"موشک جاسم" تهدید جدید آمریکا علیه روسیه

استراتژی کشورهای غربی برای هر چه فرسایشی تر کردن جنگ در اوکراین و اهدای قطره چکانی تسلیحات به کی‌یف در نبرد با ارتش روسیه مدت زیادی است که برای همگان روشن شده است؛ کشورهای ناتو به ویژه امریکا معمولا تسلیحات درخواستی ارتش اوکراین را با تاخیر چند ماهه و حتی ۱ ساله به این کشور اهدا می کنند و البته محدودیت هایی را نیز در خصوص نوع استفاده از این تسلیحات اعمال می کنند.

از راکت های هیمارس تا موشک جاسم

از سال نخست جنگ مقامات اوکراینی عاجزانه از رهبران غربی می خواستند تا تسلیحات هدایت دقیق برد بلند را به این کشور اهدا کنند تا بتوانند به تاسیسات راهبردی و مراکز فرماندهی ارتش روسیه در عمق مناطق تحت کنترل این کشور در خاک اوکراین در کریمه و دونباس حمله کنند.

با گذشت چند ماه از جنگ، امریکا و کشورهای اروپایی نظیر آلمان، بریتانیا و فرانسه راکت اندازهای هیمارس و M-۲۷۰ را به همراه هزاران تیر راکت M-۳۰/M-۳۱ با بردی حدود ۹۰ کیلومتر را به اوکراین اهدا کردند؛ این سلاح تاثیر قابل توجهی در میدان نبرد داشته و اوکراین حملات سنگینی را با راکت های هیمارس به تاسیسات مهم نظامی در عمق مناطق تحت کنترل روسیه در اوکراین انجام داد.

راکت انداز هیمارس

اما عطش اوکراینی ها برای دریافت تسلیحات برد بلندتر افزایش یافته بود؛ در اوایل سال ۲۰۲۳ میلادی دو کشور بریتانیا و فرانسه صدها تیر موشک کروز استورم شدو و اسکالپ با بردی بیش از ۳۰۰ کیلومتر را به اوکراین اهدا کردند و این امر موجب شد تا نیروی هوایی اوکراین حملات گسترده ای را به عمق استان های لوهانسک، دونتسک و کریمه انجام دهد.

ارسال سلاحی با برد ۳۰۰ کیلومتر از سوی دو کشور اروپایی موجب شد تا اوکراین از امریکا نیز درخواست مشابه داشته و خواستار موشک های بالستیک ATACMS شود؛ امریکایی ها ماه های طولانی مخالف ارسال چنین سلاحی برای اوکراین بودند زیرا از واکنش احتمالی روسیه هراس داشتند و ابتدا در اواخر سال ۲۰۲۳ با ارسال نسخه M-۳۹ با برد ۱۶۰ کیلومتر از سامانه موشکی ATACMS موافقت کردند؛ اوکراین از این موشک ها در حملات سنگین به پایگاه های بالگردی روسیه در بردیانسک و زاپوریژیا استفاده کرد.

آسیب وارد شده به بالگردهای روسی در فرودگاه بردیانسک

در اوایل سال ۲۰۲۴ سرانجام پس از ۱ سال کشمکش، پنتاگون نسخه دوربرد ۳۰۰ کیلومتری موشک ATACMS را نیز به اوکراین اهدا کرد؛ ارتش اوکراین به شکل ویژه ای از این سلاح برای حمله به آتشبارهای پدافندی اس۳۰۰ و اس۴۰۰ روسیه استفاده کرد.

با تحویل جنگنده‌های اف۱۶ به نیروی هوایی اوکراین، تسلیحات نصب شده روی آنها سوال مهم کارشناسان نظامی بود؛ در حال حاضر جنگنده های در اختیار اوکراین از موشک های هوا به هوای AIM-۱۲۰B در نقش دوربرد و موشک سایدوایندر در نقش کوتاه برد برای مقابله با اهداف هوایی استفاده می کنند.

جنگنده های اف۱۶ نیروی هوایی اوکراین

در نقش هوا به زمین نیز دو سلاح امریکایی اصلی استفاده می شود یعنی بمب های گلاید کننده JDAM و SDB به ترتیب با برد ۷۰ و ۱۱۰ کیلومتر.

به تازگی مقامات امریکایی به خبرگزاری های غربی گفته اند پنتاگون در حال بررسی ارسال موشک های کروز دوربرد AGM-۱۵۸ JASSM با بردی بیش از ۳۰۰ کیلومتر به اوکراین است؛ این سلاح به جنگنده های اف۱۶ اوکراینی این توانایی را می دهد که از فاصله ای امن و دور از دسترس پدافند و نیروی هوایی روسیه به مواضع نظامی این کشور حمله کنند.

موشک کروز جاسم

اما به تدریج مقامات اوکراین متوجه شدند دیگر حمله به اهداف روسی در خاک اوکراین تاثیری بر میدان نبرد نداشته و آنها نیازمند حمله به پایگاه های حساس نظامی روسیه در خاک اصلی این کشور هستند.

آیا پنتاگون اجازه حمله به خاک اصلی روسیه را به اوکراین خواهد داد؟

هنگامی که در ماه می ۲۰۲۴ ارتش روسیه به شمال استان خارکیف حمله ور شد و خطوط دفاعی ارتش اوکراین از هم پاشیده بودند، با اصرار شدید اوکراین پنتاگون اجازه استفاده از راکت های هیمارس علیه خاک روسیه تنها در استان بلگورود و کورسک را صادر کرد تا اندکی از فشار قوای مهاجم روسی روی اوکراینی ها کاسته شود.

اما زمانی که اوکراینی ها درخواست استفاده از موشک های بالستیک ATACMS علیه پایگاه های هوایی روسیه و نابودی جنگنده های روسی روی زمین را داشتند با مخالفت جدی امریکا مواجه شدند.

اکنون که بحث ارسال موشک های کروز جاسم به اوکراین مطرح شده است بسیاری این موضوع را تهدید جدید امریکا علیه روسیه می دانند؛ در واقع به نظر می رسد پس از ارسال این موشک های دوربرد در پاییز آینده احتمالا پنتاگون مجوز حمله به خاک اصلی روسیه را نیز به اوکراین خواهد داد.

اگر قرار بر استفاده تنها در خاک اوکراین باشد تسلیحات فعلی در اختیار اوکراین برای این امر کفایت می کند اما تجهیز جنگنده های اف۱۶ اوکراینی به سلاح جدید دوربرد احتمالا همراه با مجوز حمله به خاک اصلی روسیه باشد که در این صورت سطح تنش میان کاخ سفید و کرملین شدیدا بالا رفته و اقدامات تلافی جویانه روسیه محتمل خواهد بود.

مناطق تحت پوشش موشک کروز جاسم در خاک روسیه در صورت دریافت توسط اوکراین

در صورتی که امریکا اجازه استفاده از موشک های جاسم و ATACMS را به ارتش اوکراین بدهد صدها پایگاه نظامی حساس و دست کم ۱۰ فرودگاه نظامی روسی با تهدیدی بزرگ و جدید مواجه خواهند شد که قابل قیاس با حملات پهپادهای انتحاری اوکراینی به این مقرها نخواهد بود.