مجموعه آثار علامه محقق شهرستانی رونمایی شد

به‌گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان، آئین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی استاد محقق، سیدعلی شهرستانی با حضور اعضای شورای عالی حوزه خراسان، علما و اساتیدی از حوزه‌های علمیه خراسان، قم و کربلا در محل بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد.

آیت‌الله نجم‌الدین طبسی، استاد حوزه علمیه قم، در این همایش، گفت: قلم موهبتی است که خداوند به برخی عنایت می‌کند و کسانی مثل استاد شهرستانی از نظر کمیت و کیفیت آثار، بیش از عمر خود تلاش کرده‌اند.

وی با بیان اینکه آثار استاد شهرستانی، انفعالی و دفاعی نیست بلکه پژوهش‌هایی از مواضع واقعی است، گفت: این استاد محقق در آثار خود حقایق تاریخی را به‌صورت علمی و محققانه بررسی کرده است که اگر مخالفان به دور از تعصب به آن بنگرند، نظر صحیح را در مسائل مختلف به دست می‌آورند.

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین ربانی بیرجندی، استاد حوزه علمیه خراسان در این مراسم به موضوع قرآن‌پژوهی در آثار حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی، پرداخت و گفت: این استاد محقق، نظریه‌پرداز است و روش علمی ایشان بر اساس روش استردادی است که با تأکید بر پیشینه‌های گزاره‌های تاریخی به بررسی این گزاره‌ها پرداخته و به نتیجه می‌رسد.

مؤلف و نویسنده‌ای است که برای هر کلمه خود ساعت‌ها وقت گذاشته و همچنین بر اساس نیاز جامعه امروز کتاب‌هایی مثل نظریة امیة النبی، نظریة جمع القرآن، وضوء النبی و منع تدوین الحدیث را نگاشته است.

وی در ادامه درباره نظریه جمع قرآن، گفت: نظر مشهور، جمع توسط خلیفه سوم است اما نظر استاد شهرستانی از سه بخش تشکیل شده است که قرآن دو نزول داشته، در نزول تدریجی پیامبر دستور دادند هر آیه در جای خود قرار گیرد و نیز قرآن به‌دستور رسول خدا جمع‌آوری شد و امیر مؤمنان مکمل این جمع بوده‌اند.

این استاد حوزه برای نظر مشهور تالی فاسدهایی مطرح می‌شود، گفت: تهمت تحریف قرآن زمانی رخ می‌دهد که بگوییم قرآن توسط غیرمعصوم جمع شده و با این سخن شخصیت پیامبر اکرم نیز پایین می‌آید که قرآن را جمع نکرده‌اند.

وی در پایان خطاب به طلاب جوان گفت که حجاب معاصرت را کنار گذاشته و آثار اساتیدی مثل حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی را موضوع پایان‌نامه‌های خود قرار دهند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، رئیس قطب تعمیق ایمان دینی و مقابله با باورهای انحرافی دفتر تبلیغات اسلامی نیز در این مراسم گفت: ویژگی‌هایی که در محققان کمتر جمع می‌شود، مثل جامعیت علوم و اندیشه و جمع بین اصالت و خلاقیت در معارف، در استاد شهرستانی جمع شده است.

وی با بیان اینکه یکی از نظریات مهم استاد شهرستانی، فقه کلامی است، که نظریه‌ای کلامی و رویکردی جدید است، گفت: کلام رویکردهای مختلفی مثل عقلی، نص‌محور و فضائلی دارد، اما رویکرد فقه کلامی، اثبات مرجعیت انحصاری اهل‌بیت(ع) از درون دانش فقه است، یعنی با مقایسه اندیشه‌های فقیهان در مذاهب مختلف به این اصل می‌رسیم که تنها راه انتقال میراث صحیح سنت به نسل‌های بعد باید اهل‌بیت(ع) باشند.

این استاد حوزه علمیه بیان کرد: فقه کلامی، فقه احکام کلامی مثل احکام مؤمن و کافر، یا مبانی کلامی اجتهاد، یا احکام کلامی در فقه و یا دفاع کلامی از مبانی فقهی شیعه نیست، بلکه درصدد اثبات دو ادعا است: اینکه فقه اهل‌بیت، اصالت داشته و از میراث نبوی و سنت اصیل اسلامی بیرون نیست و نیز اینکه هرچه غیر از این مکتب آمده، بدعت است و حجیت ندارد.

وی با بیان اینکه استاد شهرستانی برای اثبات این دو مدعا پنج مرحله روش‌شناسی پیشنهاد می‌کنند، به تفاوت‌های فقه کلامی با فقه مقارن پرداخت و گفت: فقه مقارن مربوط به اجتهادات فقهی است و فقه کلامی کاری به جزئیات اجتهاد فقهی ندارد، همچنین فقه مقارن فرع‌نگر است، اما فقه کلامی کل‌نگر است و نیز فقه مقارن به‌دنبال اخذ سند از درون فقه مذاهب دیگر است و فقه اجتهادی این راه را باطل می‌داند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، در پایان گفت: این رویکرد افقی را فراروی دانش کلام می‌گشاید که میدان بزرگ فقاهت در صحنه جهان اسلام را به بحث امامت‌پژوهی می‌کشاند و قابلیت توسعه به جامعه عمومی مؤمنان را نیز دارد.

در ادامه این مراسم دکتر مجید معارف، نویسنده و پژوهشگر، درباره حدیث‌پژوهی حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی به ایراد سخن پرداخت.

وی بزرگ‌ترین دغدغه حدیث‌پژوهان در عصر حاضر را «اعتبار حدیث» دانست و گفت: حدیث بعد از قرآن کریم برای مسلمانان منبع شناخت و دریافت معارف دینی است و نیز سند و منبعی تاریخی است که برای خاورشناسان غیرمسلمان نیز قابل بررسی است.

دکتر معارف با بیان اینکه به دست آوردن اعتبار حدیث، کلیدی دارد با عنوان تدوین الحدیث، گفت: دوره اول نقل حدیث، ثبت حوادث بوده است که از قرن اول هجری آغاز شد و در دوره دوم، کتاب‌های حدیثی تألیف شد که این کتابت‌ها، جایگاه خود را دارند و دچار اختلاف نسخه نیستند، اما اعتبار حدیث در دوره اول باید روشن شود.

وی افزود: در این قسمت پرونده‌هایی هزارساله وجود دارد و یکی از آن‌ها مسئله کتابت احادیث نبوی است و برخی می‌گویند در قرن اول مردم از کتابت حدیث نهی شده‌ بودند.

این نویسنده و پژوهشگر تصریح کرد: استاد شهرستانی با اصل قرار دادن پدیده منع، در کتاب «منع تدوین الحدیث»، هشت سبب را بیان می‌کنند که پنج سبب آن توجیهات اهل‌سنت، یکی از خاورشنان و دو سبب نیز از شیعه است و سپس با بیانی علمی همه را رد می‌کنند و سعی می‌کنند به مسئله‌ای تاریخی، جوابی علمی بر پایه نظریه‌پردازی بدهد.

در پایان این مراسم نیز مجموعه ۲۳ جلدی آثار حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی که در ۶ محور قرآن، حدیث، فقه کلامی، عقاید، پاسخ به شبهات و تاریخ گردآوری شده، رونمایی شد./933/