به بهانه ۱۱ اردیبهشت روز جهانی کارگر
روز کارگر و سهمخواهی چپ‌ها از انقلاب
۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ اولین تجمع بزرگ کارگران برگزار شد. برگزاری مراسم روز کارگر در تهران میتوانست به مثابه فرصت طلایی برای سازمانهای چپ باشد تا با تشنج‌آفرینی بتوانند هم نظم موجود را به هم بزنند و هم فضایی برای جذب هوادار در سطح شهر و کشورر فراهم آورند.
کارگران یکی از اصلی‌ترین اقشار نقش‌آفرین در پیروزی انقلاب اسلامی بود. پس از پیروزی انقلاب برگزاری مراسم‌های روز جهانی کارگر رونق دیگری یافت. 11 اردیبهشت 1358 اولین تجمع بزرگ کارگران برگزار شد. اجتماع باشکوه مردم در آن روز توسط خبرنگاران، در نشریات مختلف داخلی به تصویر کشیده شد. این مراسم در بسیاری از شهرهای ایران مانند: آبادان، اصفهان، تبریز، شیراز، اهواز، ساری، گرگان، میدان امام حسین تهران و بسیاری دگیر از شهرهای ایران برگزار شد.
مراسم روز کارگر در شهرستان‌ها
امسال، مراسم اول ماه مه، روز انعکاس فریاد حق‌طلبانه کارگران زحمتکش بعد از سال‌ها اختناق و تلاشهای ضد خلقی رژیم پهلوی در سطح وسیعی در سراسر کشور برگزار شد.
گزارش خبرنگاران اطلاعات نشان‌دهنده استقبال یکپارچه مردم از اول ماه مه روز کارگر است. هزاران کارگر در شهرهای آبادان، تبریز، ساری، تهران، سنندج، اصفهان، شیراز، گرگان، شوشتر و دیگر شهرها و بخش‌های کشور مراسم مشابهی برگزار شد و کارگران با همراهی دیگر اقشار ملت، اول ماه مه روز جهانی کارگر را گرامی داشتند و به همین منظور راهپیمایی کردند.
راهپیمائی در ادریبهشت 58، در حالی برگزار شد که سازمانهای چپ مارکسیستی از جمله چریکهای فدائی خلق ایران اولین جنگ در گنبد را در فروردین ماه 58 رقم زده و در تدارک دومین جنگ در بهمن همان سال بودند. بنابراین گرفتن هر مجوزی از سوی وزارت کشور برای برگزاری راهپیمایی بدون هدف و غرض نبود. با شکل‌گیری جنگ دوم گنبد در بهمن 58 و ناکام ماندن سازمان چپ مارکسیستی چریکهای فدائی خلق ایران، این سازمان به دنبال روزنه‌ای برای ابراز وجود، بحران‌آفرینی و بزرگنمایی در وقوع حوادث جاری کشور بود.
علاوه بر این سازمان مجاهدین خلق نیز بدنبال روزنه‌ای میگشت تا بتواند با استفاده از جذر و مدهای سیاسی، از فضاهای به وجودآمده مانند فضای راهپیمایی روز کارگر به-نفع خود استفاده کنند. در 11 اردیبهشت 59، سازمانهای چپ مارکسیستی مانند سازمان چریکهای فدائی خلق و سازمان مجاهدین خلق از فرصت به وجودآمده راهپیمایی روز جهانی کارگر استفاده کردند.
در این روز هر کدام از گروههای فوق اقدام به برگزاری مراسم روزجهانی کارگر به صورت مجزا در دو نقطه از شهر تهران کردند. سازمان چریکهای فدائی خلق در محدودۀ میدان آزادی و سازمان مجاهدین در ترمینال خزانه. اما برگزاری هر دوی این مراسمها با درگیری و زدوخورد همراه بود. به طوریکه واکنش سریع مسئولین وقت را به دنبال داشت.
درگیریهای خشونت بار در دو گردهمایی تهران
در جریان برگزاری میتینگ‌های سازمان چریکهای فدائی خلق و سازمان مجاهدین خلق که به ترتیب در میدان آزادی و محل ترمینال خزانه به طور جداگانه برگزار شد، عده‌ای مجروح شدند. از این برخوردها ، جمعی از خبرنگاران و گزارشگران خارجی، فیلم برداری و صدابرداری کردند. میتینگ سازمان چریکهای فدایئ خلق ساعت 3ونیم آغاز شد. در این گردهمایی حشمت‌الله رئیس و فرخ نگهدار، درباره روز جهانی کارگر و مسائل داخلی از جمله شوراها، انقلاب فرهنگی، وقایع اخیر دانشگاه‌ها، درگیریهای کردستان و ... سخنرانی کردند.
از ساعت 3 بعد از ظهر که گروههای هواداران سازمان چریکهای فدائی خلق رهسپار میدان آزادی بودند، برخوردها آغاز شد.
در نزدیکی میدان آزادی تنی چند از افراد غیر مسئوول کیفها و اتومبیلهای اشخاصی را که حدس میزدند از هواداران این سازمان هستند تفتیش میکردند که تلاش یکی از پاسداران نیز که با استناد به سخنان رئیس جمهوری سعی میکرد از این کار مممانعت کند به جایی نرسید. در جریان یک برخورد، جوان 16 ساله‌ای به نام جلال قائمی که از مشهد به تهران آمده بود، از ناحیه سر به وسیله چاقو مجروح شد که به-وسیله آمبولانس شیر و خورشید سرخ به بیمارستان انتقال یافت.
در ساعت 4 با پرتاب سنگ به سوی شرکت‌کنندگان در میتینگ نظم گردهمایی تا اندازه‌ای به هم خورد ولی برخورد چندانی رخ نداد. ماموران انتظامی حلقه‌ای به دور شرکت‌کنندگان در گردهمایی تشکیل داده بودند. در ساعت 4و 10 دقیقه سنگباران از بیابانی واقع در شمال میدان آزادی از سر گرفته شد. پس از یورش مخلفین به میتینگ چریکهای فدائی خلق هواداران این سازمان به مقابله برخاستند و آنها را تا آن سوی بیابان عقب راندند. در ساعت 6 پس از پایان میتینگ برای اولین بار صدای تیراندازی‌های هوائی به گوش رسید. در ساعت 6و 20 دقیقه 3 تن از پاسداران در کوچه طرشت نرسیده به میدان آزادی با تیراندازی‌های ممتد هوائی سعی کردند از برخورد جلوگیری کنند و یکی از افسران کلانتری 19 در میان کوچه از طرفین خواهش میکرد که متفرق شوند ولی موفق نشدند و زد و خورد شدیدی در زمین" لوان" که قدری بالاتر از کوچه" آران" نرسیده به میدان آزادی قرار دارد از سر گرفته شد.
وسعت درگیریهایی که در جریان برپایی میتینگ روی داد به حدی بود که به بیابانهای اطراف میدان آزادی و خرابه‌ها کشانده شد و تا آغاز شب در مسیر خیابان آزادی تا میدان انقلاب ادامه داشت که در جریان این سر و کله عده‌ای شکست. در سراسر خیابان آزادی تا میدان انقلاب اینجا و آنجا زد و خوردهای پراکنده‌ای ادامه داشت و در این گیرودار تعدادی از اتومبیلهائی که در کوچه ها کنار خیابان پارک شده بود از آسیب سنگ مصون نماند. اعلامیه‌های پاره شده سطح خیابان را پرکرده بود. ...
میتینگ مجاهدین خلق، ساعت 5و 4 بعد از ظهر همان روز با آیاتی از کلام الله مجید و پیام آیت الله طالقانی به مناسبت سالروز شهادت بنیاگزاران سازمان آغاز شد. آنگاه عباس داوری پیام مجاهدین به مناسبت روز کارگر را قرائت کرد. در این موقع اعلام شد که برنامه سخنرانی مسعود رجوی، در رابطه با توطئه‌ای که علیه جان وی ترتیب یافته بود لغو شد. از همان آغاز مراسم گروهی با شعارهائی علیه مجاهدین در اطراف محوطه گرد آمدند و در طول برگزاری مراسم در پی حمله این گروه به شرکت‌کنندگان در گردهمائی ترمینال خزانه درگیری آغاز شد . از هر دوسو، به سوی شرکت‌کنندگان سنگ پرتاب میشد در نتیجه این درگیریها چندین ساعت به طول انجامید ، بیش از 200 نفر زخمی شدند. در تمام مدت درگیری، افراد میلیشیای مجاهدین خلق یک دایره دفاعی به وجودآورده بودند.
سازمان چریکهای فدائی خلق ایران، که بعد از انقلاب بر اثر نوع و میزان تقابل با جمهوری اسلامی دچار انشعابات گوناگون شده بود، علت اصلی رو در رویی خود با نظام را تنها و تها یک موضوع و آن هم گرفتن سهم از قدرت سیاسی و سهیم شدن در بدنۀ حاکمیت میدانست[1]. و برای رسیدن به این مهم از هیچ راهی دریغ نمیکرد. بنابراین برگزاری مراسم روز کارگر در تهران میتوانست به مثابه فرصت طلایی برای سازمانهای چپ باشد تا با تشنج‌آفرینی بتوانند هم نظم موجود را به هم بزنند و هم فضایی برای جذب هوادار در سطح شهر و کشورر فراهم آورند .
به نظر می‌رسد علت اصلی درگیریها بین افراد سازمان چریکهای فدائی خلق ایران در حوالی آزادی و میتینگ افراد سازمان مجاهدین خلق در ترمینال خزانه فقط و فقط حس رقابت بین دو سازمان از یک سو و دیگری اختلافات درون گروهی بین افراد هر سازمان بود که خیلی زود و در همان سال 58 منجر به وجودآمدن انشعابات گوناگون در دل این سازمانهای چپگرا شد. در حقیقت انگیزۀ اصلی در بین آنها یک توجیه داشت و آن هم توجیه "میخواستیم به حکومت بگوییم ما هستیم" بود[2].
پی‌نوشت:
[1] . مصاحبه نگارنده با بهزاد کریمی رئیس شاخه کردستان، تاریخ 15/ آبان/ 1402
[2] .همان
ارسال نظرات