زیارت عاشورا؛ منشوری از مواضع سیاسی

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام حامد میرزاخان در یاداشتی به بیان مواضع سیاسی زیارت عاشورا به عنوان منشوری برای جامعه اسلامی پرداخته و بیان داشت:

 

زیارت عاشورا درواقع یک بیانیه سیاسی- تربیتی است که مواضع انقلابی خود را به طور واضح بیان کرده است؛  در اندیشه سیاسی و حکومتی تشیع ملاکات سیاسی در سرتا سر سخنان خداوند و اهل‌بیت علیهم السلام مشخص است.  اهمیت و ثواب بالای قرائت زیارت عاشورا حکایت از اهمیت بنیادین این منشور سیاسی در جهت‌دهی اجتماعی و اصلاح اساسی رویکرد سیاسی جامعه دارد.

 

زیارت عاشورا با توجه به نکات تربیتی و معنوي خاصی که در خود دارد به عنوان یک رویکرد سیاسی در مقابله با کفر و ظالمین خطوط روشن و راهبردی کارآمدی را در مقابل جامعه قرار می‌دهد که عبارتند از:

 

 

از مهمترین گذاره ها و رویکرد سیاسی در زیارت عاشورا می‌توان به ظلم ستیزی و نفی ستم به مظلومان بیان نمود؛ در جای جای زیارت عاشورا لعن به ظالمین ونفی ستم آنها بیان شد  « اللهم لعن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد».

 

 

از دیگر رویکردهای سیاسی در زیارت مقدس عاشورا کمک و دادخواهی از مظلوم در جوامع بشری است، در این زیارت خداوند متعال خود را دادخواه خون به ستم ریخته شده سید الشهدا معرفی می‌کند و بیان شد:  «السلام علیک یا ثارالله وابن ثاره والوتر الموتور».

 

 

از دیگر مواضعی سیاسی که در زیارت عاشورا به عنوان منشوری سیاسی بیا گردیده است مقابله و طرد بنیان گذاران و مؤسسین ظلم در جامعه بشری است.  «فَلَعَنَ اللَّه أمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْكُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ»

 

 

از مهمترین رویکرد های سیاسی در زیارت عاشورا بیان از  حکمرانی اسلامی در جامعه و مذمت طرد شایستگان برای این حکمرانی است؛ کنار گذاشتن ائمه علیهم السلام از جایگاه اجتماعی شان و ممانعت از ایجاد حکومت اسلامی از دیگر رویکرد های سیاسی در زیارت عاشورا است. «و لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقامِکُمْ وَ اَزالَتْکُمْ عَنْ مَراتِبِکُمُ الَّتى رَتَّبَکُمُ اللَّهُ فیها» 

 

 

از دیگر رویکرد های سیاسی در زیارت عاشورا مجازات مخالفین با حکومت اسلامی است کشتن مخالفین سیاسی حکومت اسلامی (فارغ از حق بودن یا نبودن آن‌ها) تا زمانی که اقدام عملی علیه حاکمیت و امنیت ملی ننموده‌اند و امکان صلح و سازش وجود دارد قبیح است. شهادت امام حسین (ع) به‌عنوان مخالف سیاسی حکومت یزید از این موارد می باشد که خدواند در این زیارت بارها قاتلین سید الشهدا و حاکمان آن  را لعن نموده است. 

 

در این مورد چند اصل قابل‌استخراج است:

 

الف: حق حکومت با امام حسین که توسط یزدی غصب شد. 

 

ب: دعوت اکثر کوفیان، که طبق اصول مردم‌سالاری دینی که در آن رضایت مردم در حکومت شرط است امام به طرف کوفه حرکت نمود. 

 

ج: حضرت امام حسین علیه السلام هیچ گاه آغاز کننده جنگ نبود و تمام تلاش خود را جهت طلح و ختم غائله و جلوگیری از خونریزی انجام دادند.  

 

 

از دیگر گذاره های سیاسی در زیارت عاشورا بیام معیار های جنگ، صلح و انتخاب است. در واقع در جامعه اسلامی اهل‌بیت علیهم السلام خط معیار یا همان صراط مستقیم هستند و تعیین‌کننده رفتارهای سیاسی جامعه نیز می‌باشند. (اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَكُمْ وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبَكُمْ وَ وَلِیٌّ لِمَنْ والاکُمْ وَعَدُوٌّ لِمَنْ عاداکُمْ). براین اساس معیار اصلی برای تنظیم رفتارهای سیاسی مردم اهل‌بیت (ع) هستند. از این قاعده می‌توان استفاده کرد و در رقابت های سیاسی فهم روشنی از افراد و احزاب سیاسی و اصلح دست پیدا کرد. 

 

 

منشور سیاسی زیارت عاشورا به بیان عدم تمکین از حکومت جور و ظلم دستور داده است؛ در این زیارت کسانی که به تمکین حکومت جور و یاری ستم کاران، یاران امام حسین علیه السلام و ایشان را به شهادت رسانده اند مورد لعن و نفرین قرار داده است «وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدينَ لَهُمْ بِالتَّمْكينِ مِنْ قِتالِكُمْ».

 

 

از اقدامات بسیار مهم در حکومت اسلامی امید آفرینی در جامعه می باشد و ناامیدی در برخورد های سیاسی باعث نشان دادن ضعف است و موجب سلطه بیگانگان و ظالمان بر مؤمنین می‌شود.

در فراز هایی از زیارت عاشورا به حکومت حق و منصور که انتقام گیرنده خون سید الشهدا است اشاره شده که خود نشانه امید آفرینی و امید به آینده می باشد. «و ان یرزقنی طلب ثارکم مع امام هدی ظاهر ناطق». 

 

ان شاءالله در ادامه به شرح کامل گزاره‌ها سیاسی و منشور سیاسی  زیارت عاشورا می‌پردازیم. 

 

حامد میرزاخان 

 

پژوهشگر و عضو مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم