حمله سایبری به سامانه سوخت چگونه خنثی شد

ساعت 10:30 دیروز (27 آذرماه) خبر حمله سایبری به سامانه سوخت کشور در رسانه‌ها پیچید و عرضه بنزین به مردم دچار اختلال شد. البته این حمله، اتفاق جدیدی نبود و در آبان 1400 نیز هکرها با شایعه‌سازی درباره افزایش بنزین اقدام به این کار کرده بودند.

اما یک تفاوت جدی بین آبان 1400 با آذر 1402 وجود دارد که پرداختن به آن خالی از لطف نیست. ابتدا حوادث حمله سایبری به سامانه سوخت در 1400 را با هم بازخوانی کنیم.

*بازخوانی حمله سایبری به سامانه سوخت در آبان 1400

سه‌شنبه 4 آبان 1400 ساعت 11 ظهر یک حمله سایبری به سامانه سوخت ایران انجام شد که همه جایگاه‌ها را از کار انداخت. به دنبال این قضیه، صف‌های طولانی در پمپ‌بنزین‌ها شکل گرفت و شایعه افزایش قیمت بنزین برای مردمی که تجربه تلخ آبان 98 را دیده بودند، باعث اضطراب در جامعه شد.

رئیس‌جمهور سیدابراهیم رئیسی با حضور میدانی در برخی جایگاه‌های سوخت تلاش کرد که از التهابات پیش‌آمده کاسته و شرایط را برای بازگشت به وضعیت عادی سوخت‌رسانی هموارتر کند. بدین ترتیب وزارت نفت توانست تا پایان همان روز نیمی از جایگاه‌های سوخت را به صورت آفلاین وارد مدار کند.

تصویر 1- حضور میدانی رئیس‌جمهور در جایگاه‌های سوخت

طبق آمار وزارت نفت، در تجربه گذشته حمله سایبری، بعد از گذشت 3 روز همه جایگاه‌ها به صورت آفلاین وارد مدار شده و یک هفته اتصال کل جایگاه‌ها به سامانه سوخت و بازگشت به حالت عادی طول کشید. در پایان نیز به میزان 258 میلیون لیتر به مردم سهمیه بنزین مازاد اعطا شد، تا هزینه یک هفته‌ای این ماجرا جبران شود.

*جلب اعتماد عمومی، نقشه هکرها را نقش بر آب کرد

اما تجربه روز گذشته از جنبه‌های مختلف با ماجرای آبان 1400 متفاوت است. جلیل سالاری مدیرعامل شرکت پالایش و پخش می‌گوید: در این حمله سایبری 60 درصد جایگاه‌های سوخت با چالش کارت‌خوان‌های سوخت مواجه شدند (نه همه) و با تدابیری که اندیشیده بودیم از آسیب 40 درصد از جایگاه‌ها از حمله سایبری جلوگیری شد.

هر چند شواهد از پیچید‌ه‌تر بودن حمله سایبری اخیر نسبت به آبان 1400 حکایت دارد اما در حمله اخیر، ضمن حفاظت از 40 درصد از جایگاه‌ها و تداوم اتصال آنها به سامانه سوخت، بلافاصله با ایجاد ستاد مدیریت بحران در حدود 12 ساعت، همه جایگاه‌های غیرفعال سوخت به صورت دستی وارد مدار شدند، موضوعی که در آبان 1400 سه روز به طول انجامید.

جعفر سالاری‌نسب مدیرعامل شرکت ملی پخش عنوان کرد که امروز عملیات اتصال همه جایگاه‌ها به سامانه سوخت تکمیل خواهد شد. به بیان دیگر در حمله سایبری اخیر در کمتر از 2 روز همه جایگاه به سامانه سوخت متصل خواهند شد، اتفاقی که در تجربه قبلی 7 روز طول کشید.

اما مهم‌ترین نقطه تفاوت آبان 1400 با آذر 1402، شیوه تعامل دولت و مردم است. در تجربه اخیر نه تنها شایعه افزایش قیمت بنزین از طرف افکار عمومی جدی گرفته نشد، بلکه مردم نیز همراهی خوبی با متولیان داشته و از ایجاد صف‌های طولانی برای نیازهای غیرضرور خودداری کردند.

این موضوع نشان می‌‌دهد که تجربه مثبت آبان 1400 و صداقت دولت با مردم، بر اعتماد و همراهی مردم در حمله سایبری اخیر اثرگذار بوده است، همانطور که اتفاقات آبان سال 98 ذهنیت منفی نسبت به حاکمیت ایجاد کرده و در آبان 1400 کار را برای دولت وقت سخت‌تر کرده بود.