کشف گور‌های دسته‌جمعی در غزه؛ قوانین بین‌المللی چه می‌گویند؟

در حالی که قوانین بین‌المللی صحبت زیادی درباره گور‌های دسته جمعی نکرده‌اند، باید گفت که هر گور دسته‌جمعی محل دفن شماری از اجساد است که وجود آن‌ها می‌تواند در کشف جنایت‌های جنگی احتمالی مهم باشد.

کشف گور‌های دسته‌جمعی در مناطقی از غزه که ارتش رژیم صهیونیستی از آن‌ها عقب‌نشینی کرده، واکنش‌های بسیاری را در پی داشته است؛ کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل و شمار دیگری از شخصیت‌های بین‌المللی خواستار انجام تحقیقات بین‌المللی درباره این رویداد شده‌اند.

کشف گور‌های دسته‌جمعی در بیمارستان‌های غزه

در روز‌های اخیر مکررا خبر کشف گور‌های دسته‌جمعی در محوطه بیمارستان ناصر خان‌یونس غزه منتشر می‌شود؛ این امر پس از خروج نظامیان صهیونیست از شهر خان‌یونس در مرکز اصلی پزشکی مرکز غزه رخ داد و منجر به کشف پیکر حدود ۴۰۰ شهید شد.

پیشتر نیز یک گور دسته‌جمعی در بیمارستان الشفا، بزرگ‌ترین مجتمع درمانی در شمال غزه کشف شده بود.

در هفته‌های اخیر گزارش‌ها و تصاویر متعددی از کشف گور‌های دسته‌جمعی در غزه منتشر شده است؛ این تصاویر نشان می‌دهند که در کنار امدادگران با لباس‌های فرم که برای خارج کردن پیکر شهدا تلاش می‌کنند، خانواده‌های فلسطینی وحشت‌زده انتظار کسب خبری از اعضای مفقود و ناپدیده شده خود را می‌کشند.

ایستادن در کنار محل کشف گور‌های دسته‌جمعی و مشاهده تلاش برای بازیابی آن‌ها، آخرین امید خانواده‌ها برای یافتن عزیزان مفقود شده‌شان است؛ برخی از خانواده‌های فلسطینی نیز می‌گویند که پس از حمله نظامیان صهیونیست به بیمارستان ناصر، نتوانسته‌اند بقایای عزیزان خود را پیدا کنند.

براساس اعلام دفتر حقوق بشر سازمان ملل، کشف گور‌های دسته‌جمعی در بیمارستان ناصر خان‌یونس و الشفا شمال غزه نگرانی‌های جدی را درباره جنایت‌های جنگی برانگیخته است؛ هنوز اطلاعات زیادی درباره قربانیان ناشناخته باقی مانده است؛ با وجود این، می‌توان براساس گزارش‌ها و تصاویر نتیجه‌گیری‌هایی را انجام داد.

کشف اجساد در بیمارستان الشفا، بزرگ‌ترین مجتمع درمانی و پزشکی در شمال غزه، پس از پایان عملیات ۲ هفته‌ای ارتش رژیم صهیونیستی در این بیمارستان در اوایل ماه آوریل ۲۰۲۴ (۱۳ فروردین ۱۴۰۳) رخ داد؛ ارتش رژیم صهیونیستی مدعی بود که مقاومت فلسطین از این مرکز درمانی به‌عنوان پایگاه فرماندهی استفاده می‌کند.

حمله مشابه نظامیان صهیونیست به بیمارستان ناصر نیز رخ داد؛ هیچ‌کدام از این حملات به کشف اسناد موید ادعاهای ارتش رژیم صهیونیستی منجر نشد.

حملات ارتش رژیم صهیونیستی به بیمارستان‌های غزه در حالی رخ داد که این مراکز براساس قوانین بین‌المللی بشردوستانه تحت حمایت‌های ویژه قرار دارند؛ حمله به بیمارستان‌ها یکی از شش تخلف جدی است که شورای امنیت سازمان ملل بر آن نظارت دارد و آن را گزارش می‌دهد.

دفاع مدنی فلسطین و سازمان ملل شمار اجساد کشف شده در گور‌های دسته‌جمعی در بیمارستان‌های ناصر خان‌یونس و الشفا شمال غزه را ۴۰۰ نفر اعلام کردند.

مدیر دفاع مدنی خان‌یونس، درباره گور‌های دسته‌جمعی در غزه گفت: برخی از اجساد احتمالا زنده دفن شده‌اند؛ اکنون بیشتر اجساد تجزیه شده‌اند.

گزارش‌ها درباره گور‌های دسته‌جمعی در غزه همچنان منتشر می‌شود و تصاویر منتشر شده از روند کشف گور‌های دسته‌جمعی هولناک هستند: اجسادی که در اعماق زمین زیر زباله‌ها دفن شده‌اند؛ بسیاری برهنه هستند؛ برخی مثله شده‌اند؛ پوست برخی از آن‌ها کنده شده است؛ اعضای بدن برخی از پیکر‌ها به سرقت رفته است؛ دست و پای برخی از آن‌ها بسته شده‌اند؛ شماری از پیکر‌ها متعلق به کودکان هستند؛ پزشکان و پرستاران جز اجساد هستند؛ ...

رژیم صهیونیستی چه ادعایی می‌کند؟

ارتش رژیم صهیونیستی با انتشار بیانیه‌ای ادعا کرد که گزارش‌های منابع فلسطینی درباره دفن پیکر شهدا از سوی نظامیان این رژیم بی‌اساس است و گور‌های دسته‌جمعی مورد نظر از سوی فلسطینی‌ها حفر شده‌اند.

در این بیانیه ادعا شده که اجساد دفن شده در بیمارستان ناصر از سوی نظامیان صهیونیست در جست‌وجوی زندانیان صهیونیست بررسی و سپس تحویل داده شدند!

واکنش‌های بین‌المللی به کشف گور‌های دسته‌جمعی در غزه چیست؟

راوینا شمداسانی، سخنگوی سازمان ملل، با اشاره به لزوم انجام تحقیقات برای تعیین تعداد اجساد کشف شده در گور‌های دسته‌جمعی غزه، گفت: با وجود این، مشخص است که چندین جسد کشف شده است.

شمداسانی، با اشاره به اینکه در میان کشته‌شدگان افراد مسن، زنان و مجروحان و افرادی با دست‌های بسته دیده شده است، اظهار کرد که مقام‌های بهداشتی در غزه نیز گزارش‌هایی در این باره ارائه کرده‌اند.

وی به نقل از ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل اظهار کرد: دست برخی از آن‌ها بسته شده بود، موضوعی که نشان‌دهنده نقض جدی قوانین بین‌المللی حقوق بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه است و این موارد نیاز به بررسی بیشتر دارد.

ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، گفت: کشتن عمدی غیرنظامیان، بازداشت‌شدگان و دیگر افرادی که در شرایط غیرجنگی دسته‌بندی شوند، جنایت جنگی است؛ تورک خواستار انجام تحقیقات مستقل در مورد این موضوع شد و حمایت خود از برقراری آتش‌بس فوری را تکرار کرد.

اتحادیه اروپا نیز از درخواست تورک برای انجام تحقیقات مستقل درباره گور‌های دسته‌جمعی در غزه حمایت کرد.

سازمان عفو بین‌الملل نیز رژیم صهیونیستی را به ارتکاب جنایت جنگی در بیمارستان‌های ناصر و الشفا متهم کرد و خواستار انجام تحقیقات بین‌المللی شد.

آیا تحقیقاتی درباره گور‌های دسته‌جمعی در غزه انجام شده است؟

دیوان کیفری بین المللی در لاهه در حال انجام تحقیقاتی درباره جنایت‌های رژیم صهیونیستی علیه غزه از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲) است.

این دادگاه که در قلمرو‌های فلسطینی دارای صلاحیت است، تاکنون درباره کشف گور‌های دسته‌جمعی در غزه اظهار نظر نکرده است.

گور‌های دسته‌جمعی؛ نماد حمایت آشکار آمریکا از رژیم صهیونیستی

رژیم صهیونیستی که از حمایت بی‌قیدوشرط نظامی و دیپلماتیک آمریکا برای جنایت بی‌حد و مرز در غزه برخوردار است، مصون از مجازات به جنایت‌های خود ادامه می‌دهد.

گور‌های دسته‌جمعی در بیمارستان‌های غزه جنایت علیه بشریت است که با همدستی غرب انجام و با پول مالیات‌دهندگان آمریکایی تامین شده است.

کشف گور‌های دسته‌جمعی با طرح دولت بایدن برای تعیین بزرگ‌ترین بسته کمک نظامی در تاریخ آمریکا به رژیم صهیونیستی دنبال شد؛ بسته جدید در حالی تصویب شد که گزارش‌های وحشتناک نشان می‌دهند پهپاد‌های کوادکوپتر ساخت آمریکا در حالی که صدای گریه نوزادان را تقلید می‌کنند، بر فراز اردوگاه پناهندگان النصیرات در غزه پرواز می‌کنند و آماده تیراندازی و کشتن افرادی هستند که برای کمک بیرون می‌آیند.

گور‌های دسته‌جمعی در غزه لکه ننگی دائمی بر تاریخ بشریت خواهد بود؛ بدون آتش‌بس فوری و دائمی، رژیم صهیونیستی به اعمال وحشتناک وصف‌ناپذیر ادامه خواهد داد.

جنایت‌های مکمل گور‌های دسته‌جمعی در غزه

خبر کشف گور‌های دسته‌جمعی در بیمارستان ناصر خان‌یونس در غزه با گزارش‌های وحشتناک مبنی بر اینکه رژیم صهیونیستی، بزرگ‌ترین کلینیک باروری شهر غزه را بمباران کرد، همزمان شد.

بر اثر این جنایت ۴ هزار جنین و هزاران مورد تخمک دیگر نابود شده و هزاران زوج در انتظار آخرین امید برای بچه‌دار شدن، ناامید شدند.

این بدان معنا است که نسل‌کشی مداوم در غزه هیچ نشانه‌ای از کاهش نشان نمی‌دهد.

رسانه‌های آمریکایی از کشف گور‌های دسته‌جمعی در غزه چه می‌گویند؟

در حالی که رسانه‌هایی مانند الجزیره، رویترز، گاردین و حتی رسانه صهیونیستی هاآرتص از کشف گور‌های دسته‌جمعی در غزه خبر می‌دهند، رسانه‌های آمریکایی چندان به این موضوع نمی‌پردازند.

در عوض سرفصل این رسانه‌ها به سرکوب دانشجویان حامی فلسطین و معترض به جنایت‌های رژیم صهیونیستی اختصاص یافته است، زیرا این دانشجویان بر افشای داستان جنایت‌های رژیم صهیونیستی که باید پوشیده بماند، اصرار دارند.

گور‌های دسته‌جمعی؛ وجه مشترک جنگ‌های خونین

جنگ‌ها و درگیری‌های نظامی در سراسر جهان به کشف گور‌های دسته‌جمعی منجر می‌شوند.

در دارفور غربی سودان در آفریقا بین آوریل تا ژوئن ۲۰۲۳ (فروردین تا خرداد ۱۴۰۲) دست‌کم هزار جسد در نتیجه هفته‌ها قتل‌عام کشف شد.

قوانین بین‌المللی درباره گور‌های دسته‌جمعی چه می‌گویند؟

براساس کنوانسیون ۱۹۴۹ ژنو، طرفین درگیری‌های نظامی باید همه اقدام‌های ممکن را برای جلوگیری از بی‌احترامی به مرده‌ها انجام دهند؛ رژیم صهیونیستی عضو کنوانسیون یاد شده است.

در عین حال، حقوق بشردوستانه بین‌المللی عرفی IHL خواستار احترام به مرده‌ها از جمله جلوگیری از هتک حرمت به قبرها، اطمینان از شناسایی مرده‌ها و دفن مناسب بقایای انسانی است.

حقوق بشردوستانه بین‌المللی عرفی همچنین قطع عضو، هتک حرمت و دیگر اشکال بی‌احترامی به مرده‌ها را ممنوع کرده و خواستار انجام اقدام‌های لازم برای حفاظت از مکان‌های دفن مرده‌ها است.

در سال ۲۰۰۲، در یک پرونده مربوط به کشتار فلسطینی‌ها در اردوگاه آوارگان «جنین» در کرانه باختری، دادگاه عالی رژیم صهیونیستی حکم داد که وزارت جنگ این رژیم طبق قوانین بین‌المللی مسئول محل، شناسایی، تخلیه و دفن اجساد فلسطینی‌هایی است که به شهادت می‌رسند.

قضات رژیم صهیونیستی اعلام کردند که اجساد فلسطینی‌ها نباید در گور‌های دسته‌جمعی دفن شوند، بلکه باید به مقام‌های فلسطینی تحویل داده شوند.

از سوی دیگر، اساسنامه تاسیسی دیوان بین‌المللی کیفری رم، هتک حرمت یا مثله کردن اجساد را به‌عنوان جنایت جنگی تعریف می‌کند و این امر به‌عنوان توهین به حیثیت شخصی ممنوع است.

آیا گور‌های دسته‌جمعی در محاکمه جنایت‌های جنگی گذشته مهم بودند؟

شواهد مربوط به نبش گور‌های دسته‌جمعی نقش مهمی در محاکمه‌های دادگاه بین‌المللی جنایی سازمان ملل برای یوگسلاوی سابق ایفا کرد؛ در جنایت مذکور حدود ۸ هزار مرد و پسر مسلمان در سال ۱۹۹۵ به دست نظامیان صرب قتل‌عام شدند.

در محاکمه رادیسلاو کرستیچ، ژنرال صربی که به‌عنوان نخستین فرد در سال ۲۰۰۱ در دادگاه یوگسلاوی به اتهام نسل‌کشی محکوم شد، قضات دریافتند که شواهد نبش قبر نشان می‌دهد صد‌ها قربانی با چشم‌بند دفن شده‌اند و دستان آن‌ها از پشت بسته شده بود؛ آن‌ها اعلام کردند که این شواهد نشان می‌دهد که آن‌ها در جنگ کشته نشده‌اند.

کمیسیون بین‌المللی افراد ناپدید شده ICMP در بیانیه‌ای در رابطه با غزه اعلام کرد: گور‌های دسته‌جمعی حاوی شواهد مهمی برای اثبات حقیقت در مورد حوادثی هستند که روی داده‌اند؛ باید اقدام‌های فوری برای حفاظت و ثبت مکان‌هایی که گور‌های دسته‌جمعی در غزه گزارش شده است، اتخاذ شود.

این نهاد مستقر در لاهه که به شناسایی هزاران قربانی دفن شده در گور‌های دسته‌جمعی در طول جنگ‌های بالکان در دهه ۱۹۹۰ کمک کرد، همچنین اعلام کرد: در صورت وقوع جنایت‌های جنگی این فرآیند‌ها باعث می‌شود که عدالت محقق شود.

پیامدهای نقض قوانین مربوط به گور‌های دسته‌جمعی چیست؟

اگر دفن مجدد یا باز کردن گور‌های دسته‌جمعی منجر به هتک حرمت بقایای انسان شود، دیوان بین‌المللی کیفری می‌تواند اتهام‌هایی را مطرح کند.

گزارش‌های مبنی بر تلاش برای سرپوش گذاشتن بر جنایت‌ها از طریق گور‌های دسته‌جمعی نیز می‌تواند در دادگاه به‌عنوان مدارک متقن برای حمایت از غیرقانونی بودن قتل‌ها توسط عاملان آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

قضات می‌توانند از موارد تایید شده کشته شدن افراد در حالی که دست‌هایشان را از پشت بسته بودند، استفاده کنند تا به این نتیجه برسند که قربانیان شهروندان و غیرنظامیان بودند و طبق اساسنامه دیوان بین‌المللی کیفری، کشتن یا زخمی کردن هر فرد در بازداشت جنایت جنگی است.