پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب در پی رحلت آیت‌الله صلواتی

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی رحلت عالم ربانی مرحوم آیت‌الله آقای حاج شیخ غلامرضا صلواتی رحمةالله علیه را تسلیت گفتند.

 

متن پیام به این شرح است:

 

بسم الله الرّحمن الرّحیم

 

رحلت عالم ربّانی مرحوم آیةالله آقای حاج شیخ غلامرضا صلواتی رحمةالله علیه را به حضرات علمای اعلام حوزه‌ی علمیه قم و شاگردان و ارادتمندان ایشان و بالخصوص به خاندان گرامی و بازماندگان آن بزرگوار تسلیت عرض میکنم.

 

این عالم پارسا و پرهیزگار سالهای طولانی در مسند تدریس و نیز در جایگاه درس آموزِ صفا و اخلاص، به حوزه‌ی علمیه خدمت کردند و با طهارت و تقوا به ملکوت پیوستند. رحمت و رضوان الهی بر ایشان باد. 

 

سیّدعلی خامنه‌ای
۱۴۰۲/۷/۱   

 

گفتنی است آیت الله آقای حاج شیخ غلامرضا صلواتی در تاریخ یکم فرودین 1307 هجری شمسی مطابق با 29 رمضان 1346 هجری قمری در خانواده ای مذهبی در شهر اراک بدنیا آمد.

پدرش مرحوم آقای اصغر صلواتی (معروف به شیخ اصغر) متولد شهر کرمان بود. از تولد غلامرضا زمانی نگذشته بود که مادرش در عنفوان جوانی در گذشت و نور چشم خود را در طفولیت از نعمت پر مهر مادری محروم نمود. نگهداری و تربیت این فرزند، به جده مادری او سپرده شد و از این پس در تحت حضانت و سرپرستی او قرار گرفت.

وی تحصیل خود را از مکتب خانه آغاز نمود و سپس در سن 11 سالگی به بازار رفته و شاگردی  تجارت خانه حاج مرتضی حشمتی را به عهده می گیرد و استاد به جهت شدت احتیاط شاگرد در مسائل کسب و کار و اعتماد به او تمامی امور مغازه و منزل خویش را به ایشان واگذار می نماید. حجره مرحوم حشمتی که از دوست داران و علاقه مندان به علما و روحانیان بود محل تردد بزرگانی چون حضرت آیت الله سید احمد خوانساری و سایر افراد می گردد. علاقه آیت الله صلواتی به معارف دینی موجب می شود تا ایشان علاوه بر اشتغال به کسب در بازار، اوقات فراغت خود را با مجالست با علمای دین، و نشست و برخواست با آنان سپری نماید.

تشویقات و تاکیدات فراوان آقای شیخ على متفقهی مشهور به غفارى شریف و دیگر بزرگان و اشتیاق وافر خود موجب می شود تا در سن 14 سالگی به مدرسه علمیه مرحوم حاج محمد ابراهیم خوانساری اراک وارد شود و پس از طی 5 سال تحصیل در حوزه علمیه اراک از محضر بزرگانی چون حاج شیخ قنبر رفیعی، حاج شیخ فضل اللّه نصیر الاسلامى، حاج سید محمدباقر شهیدى گلپایگانى، حاج شیخ محمد امامى خوانسارى و حاج آقا على میریحیایى بهره کافی برده و دروس ادبیات، منطق شرح لمعه، قوانین و مطول را در محضر آنان آموخت.

آوازه حوزه علمیه مقدسه قم در جوار بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س) و استفاده از اساتید مبرزی که تحت اشراف و تربیت آیت الله موسس پرورش یافته بودند اشتیاق ایشان برای هجرت به شهر مقدس قم را دو چندان کرده بود و بر همین اساس در سال 1326 هجری شمسی در این دیار مقدس سکنا گزید و از محضر اساتید آقایان آیت الله حاج شیخ مرتضى حائرى (مکاسب و کفایه)، آیت الله آمیرزا محمد مجاهدى تبریزى (رسائل)،  آیت الله حاج شیخ عبدالجواد جبل عاملى اصفهانى (رسائل و کفایه) و آیت الله شیخ عبد الرزاق قائینی (رسائل)  را فرا گرفت و خود را برای شرکت در درس خارج عالمان آن روزگار آماده ساخت.

در همین ایام با تلبس به لباس مقدس روحانیت توسط استاد خود حضرت آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری یزدی نوکری خویش را بر ولی نعمت خود حضرت ولی عصر روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفدا اعلام داشت.

ایشان پس از فراگیری سطوح عالی جهت کسب دراسات عالیه در درس خارج بزرگان آن روزگار شرکت می نماید و به اعتراف هم درسان خود از مستشکلین قوی در هر درس قرار می گیرد. اساتید ایشان در درس خارج فقه و اصول عبارتند از:

1– مرحوم آیت الله العظمی حاج آقا حسین بروجردی که به مدت سیزده سال از خرمن پر فیض او خوشه چید و علاوه بر شرکت در درس خارج فقه و اصول از سجایای اخلاقی و فیوضات معنوی ایشان بهره برد. آیت الله صلواتی خود در این رابطه می گفت:

«درس فقه آیت الله بروجردی صبح ها در حرم مطهر حضرت معصومه (س) و درس اصول عصر ها در مدرسه فیضیه برگزار می شد. حضور آیت الله العظمی بروجردی در درس و نشستن او بر منبر و شیوه تکلم او و حتی نوع نگاهش تماما درس آموز بود.»

و نیز شنیده شد که ایشان می گفت: «درس آیت الله بروجردی دریایی از موعظه بود بارها ایشان به شاگردان توصیه می فرمود که درستان را به گونه‌ای بخوانید که بتوانید آن را برای دیگران تدریس نمایید.»

و در جایی دیگر بیان داشت: «عظمت آیت الله بروجردی به حدی بود که در گفتار نمی گنجد؛ ایشان ذاتا بزرگوار و آقا بود گرچه قصد آقایی نداشت»

فرزندشان، حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدحسین صلواتی در نقل خاطره ای می‌گوید: «مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی گفته بودند که «من و آقای صلواتی یک روز در درس با هم فرق داشتیم؛ آقای صلواتی یک روز زودتر از من به درس آیت‌الله بروجردی رفتند و من در صحن حرم از ایشان پرسیدم: درس چطور بود؟ و ایشان در پاسخ گفتند: خیلی عالی بود. من نیز از روز بعد به درس آیت‌الله بروجردی رفتم»

2- حضور در درس خارج فقه کتاب مکاسب مرحوم آیت الله العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی؛

آیت الله صلواتی در این باره می گوید: «درس خارج فقه آیت الله العظمی گلپایگانی در مسجد امام حسن عسگری علیه السلام برگزار می شد و بنده بیش از ده  سال در آن درس شرکت کرده‌ام. از خاطراتم در آن درس این است که حضرت آیت الله گلپایگانی با اینکه خود در شرایط مرجعیت بود ولی به جهت ارادتی که نسبت به فقیه مجتهد پرور حضرت آیت الله العظمی  بروجردی اعلی الله مقامه داشت خود را مقید به شرکت در درس ایشان می دانست. این ارادت به حدی بود که حتی در روزهای اعیاد مذهبی با اینکه ایشان در منزل خودشان جلوس داشتند اما همیشه ابتدای صبحگاه اعیاد به دیدار ایه الله بروجردی رفته و پس از عرض ارادت  به منزل خود بازمی گشت و در آنجا جهت دید و بازدید افراد جلوس می نمود.»

3– شرکت در یک دوره هشت ساله درس خارج اصول مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی و استفاده از دقائق علمی درس که با گفتاری شیوا و بیانی رسا مطرح می گردید.

ایشان در این باره می گوید: «از ویژگی درس آیت الله اراکی پرهیز از تکرارو زیاده گویی بود. کلامْ را گزیده و پرمعنا ادا می کرد و اعتقادش بر این بود که طالب علم باید قبل از حضور در جلسه درس، آن را پیش مطالعه کند.»

4– کسب فیض از محضر مرحوم آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری؛

آیت الله صلواتی در این باره می گوید: «با آقای ستوده به صورت خصوصی به منزل آیت الله اقای حاج سید احمد خوانساری می رفتیم و از محضرشان در بحث کلام استفاده می کردیم، شرح تجرید و شوارق را با ایشان خوانده ام البته مقداری از درس در مسجد جنب منزل ایشان در محله تکیه خلوص برگزار می شد و غیر از ما دیگران نیز به صورت محدود شرکت می کردند.»

و در جایی دیگر می گفت: «مجلس ایشان قابل استفاده بود هم سکوتشان و هم تکلمشان همه و همه قابل استفاده بود. هرچه درباره ایشان بگوئیم کم گفته ایم ایشان از مصادیق واقعی «من یذکرکم الله رویته و یزید فی علمکم منطقه و یرغبکم فی الاخره عمله» بود»

و در زمانی دیگر گفت: «مرحوم آیت‌الله سیداحمد خوانساری در فیضیه نماز جماعت می‌خواندند. وقتی که آیت‌الله سیدمحمدتقی خوانساری (که نماز باران ایشان معروف است و هنوز برخی معمرین قم به‌یاد دارند) به قم آمدند، آقا سید احمد خوانساری جای خودشان را به ایشان دادند و خودشان در مسجد محقری نزدیک به سه‌راه بازار امام جماعت می‌شوند. یعنی تا این حد با تقوا بودند و قصد قربت داشتند.»

5-استفاده وافر از درس اصول مرحوم آیت الله العظمی سید محمد محقق داماد به مدت هفت سال

حضرت استاد در این باره چنین می گوید: «مرحوم آقای محقق داماد مدتی در مسجد امام درس می‌گفتند و بعد از مدتی در مسجد مسگرها (بازار). درس ایشان هم شلوغ بود و کسانی مثل مرحوم آقای ستوده و حاج‌آقا موسی شبیری زنجانی در درس ایشان حاضر می‌شدند.»

6- شرکت در درس خارج مرحوم آیت الله العظمی میرزا هاشم آملی  و استفاده از ایشان در مدت زمانی کوتاه

همراهی آیت الله صلواتی در تمام مراحل تحصیل، تدریس و تدرّس با دوست و یار دیرینه اش حضرت آیت الله محمد تقی ستوده بر همگان روشن و آشکار بود. ایشان در مدت تحصیل خود با فضلای جوانی چون حضرات آقایان حسین شب زنده دار، سید عبد الرسول شریعتمدار جهرمی، سید علی سیستانی، مرتضی مطهری، ذکاوت شیرازی، سید جواد علم الهدی، انصاری همدانی، شیخ یحیی انواری، سید مهدی صحفی، حسین مظاهری، محمد جواد باهنر، سید جواد مدرسی یزدی، سید مهدی یثربی کاشانی، شیخ جلال طاهر شمس، سید محمد باقر ابطحی و سید محمد حسن مرتضوی لنگرودی هم حجره، هم نشین و هم بحث بود و ضمن جدیت در یادگیری علوم فقه و اصول و دیگر معارف الهی انجام مباحثه هر درس را بر خود فرض می دانست.

استاد صلواتی علاوه بر تحصیل در ایام درسی برای تحصیل در ایام تعطیل خود نیز برنامه ریزی نموده و با سفر به شهرهای سردسیر خوانسار و همدان شرائط را برای علم آموزی و تدریس در ایام تابستان فراهم می ساخت.از خطیب گرانمایه مرحوم آقای رحمانی همدانی شنیدم که می فرمود: «در تابستانی که ایشان به همدان آمده بودند توفیق یادگیری کتاب منظومه توسط استاد برای اینجانب فراهم کردید.»

بر کرسى تدریس‌

از مهم‌ترین امتیازات و توفیقات استاد صلواتی، که او را در این جهت نمونه و ممتاز و به تعبیر بعضى بى‌نظیر کرده، مسئله تدریس و شاگرد پرورى او در طول بیش از نیم قرن است. که در این مدت با بیانى نشاط بخش، توانست شاگردان زبده و برجسته‌اى پرورش دهد.

ارتباط با امام خمینی(ره)

علاقه وافر آیت الله صلواتی  به امام راحل را می توان از رفتار و منش او و دیدارها و ملاقات هایش با حضرت امام خمینی بدست آورد ایشان در این باره می فرماید:

«همواره به منزل ایشان می رفتم و با ایشان ملاقات می کردم. به یاد دارم تابستانی بود به منزل امام وارد شدم دیدم در حیاط منزل بر روی تختی نشسته اند بنده را نیز در کنار خود جای دادند»

تاکید بر مرجعیت رهبر کبیر انقلاب در نامه ای که به امضای آیت الله صلواتی و یازده تن دیگر از فضلا و مدرسین عالی مقام حوزه رسیده بود بیانگر همراهی و همگامی ایشان با امام راحل بود.

استاد صلواتی پس از امضای این نامه توسط رژیم پهلوی به استان سیستان و بلوچستان شهرستان زابل تبعید شد. ایشان در این باره می فرمایند: «به همراه آقایان خزعلی و شیخ علی اصغر مروارید به مدت سه ماه به شهرستان زابل تبعید شدیم و محل استقرار ما در منزل آقای حسینی بود.»

تاثیر کلام و رفتار استاد در این مدت به گونه ای بود که حتی رئیس شهربانی آن دیار مجذوب اخلاق و رفتار کریمانه آن بزرگوار شده و هر روز به جهت عرض ادب به خدمت آن بزرگواران می رسید.

سلوک رفتاری

ایشان سلوک‌ رفتاری عالمان قدیم را دارد و از شهرت و ایجاد دستگاه و تشکیلات گریزان است. شهرت گریز است و با وجود این‌که خاطرات نابی از حوزه و اساتید بزرگش دارد، اما به‌سختی تن به مصاحبه یا مکتوب‌کردن آن‌ها می‌دهد. در جلسات و محافل همه را یکسان احترام می‌کند؛ حوزوی و غیرحوزوی. با این‌که به‌دلیل کهولت سن و بیماری حال مساعدی ندارند، اما در دیدارها و جلسات به احترام بلند می شوند. در شهرت‌گریزی‌ایشان همین بس که سخت می‌توان درباره‌اش مطلبی یا تصویری در اینترنت پیدا کرد. از آن دسته علمایی است که در محضرش احساس آرامش می‌کنی و به راحتی می‌توانی حرف بزنی. خاطرات بسیاری در این باره است که خود مجالی مفصل می طلبد و ان شا الله و در فرصتی دیگر بیان خواهد شد.