شائبه تبانی ایرلاین‌ها در سایه ضعف نظارت سازمان هواپیمایی

اخیرا مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در واکنش به اظهارات حرمت‌الله رفیعی رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی مبنی بر سود 50 درصدی ایرلاین‌ها و تبانی برای افزایش قیمت بلیت هواپیما، این ادعاها را بی‌اساس و فاقد مبنای کارشناسی خواند و تأکید کرد: شرکت‌های هواپیمایی در شرایط کنونی با فشار اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.

وی با تاکید بر این‌که ادعای سود 50 درصدی ایرلاین‌ها نادرست است، افزود: قیمت‌گذاری بلیت‌ها با توجه به وضعیت بازار و هزینه‌های بالای شرکت‌های هواپیمایی، در بسیاری از موارد حتی از قیمت‌های تعیین‌شده نیز کمتر است. به همین دلیل ایرلاین‌ها مجبور به کاهش قیمت‌ها در برخی مسیرها مانند تهران-مشهد و تهران-کیش شده‌اند تا مسافران بیشتری جذب کنند.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان این‌که کاهش قیمت‌ها به دلیل کاهش تقاضا و افزایش عرضه روی داده است، اضافه کرد: در برخی مسیرها قیمت بلیت‌ها حتی یک دوم و یک سوم سقف نرخی تعیین شده از سوی ایرلاین‌هاست.

وی یادآور شد: قیمت دلار نیمایی در حال حاضر به بیش از 51 هزار تومان رسیده، اما با این حال مبنای محاسبه قیمت بلیت‌ پروازها همچنان دلار 42 هزار تومانی است.در این شرایط بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی در حال فروش بلیت با قیمت‌هایی هستند که حتی هزینه‌های آن‌ها را پوشش نمی‌دهد و در برخی موارد قیمت‌ها حتی پایین‌تر از هزینه تمام‌شده است.

اسعدی سامانی در خصوص اتهام فساد در بخش تعمیرات هواپیما و تبانی در تخصیص ارز گفت: تمام فرآیندهای تعمیرات هواپیما تحت نظارت دقیق سازمان هواپیمایی کشوری و دیگر نهادهای مسئول قرار دارد.  تخصیص ارز برای واردات قطعات هواپیما تنها پس از تأیید کارشناسی و انجام بررسی‌های دقیق صورت می‌گیرد و هیچ‌گونه فساد یا سوءاستفاده در این فرآیندها گزارش نشده است.

زمین‌گیر کردن غیرمستقیم هواپیماها

در گذشته‌ای نه چندان دور رئیس کمیسیون عمران مجلس همزمان با زمزمه‌های افزایش قیمت بلیت هواپیما در سال 1401 با اشاره به مصوبه اردیبهشت امسال شورای عالی هواپیمایی برای افزایش 30 درصدی قیمت بلیت پروازهای داخلی،‌گفته بود:‌  سه ماه است که این کار را متوقف کرده‌ایم.در این بین برخی شرکت‌‌های هواپیمایی به‌طور غیرمستقیم هواپیماهای خود را زمین‌گیر می‌کنند.

رضایی کوچی افزود:  به همین دلیل نیز بلیت پرواز به سختی تهیه می‌شود. در زمان حاضر حدود 115 فروند از ناوگان مسافری کشور فعال است. این در حالی است که ناوگان هوایی مسافربری کشور دارای حدود 400 فروند هواپیماست.

رئیس کمیسیون عمران مجلس در پاسخ به این پرسش که آیا برخی شرکت‌های هواپیمایی عمداً در حال زمین‌گیر کردن ناوگان خود برای فشار جهت افزایش قیمت‌ها هستند، گفت: دلیل زمین‌گیر شدن هواپیماها ترکیبی از اقدامات عمدی و غیرعمدی است. به‌عبارت دیگر ایرلاین‌ها از یک طرف می‌گویند قطعه نداریم و قطعات معیوب شده است. هم این‌که  به‌دنبال افزایش قیمت بلیت پروازها هستند.

یکی از وظایف سازمان هواپیمایی کشوری نظارت عالیه بر عملکرد شرکت‌های هواپیمایی است. در دوره جدید، این سازمان تا اینجای کار نشان داده عزم جدی برای برخورد با ایرلاین‌های متخلف ندارد.

به‌عنوان نمونه 27 آبان‌ماه امسال سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری از تذکر جدی این سازمان به شرکت هواپیمایی اروان خبر داده و گفته بود: به‌دنبال لغو پروازهای اهواز- مشهد و مشهد- تهران در روز گذشته (26 آبان 1403) و اعلام تاخیرات نامتعارف و غیرقابل قبول برای پروازهای امروز شرکت هواپیمایی اروان و همچنین تکرار مراتب در گذشته، مسولان این شرکت، برای پاسخگویی به سازمان هواپیمایی کشوری فراخوانده شدند.

یازرلو افزود: سازمان هواپیمایی کشوری در راستای صیانت از حقوق مسافر و رضایتمندی مسافران، ضمن اخطار جدی و برخورد قاطع با شرکت هواپیمایی اروان به دلیل عدم در نظر گرفتن ناوگان پشتیبان، عدم استفاده از ناوگان هوایی سایر شرکت‌های هواپیمایی به منظور جابجایی مسافران پروزاهای لغو شده یا تاخیری، ضمن ایجاد محدودیت در مجوزهای پروازی آن شرکت از ابتدای آذرماه، شرکت مذکور را به انجام اقدامات اصلاحی مورد نظر سازمان هواپیمایی کشوری ملزم کرد.

وی تصریح کرد: در صورت ادامه وضعیت موجود و عدم اصلاح رویه‌های نادرست جاری که موجب سرگردانی و نارضایتی مسافران آن شرکت شده است، سازمان هواپیمایی کشوری با استناد به اختیارات قانونی خود محدودیت های بیشتری بر عملیات آن شرکت اعمال خواهد کرد.

سه روز پس از این تهدید سازمان هواپیمایی کشوری، یعنی چهارشنبه 30 آبان ماه شرکت هواپیمایی اروان به بازی خود با اعصاب و روان مردم ادامه داد. در حالی پرواز شماره 6760 این شرکت در مسیر تهران-مشهد باید ساعت 17 و 30 دقیقه انجام می‌شد که پس از تاخیرات پیاپی سرانجام این پرواز باطل شده بود.

یکی از مسافران این پرواز با گلایه از عدم پاسخگوی اروان و بی توجهی سازمان هواپیمایی کشوری به چنین تخلفاتی گفت: با توجه به رزو هتل، با احتساب هزینه بلیت حدود 70 میلیون تومان ضرر کردم. چه کسی پاسخگوی این زیان است؟

اقدامات عمدی یا غیرعمدی شرکت‌های هواپیمایی موضوعی است که سازمان هواپیمایی کشوری باید در اسرع وقت به آن ورود پیدا کرده و از یکه‌تازی برخی شرکت‌ها در سایه ضعف نظارت‌های متولی حمل‌ونقل هوایی جلوگیری به‌عمل آورد. خروجی این فرآیند باید چیزی باشد که رضایت عمومی را به‌دنبال داشته باشد نه منافع کوتاه مدت شرکت‌های هواپیمایی.