یادداشت؛
تبلیغ دانش‌آموزی؛ راه مهم مقابله با استحاله فرهنگی
حجت الاسلام والمسلمین محمد استوار میمندی یادداشتی با عنوان «تبلیغ دانش‌آموزی؛ راه مهم مقابله با استحاله فرهنگی» منتشر نمود.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین محمد استوار میمندی یادداشتی با عنوان «تبلیغ دانش‌آموزی؛ راه مهم مقابله با استحاله فرهنگی» منتشر نمود:
مقام معظم رهبری در دیدار با روحانیون و مبلغان کشور در آستانه ماه محرم، تبلیغ را اولویت اول حوزه‌های علمیه و اهمیت تبلیغ در این دوران را مضاعف دانستند؛ چون اولا در نظام اسلامی پایه و قوام نظام، مردم و ایمان مردم است و اگر ایمان مردم نباشد، نظام نیز نخواهد بود و ثانیا ازاین‌جهت که دوره، دوره‌ی تطور علمی است و انواع و اقسام شیوه‌های پراکندن پیام وجود دارد که درگذشته حتی فکرش را هم نمی‌کردند، اعم از تلویزیون، ماهواره، اینترنت، پسا اینترنت و هوش مصنوعی که سبب شده در دست دشمن شمشیرهای آخته برّان خون‌ریز وجود داشته باشد و ایمان و هویت مردم و به‌خصوص جوانان را نشانه بگیرد، ازاین‌رو ایشان فرمودند: «با اطلاعاتی که به من می‌رسد از جهات مختلف نسبت به تبلیغ نگرانم» و در بخش دیگری از بیانات خویش نیز به این نکته تأکید کردند که: «غفلت از تبلیغ، جامعه را دچار استحاله فرهنگی می‌کند» و فرمودند: «اگر استحاله فرهنگی پیش بیاید، درست کردنش جبران کردنش دیگر کار یک ذره و دو ذره نیست. امام در یک مواردی مکرر می‌فرمودند که اگر چنین اتفاقی بیفتد، اسلام یک سیلی‌ای خواهد خورد که تا سال‌های متمادی اثرش بر روی او باقی خواهد ماند. قضیه این است اگر چنانچه ما غفلت بکنیم، این پیش می‌آید. اگر غفلت بکنیم از گناهان بزرگ، قبح زدایی می‌شود از کبائر، قبح زدایی می‌شود، عادی می‌شود» .
در کشور ما ظرفیت‌های تبلیغی زیادی وجود دارد که بسیاری از آن‌ها هنوز فعال نشده است؛ اگرچه ظرفیت‌های تبلیغی متعددی مثل ماه مبارک رمضان و ماه‌های محرم و صفر فعال هستند و بسیاری از مبلغان ارجمند از آن‌ها به‌خوبی استفاده می‌کنند و آثار ملموسی نیز بر جامعه دارند، اما هنوز ظرفیت‌های بی‌شماری وجود دارد که در صورت فعال شدن، سدّ محکمی در مقابل سیاست‌های تهاجمی دشمنان ایجاد، و مردم را با مفاهیم اصیل دینی آشنا نموده و روح اخلاق و معنویت را در جامعه حاکم می‌نمایند، ازاین‌رو ابتدا باید ظرفیت‌های مختلف تبلیغی را شناخت و سپس در جهت فعال شدن و بهره‌برداری از آن‌ها برنامه‌ریزی نمود.
یکی از ظرفیت‌هایی که پس از ۴۴ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، به‌صورت کامل از آن ظرفیت استفاده نشده و بلکه احیاناً مورد غفلت نیز قرار گرفته است تا جایی که نظام سلطه نیز در پس این غفلت طمع ورزید و در پی اجرایی کردن برخی از برنامه‌های خود مثل سند ۲۰۳۰ برآمد، ظرفیت عظیم تبلیغ دانش‌آموزی است، ظرفیتی که سرمایه‌گذاری صحیح در آن می‌تواند سلامت جامعه و رشد و پیشرفت کشور را تضمین نماید.
البته باید به این نکته نیز توجه نمود که در طول این سال‌ها، مدیریت نظام تعلیم و تربیت و بسیاری از سیاست‌های اجرایی در این عرصه به دست حوزه‌های علمیه و عالمان آگاه دینی نبوده است و چه‌بسا در برخی از دوره‌ها نیز محدودیت‌هایی برای حضور مبلغان دینی در مدارس ایجاد می‌شده است، اما در دوره فعلی که دوره استقرار دولت انقلابی است و مدیران ارشد آموزش‌وپرورش، مدیرانی متدین، انقلابی و معتقد به روحانیت هستند و نسبت به سلامت فکری و اخلاقی کودکان و نوجوانان دغدغه دارند، فرصت بسیار خوبی است که این ظرفیت عظیم که هنوز به‌صورت کامل به فعلیت نرسیده، توسط طلاب و مبلغان دینی فعال شود و از مرزهای اعتقادی و اخلاقی دانش‌آموزانی که قرار است آینده‌سازان کشور خویش باشند، صیانت گردد؛چراکه به فرمایش امام صادق علیه‌السلام رسالت اصلی عالمان شیعه، پاسداری و صیانت از مرزهای فکری و معرفتی مردم است .
بحران کرونا و آسیب های آموزش مجازی
آموزش مجازی در دوران کرونا، زیست‌بوم بسیاری از دانش آموزان را به فضای مجازی منتقل کرد و به‌تبع آن، شاکله ذهنی و شخصیتی دانش آموزان بر اساس منظومه ارزشی فضای مجازی که فاصله زیادی با منظومه ارزشی الهی و دینی دارد، شکل گرفت و روح حاکم بر بسترهای موجود در آن فضا، روح و روان فرزندان ما را تحت تأثیر خود قرار داد. درنتیجه معماری فکری و روحیِ بخش قابل‌توجهی از دانش آموزان بر اساس همان داده‌های مجازی شکل پیدا کرد؛ ازاین‌رو در دوره پسا کرونا، مدیران و معلمان با دانش‌آموزانی مواجه شدند که علاوه بر افت شدید تحصیلی، تحت تأثیر ارزش‌گذاری‌های مجازی، از فضای حقیقی پیرامون خود نیز فرسنگ‌ها فاصله گرفته بودند.
در حوادث پاییز سال ۱۴۰۱ و اغتشاشاتی که در برخی از شهرهای ایران رخ داد نیز می‌توان به‌وضوح این آسیب را مشاهده کرد؛ چراکه دشمن با رصد و تحلیل خود از تأثیرگذاری تهاجم فرهنگی در بسترهای مختلف فضای مجازی، اعم از پیام‌رسان‌ها، شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های رایانه‌ای، نقشه حساب شده‌ای برای ایجاد آشوب در ایران، کشیده بود که شروع سال تحصیلی در اولین سال پس از کرونا، فرصتی طلایی بود که حکمرانان اصلی فضای مجازی نمی‌توانستند از آن صرف‌نظر کنند و در دسترس‌ترین اهداف این نقشه، نوجوانانی بودند که بیش از دو سال تحت تربیت فکری و روحی دستگاه فکری و معرفتی دشمن قرار گرفته بودند؛ ازاین‌رو درصد بالای مشارکت دانش آموزان در حوادث پاییز سال گذشته، عجیب و غیرمنتظره نیست.
طرح امین و آثار آن
البته بیش از یک دهه است که مسئولان محترم حوزه علمیه با همراهی وزیران وقت آموزش‌وپرورش، طرح تربیتی «امین» را در برخی از مدارس کشور اجرا کرده‌اند که اصلی‌ترین شاخصه آن حضور یک مبلغ در مدرسه است که به دلیل محدودیت‌های مختلف، این طرح در مدارس محدودی اجرایی شده بود، اما در دو سال گذشته با توجه به‌شدت آتش تهاجم فرهنگی نظام سلطه و ضرورت مقابله با آن و همچنین همراهی و استقبال مسئولان آموزش‌وپرورش و بسیاری از مدیران متعهد مدارس، حجم به کارگیری مبلغان برادر و خواهر در مدارس آموزش‌وپرورش نسبت به سابق چندین برابر شد و همین مسئله سبب شد رسانه‌های معاند و ضدانقلاب، جیغ بنفش سر دهند و علیه حضور مبلغان دینی در مدارس کشور هیاهو راه بیندازند و حتی چند فیلم مستند علیه آن بسازند.
بایسته های تبلیغ دانش آموزی
طرح‌هایی مثل طرح تربیتی «امین» در مدارس آموزش‌وپرورش و یا طرح «روشنا» در مدارس استعدادهای درخشان، طرح‌های بسیار لازم و مؤثری هستند، اما آنچه باید هر مبلغ دینی به‌عنوان یک راهبرد به آن بنگرد، ضرورت ارتباط با فضای دانش‌آموزی و حضور فعال و مؤثر در مدارس است. به همین منظور، سرفصل نکاتی که رعایت آن در اثرگذار بودن حضور مبلغان در مدارس اهمیت زیادی دارد، به اختصار خدمت مخاطبان عزیز تقدیم می‌شود:
تبلیغ با نگاه تربیتی
در مفهوم شناسی تربیت، تربیت را جریانی منظم و مستمر که هدف آن کمک به رشد جسمانی، شناختی، روانی، اخلاقی و اجتماعی متربی است، دانسته‌اند که شخصیت افراد را در جهت کسب هنجارهای مورد پذیرش جامعه و کمک به شکوفا شدن استعدادهای آن‌ها رشد می‌دهد . با این تعریف، نگاه تربیتی به حضور مبلغان در مدارس بدین معناست که مبلغ به انتقال احکام شریعت و معارف دینی به دانش آموزان اکتفا نمی‌کند، بلکه با برنامه‌ریزی مناسب آن‌ها را به سمت کسب هنجارهای دینی، اخلاقی و نهادینه کردن آن هنجارها در میان دانش آموزان و درنهایت رشد و تعالی آنان سوق می‌دهد. در این صورت طبق بیانیه گام دوم انقلاب که مقام معظم رهبری در آن، جامعه پردازی را یکی از اهداف حرکت در گام دوم انقلاب برشمرده‌اند، لازم است یکی از پایگاه‌های مهم جامعه پردازی یعنی مقاطع سه‌گانه مدارس آموزش‌وپرورش موردتوجه قرار گیرد تا با نگاه تربیتی برگرفته از آموزه‌های دینی، جامعه پردازی مطلوب نظام توحیدی اسلام در جامعه ایرانی شکل بگیرد.
استمرار
یکی از آسیب‌های تبلیغ رایج در میان مبلغان، عدم استمرار حرکت تبلیغی است؛ چون بسیاری از مبلغان اولاً فقط در مناسبت‌های خاصی مثل ماه رمضان و یا دهه محرم به فعالیت تبلیغی می‌پردازند و ثانیاً مدام مناطق تبلیغی خود را تغییر می‌دهند؛ به همین جهت امکان برنامه‌ریزی برای اجرای یک فرآیند تربیتی بوجود نمی‌آید که امتداد چنین رویه‌ای در تبلیغ دانش‌آموزی نیز همین آسیب را در فضای مدارس ایجاد می‌کند. ازاین‌رو استمرار در تبلیغ می‌تواند در تکمیل فرآیند تبلیغی و تربیتی دانش آموزان مؤثر و مفید باشد، به همین دلیل به مبلغان عزیز توصیه می‌شود، اصل استمرار را در حضور تبلیغی خود در مدارس و فضاهای دانش‌آموزی مورد توجه قرار دهند.
نظم
یکی از آسیب‌های حضور مبلغان در مجموعه های فرهنگی، بی‌نظمی است که این مسئله در مدارس و در ارتباط با نوجوانان می تواند آسیب بیشتری داشته باشد. رعایت نظم توسط مبلغان در مدارس، از یک‌سو، تبلیغ عملی نسبت به توصیه‌های دینی است که رعایت نظم نیز یکی از آن توصیه هاست و از سوی دیگر، برنامه‌ریزی برای ارتباط گرفتن دانش آموزان با مبلغ را تسهیل می‌کند و از سوی سوم به مسئولان مدرسه امکان برنامه‌ریزی بهتر در جهت استفاده بیشتر از ظرفیت مبلغان را فراهم می‌آورد.
استفاده از روش‌های اثرگذار
با توجه به گستردگی نیاز روز دانش آموزان از یک‌سو و تنوع سلیقه‌ها و استعدادها از سوی دیگر و همچنین جذابیت‌های رقیب در ابزارهای مختلف رسانه‌ای لازم است مبلغانی که در مدارس حضور پیدا می‌کنند، اضافه بر تسلط بر محتوای لازم، با مهارت‌های ارتباطی و روش‌های اثرگذار تبلیغی نیز آشنا باشند تا اثرگذاری بیشتری بر مخاطبان خود داشته باشند. ازاین‌رو مبلغان محترم در کنار شرکت در کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی مربوط به روش‌ها و مهارت‌های تبلیغی که در نهادهای حوزوی به‌صورت حضوری یا مجازی برگزار می‌شود، می‌توانند از ماهنامه «سفیر امین» که ویژه مبلغان دانش‌آموزی است، نیز استفاده نمایند.
ارسال نظرات