت یا منفی‌ ثبت کنید. قراردادی بگذارید که اگر تعداد مثبت‌ها یا منفی‌ها به عدد مشخصی برسد، چه جایز‌ه‌ای خواهد گرفت و یا با چه محرومیتی روبه‌رو خواهد شد. از پاداش‌ها و تنبیه‌های متنوع استفاده کنید.

برای پاداش می‌توانید از انجام بازی‌ دو نفره گرفته،‌ تا خریدن چیزهایی که کودکتان به آن علاقه‌مند است،‌ استفاده کنید و برای تنبیه می‌توانید از ندیدن یک روزه برنامه‌ تلویزیونی مورد علاقه‌اش یا محرومیت یک روزه از یک اسباب‌بازی مورد علاقه او تا محرومیت‌های چند روزه استفاده کنید؛ البته بین پاداش و تنبیه و تکالیفی که کودکتان انجام می‌دهد و یا ترک می‌کند،‌ تناسب برقرار کنید. مثلاً دادن یک کادوی گران‌قیمت برای انجام تعداد محدودی از تکالیف مدرسه، هم توقعات کودکتان را بالا می‌برد،‌ و هم اثر تشویق‌های کمتر را در ادامه‌ برنامه پاداش‌دهی، کم‌رنگ می‌کند. درباره تنبیه نیز هرگز از تنبیه‌های سنگین، برای اشتباهات کوچک استفاده نکنید.

از تنبیه‌های مناسب کودکان که می‌تواند جایگزین تنبیه بدنی شود، بی‌اعتنایی به کودک است. اگر کودک شما رفتاری انجام می‌دهد که موجب ناراحتی شما می‌شود، در چنین مواقعی، بی‌اعتنایی به او در روحیه‌اش تاثیر بسزایی دارد و این احساس را به او منتقل می‌کند که گویی، تمام درها به رویش بسته شده و هیچ راهی جز دست کشیدن از کار خلافش ندارد، پس می‌کوشد، از کار زشت خود دست بردارد و از والدین یا مربی‌اش، عذرخواهی کند.

بی‌اعتنایی، نباید خیلی طولانی شود و زمینه آشتی را باید فراهم کرد. وگرنه بازتاب‌های منفی دیگری در پی خواهد داشت.

به ازای هر سال سن کودک، یک دقیقه تنبیه

بعضی والدین برای تنبیه یک کودک ۲ ساله مدت زمان یک ربع یا نیم ساعت را در نظر می‌گیرند! در حالی که باید برای هر سال، یک دقیقه تنبیه در نظر بگیرید، مثلاً برای یک کودک ۲ ساله ۲ دقیقه تنبیه کافی است و برای یک کودک پنج‌ ساله پنج دقیقه زمان مناسبی است.

والدینی که تحمل پذیرش اشتباهات فرزندشان را ندارند و در برابر هر اشتباهی، او را سرزنش و تنبیه می‌کنند؛ زمینه‌ خجالت و گوشه‌گیری را در فرزندان‌شان فراهم می‌کنند.

جملات گزنده به عزت نفس کودک آسیب می‌رساند

آنچه کودکان را بیش از تنبیه بدنی آزار می‌دهد، تنبیه روانی است. به کار بردن کلماتی که به سرعت از دهان خارج می‌شود، چنان اثر مخربی در شخصیت کودک به جا می‌گذارد که آثار آن به صورت صدمات عاطفی و عدم اعتماد به نفس در کودک بروز می‌کنند. جملات گزنده به عزت نفس کودک و در نتیجه به اعتماد به نفس او آسیب می‌رساند و موجب تخریب رشد شخصیتی می‌شود. به کار بردن الفاظ منفی همچون: «بد، شلوغ، کثیف، لوس، خرابکار، بی‌عرضه، تنبل، بی‌ادب»، نه تنها اعتماد به نفس کودک را کاهش می‌دهد، بلکه در ناخودآگاه او ثبت می‌شود و او را دقیقا به سمتی که او را با آن نام یا لقب خوانده‌ایم می‌کشاند.
کودکانی که با این القاب خوانده می‌شوند معمولا لجبازتر و پرخاشگرتر هستند.

والدینی که همواره آرزوی داشتن فرزندانی باهوش دارند بدانند که تنبیه بدنی حتی از نوع خفیف باعث کاهش ضریب هوشی در کودکان می‌شود.

تنبیه رشد مغز کودک را کاهش می‌دهد

برخی از والدین فکر می‌کنند برای برقراری نظم و احترام به قوانین، اجتناب کردن از تنبیه بدنی امری محال است اما در واقع در اشتباه‌اند. بنابراین هر چه والدین تنبیه بیشتری داشته باشند رشد و پرورش روان و مغز کودک کندتر می‌شود. تنبیه بدنی استرس بزرگی به کودک وارد می‌کند، از سوی دیگر باعث افزایش خشونت در کودکان می‌شود.

به جای تنبیه، انتظارات خود را جز به جز برای فرزندتان شرح دهید، راه جبران خطا را به فرزند خود نشان دهید، به کودک فرصت دهید، با موضوع برخورد فعال داشته باشید و مشکل‌گشایی کنید.