بانک‌های داخلی چگونه تحریم‌های آمریکا را علیه ایرانیان اعمال می‌کردند؟

محمد دهقان معاون حقوقی رئیس جمهور به خبرنگار فارس گفت که در دولت قبل تحریم‌های آمریکا در داخل خاک ایران از سوی برخی بانکها اعمال می شده است و برخی از بانک‌های ایرانی برای ایرانیان تحریم شده محدودیت‌های بانکی ایجاد می‌کردند.

به نظر می رسد تحریم‌ افرادی که تحریم می شوند از سوی برخی بانکها به موضوع FATF مربوط می شود، معاهده ای که دولت سابق تلاش های بسیاری کرد تا به نتیجه برسد و برخی از بندهای آن را نیز اجرایی کرد.

تلاش دولت روحانی برای پذیرش FATF

همانطور که گفته شد مسئولان دولت روحانی تمام تلاش خود را برای پذیرش لوایح FATF به کار بستند و اقدامات صورتا گرفته نشان دهنده این است که پیوستن به FATF برای دولت روحانی یکی از مسائل بسیار  مهم بود. مسئولان دولت قبل حتی سلامت مردم را نیز منوط به پذیرفتن FATF کرده بودند. در همین راستا علی ربیعی سخنگوی دولت پیشین در اظهاراتی به صورت تلویحی واردات واکسن را نیز به FATF گره زده با بیان اینکه نپیوستن به FATF آثار خود را در تراکنش‌های مالی نشان داده است،‌ گفت: در مورد انتقال پول بنابر قوانین تحریم و قواعد FATF چندین مرحله امکان انتقال پول با مشکل مواجه شد و با موانعی روبه‌رو بودیم. به طور کلی نپیوستن به FATF و در لیست سیاه قرار گرفتن آثار خود را بر تراکنش‌های مالی و تأمین مالی نشان داده است و حتی در مواقعی هم که تحریم مانع نمی‌شود متأسفانه FATF این بهانه را ایجاد می‌کند. 

حسن روحانی رئیس جمهور سابق هم در مورد پیوستن ایران به FATF گفته بود: کسی نمی‌گوید اگر FATF باشد کارها 20 درصد ارزان‌تر انجام می‌شود و اگر نباشد 20 درصد گران‌تر ... کسی که شعار می‌دهد بیاید هزینه‌اش را پرداخت کند ... نمی‌شود که یک نفر در کشور شعار دهد و آثار شعارش را برای مردم ترجمه نکند.

معطل نگه داشتن ظرفیت های کشور برای تحت فشار قراردادن حاکمیت برای پیوستن به FATF  ادامه دار بود اما کار به اینجا ختم نمی‌شود.

همکاری بانک‌ها برای عملیاتی شدن FATF در دولت قبل

معاون حقوقی رئیس جمهور در این باره به خبرنگار فارس گفت:

تلاش های دولت قبل برای پذیرفتن FATF با روی کار آمدن مجلس یازدهم شکلی دیگر به خود گرفت؛ آنها تلاش کردند با مطرح کردن «پذیرش مشروط FATF» بار دیگر شانسشان را برای پیوستن ایران به FATF امتحان کنند که با واکنش علی نیکزاد نایب رئیس مجلس شورای اسلامی مواجه شد.

علی نیکزاد نائب رئیس وقت مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این موضوع گفت: آقای رئیس جمهور (روحانی) موضوع جدیدی را عنوان کردند مبنی بر اینکه ما نمی توانیم پول های خود را جابه جا کنیم یا امکان پرداخت پول مربی سابق فوتبال نداریم یا اینکه عدم همکاری مالی برخی کشورها به دلیل معطل ماندن لوایح FATF است. در این شرایط تنها 3 راه حل یعنی پذیرش FATF، پذیرش مشروط FATF و رد FATF وجود دارد، پذیرش به معنای اعلام راه های دور زدن تحریم است، بنابراین پذیرش FATF امکان پذیر نیست.

نائب رئیس سابق مجلس اضافه کرد: در ارتباط با پذیرش مشروط نیز باید به فعالیت داعش در منطقه و پول هایی که از فروش نفت سوریه به دست می آورد توجه کنیم. داعشی که به هیچ منطقی پایبند نبود آیا پول هایش را به صورت چمدانی جابه جا می کرد؟ رژیم های مرتجع منطقه که از داعش حمایت می کردند آیا به FATF پایبند بودند؟ بنابراین امکان پذیرش مشروط FATF هم وجود ندارد. البته دنیا هم پذیرش مشروط را نمی پذیرد و در این شرایط ایران عایداتی را دریافت نخواهد کرد.

تلاش دولت روحانی برای پذیرشFATF تا روزهای پایانی دولت

تلاش های دولت قبل برای پیوستن ایران به سازمان FATF تا آخر عمر آن ادامه یافت البته تصور بر این بود که پس از پایان یافتن عمر دولت آقای روحانی این تلاش ها نیز تمام شود که البته گمان اشتباهی بود. چرا که پس از پایان عمر دولت دوزادهم تلاش های دولتمران قبلی نیز برای پذیرش FATF ادامه داشت و درصدد فشار به افکار عمومی برای پیوستن به.

یکی از افرادی که در این میان تلاش زیادی انجام می‌داد رئیس بانک مرکزی در دولت روحانی است، وی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت:

FATF ایران‌ را در فهرست سیاه، یعنی در کنار کره شمالی و میانمار که از نظر آنها،خطرپولشویی و تامین مالی تروریسم برای سیستم مالی جهانی دارند،ابقا کرد. تداوم این شرایط چه نفعی برای ایران دارد؟ پایان این ظلم درحق مردم ایران چه زمانی است؟ مسئولین برای تداوم این وضع چه استدلالی دارند؟

نگاه متفاوت دولت سیزدهم به FATF

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و نگاه متفاوت این دولت با دولت روحانی وضعیت به کلی تغییر کرد تا جایی که نه تنها دیگر مطابق خواست آمریکا ایرانیان در داخل کشورشان تحریم نمی‌شوند بلکه درصدد وضع قوانین برای حمایت ازتحریم شدگان ایرانی است. 

خرداد ماه سال جاری بود که از تصویب لایحه مقابله با تحریم و حمایت از اشخاص تحریم شده ایرانی در هیات دولت خبر رسید که این اقدام در راستای مقابله با تحریم ها و همچنین حمایت از کسانی بود که به بهانه هایی همچون اف ای تی اف تحریم شده بودند. 

براساس گفته محمد دهقان با استقرار دولت سیزدهم فضای قبلی به هم خورد تا جایی که معاونت حقوقی ریاست جمهوری لایحه «نحوه مقابله با تحریم بیگانگان و حمایت از اشخاص تحریم‌شده ایرانی و پیگیری حقوق تحریم‌شدگان در مراجع بین‌المللی» را به هیات وزیران  ارائه کرده و اعضای هیات دولت نیز به آن رای دادند، در تشریح این لایحه تصریح کرد: این لایحه برای حمایت از تحریم شدگان و مجازات کسانی طراحی شده است که تحریم‌های آمریکا را داخل کشور اعمال می‌کنند.

دهقان افزود: نباید اجازه دهیم تحریم‌های غیرقانونی آمریکا توسط برخی در داخل کشور اعمال شود. در این لایحه نیز ذیل این مساله فهرستی از احکام آورده‌ایم.

حمایت دولت از تحریم شدگان صرفا مربوط به ایرانیان داخل کشور نمی‌شود بلکه با کسانی که تحریم‌های آمریکا را داخل کشور اعمال می‌کنند نیز برخورد می شود درست برعکس کاری که دولت آقای روحانی انجام داد. 

معاون رئیس جمهور با بیان اینکه  می خواهیم با کشورهایی که تحریم‌ها را رعایت نمی‌کنند مراودات بیشتری داشته باشیم و از افراد تحریم‌ شده حمایت کنیم، تصریح کرد: هدف این است با کسانی که تحریم‌های آمریکا را داخل کشور مورد توجه قرار می‌دهند و لحاظ می‌کنند برخورد قانونی صورت بگیرد. 

دهقان در مورد نهادهایی که تحریم های آمریکا را داخل ایران اعمال می‌کردند گفت: در دولت گذشته به دنبال عملی کردن FATF بودند و هم اینکه تحریم های آمریکا در داخل کشور هزینه هایی برای دستگاه های داخلی ایجاد می‌کرد برخی از بانک ها اعلام کردند که تحریم شدگان نمی توانند با این بانک‌ها کار کنند.

معاون رئیس جمهور در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا این اتفاق در بانک های دولتی هم رخ داده بود یا خیر، گفت: شاهد این عملکرد حتی در بانک‌های دولتی نیز بودیم ولی خوشبختانه با استقرار دولت سیزدهم فضای قبلی به هم خورد اما در عین حال برای اینکه روال ثابتی برای حمایت از تحریم شدگان و مقاومتی در برابر تحریم های آمریکا شکل بگیرد.

وی افزود: برخی از دستگاه های داخلی و بانک ها تحریم های آمریکا در داخل کشور مان نسبت به اتباعمان اجرا کنند فهرستی از اقدامات در لایحه تحریم نوشته شده است و امیدواریم زودتر به نتیجه برسد.

دهقان با ذکر مثالی در این مورد تصریح کرد: رسما یکی از بانک‌های دولتی گفته بود افراد تحریم شده حق ندارند در بانک حساب داشته باشند افراد تحریم شده اگر در بانک‌ها حساب باز می‌کردند چون بانک ها تحریم می شدند می گفتند حسابهایتان را تمام کنید ولی اگر شرایط فرق کرده است.

همانطور که معاون حقوقی رئیس جمهور اشاره کرد برخی بانک‌های داخلی در دولت قبل براساس FATF تحریم هایی را برای برخی ایرانیان اعمال می کردند، مسیری که دولت سیزدهم نه تنها آن را تغییر داده بلکه لایحه ای نیز برای حمایت از تحریم شدگان تدوین کرده است.