۳۰ تیر، روایت دقیق وحدت روحانیت و مردم است
یعقوب توکلی کارشناس و پژوهشگر تاریخ و استاد دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا با اشاره به قیام سیام تیر سال 1331 در پی ملی شدن صنعت نفت و روی کار آمدن دکتر محمد مصدق گفت: تلاش جامعه ایران اعم از مذهبی، ملی گرا، بازاری و عموم مردم برای نجات یکی از اصلیترین سرمایههای ملی یعنی نفت، از چنگال غارت امپراتوری انگلستان و غرب ستودنی بود.
وی با انتقاد از کسانی که همواره در طول تاریخ سد راه مردم در دستیابی به اهداف خود شدهاند اظهار داشت: در آن قیام مردم کشتههای فراوان دادند و متأسفانه خائنان داخلی در برابر این قیام، در دفاع از منافع خارجی ایستادند؛ البته غلبه مردم بر حاکمیت آنها باعث شد که دولت ملی شدن صنعت نفت سر کار بیاید و حاکم شود.
کارشناس و پژوهشگر تاریخ در تشریح تاریخ آن دوره ابراز داشت: محمدرضا پهلوی و عوامل انگلستان که حقوق بگیران شرکت نفت بودند، به شیوههای مختلف به دنبال فروپاشی دولت ملی شدن صنعت نفت بودند؛ آنها از طریق عملیات بین المللی تحریم و عملیات قضایی سعی در ایجاد اختلال در داخل کشور و کاهش اختیارات نخست وزیر و یا رقابتهای قانونی برای در هم شکستن اراده عمومی و تلاش جامعه برای ملی کردن صنعت نفت بودند.
وی از اختلاف اصلی شاه و دکتر مصدق در موضوع اختیارات نظامی و امنیتی بویژه انتخاب شخص وزیر دفاع سخن گفت و افزود: همین ایستادگی دکتر مصدق در مقابل اصرار شاه در انتخاب وزیر دفاع، فشارها را بر وی افزود تا مجبور به استعفا شد.
توکلی ادامه داد: صرف نظر از مسائل و حواشی آن استعفا و کم کاریهایی که در مسیر هدایت رهبری سیاسی جریان صورت گرفت، اخراج او از رهبری نهضت ملی و روی کار آوردن دولتی که بتواند با انگلیسیها به تفاهم برسد و قدرت جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت را منکوب کند باعث شروع مقاومت از سوی روحانیت و مردم شد.
کارشناس و پژوهشگر تاریخ در بیان تاریخ بعد از مصدق گفت: شاه احمد قوام السلطنه را به عنوان سیاستمداری کهنهکار آورد تا بتواند بر موج اختلافات به وجود آمده سوار شود و بر دیگران غلبه پیدا کند؛ اینجا مقاومت مردمی جدی صورت گرفت، آیتالله کاشانی بیانیه صادر کرد، مردم به حرکت در آمدند؛ در مقابل به نیروهای نظامی دستور داده شد تا به طور مستقیم به مردم شلیک کنند.
وی تصریح کرد: گره خوردن قدرت بیانیه و قدرت روحانیت آیتالله کاشانی با قدرت اجتماعی مردم، عوامل داخلی شرکت نفت را که در بدنه سیاسی کشور نفوذ داشتند ناچار به عقبنشینی و تسلیم کرد.
توکلی با ابراز تأسف از وجود مشاهیری که در سالهای گذشته در مقابل منافع ملی و مردم ایستادهاند گفت: این مشاهیر بیش از اینکه فکر منافع ملی و مردم باشند، راهنما و پیشگام عملیات تجاوز دشمن به این کشور شدند که در جریانهای نهضت ملی نفت و قیام سی تیر این مسأله را شاهد بودهایم؛ این افراد عوامل ظلمه برای بقای سیطره ظالمان شدند.
کارشناس و پژوهشگر تاریخ تصریح کرد: قیام سی تیر حکایت و روایت دقیقی از وحدت روحانیت و انسجام، توحید و وحدت کلمه مردم و رهبران سیاسی برای به انجام رساندن اراده سیاسی ملت و بازگشت رهبری سیاسی دولت ملی شدن صنعت نفت مرحوم دکتر مصدق است.
وی در پایان ابراز داشت: در جریان ملی شدن صنعت نفت علاوه بر اینکه تجربیات بسیار مناسبی به دست آمد، فهم این قدرت اجتماعی مردم و روحانیت، تجربه بسیار با ارزشی بود که قیام سی تیر به همراه شهدای آن برای ملت ایران به ارمغان آوردند.