میل به انحصارطلبی موجب استبداد می‌شود/ خودرأیی و بی‌توجهی به مشورت، فرد و جامعه را به نابودی می‌کشاند

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، جلسه هفتگی درس اخلاق حضرت آیت‌الله جوادی آملی در مسجد اعظم قم به‌صورت حضوری و با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد و در این جلسه، ایشان به شرح حکمت 159، 160 و  161 نهج‌البلاغه پرداخت.

حضرت آیت الله جوادی آملی ابراز داشت: حضرت امیرالمومنین در خطبه 159 نهج البلاغه می فرماید: «مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ، فَلَا يَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ»؛ یعنی کسی که خود را در معرض تهمت قرار دهد، نباید دیگران را به سوءظن نسبت به خود سرزنش کند.

استاد برجسته درس خارج حوزه علیمه قم بیان کرد: حضور در موقعیت‌های مشکوک و محل تهمت، از نظر دینی ناپسند است و ممکن است باعث خدشه به حیثیت فرد شود. همان‌گونه که امیرالمؤمنین(ع) فرمودند، اگر کسی خود را در معرض تهمت قرار دهد، نباید از بدگمانی دیگران گله‌مند باشد.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی با تاکید بر اهمیت حفظ آبروی مؤمن اظهار داشت: آبروی مومن امانتی الهی است؛ انسان نسبت به مالی که کسب می‌کند مالک است، اما آبروی او متعلق به خداوند است. آبروی مؤمن به سبب ایمان او به‌دست می‌آید و امانت الهی محسوب می‌شود. ازاین‌رو، کسی حق ندارد به آبروی خود لطمه بزند، همان‌طور که جامعه اسلامی نیز نباید خود را خوار و ذلیل نشان دهد.

وی با اشاره به حدیثی از اصول کافی تصریح کرد: خداوند سبحان همه امور مؤمن را به خودش واگذار کرده، اما حفظ آبرو و عزت او را بر عهده خود مؤمن نگذاشته است؛ زیرا عزت، متعلق به خداوند است، همان‌طور که در قرآن کریم آمده است: ﴿العِزَّةُ لِلَّهِ جَمِيعًا﴾ بنابراین، انسان مؤمن، امین خداوند در حفظ حیثیت خود است و نباید اقدامی انجام دهد که به عزت ایمانی او خدشه وارد شود.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی در ادامه به شرح حکمت ۱۶۰ پرداخت و خاطر نشان کرد: حضرت می فرماید: «مَنْ مَلَكَ، اسْتَأْثَرَ»؛ یعنی کسی که مالک شود، میل به انحصار پیدا می‌کند.

وی با تبیین این سخن تأکید کرد که این انحصارطلبی می‌تواند در ابعاد مالی، سیاسی و اجتماعی ظهور کند.

استاد برجسته درس خارج حوزه علیمه قم گفت: اگر کسی به سرمایه دست پیدا کند، تلاش می‌کند بر حجم آن بیفزاید و اگر به قدرت برسد، سعی می‌کند سلطه خود را تحمیل کند و دیگران را تحت سیطره خود درآورد. این میل به انحصار در تاریخ بارها موجب استبداد شده است.

وی افزود: برخی از مفسران، واژه "استئثار" را به استبداد معنا کرده‌اند و "ملک" را نه از ریشه "مالک"، بلکه از "ملوک" دانسته‌اند، اما در هر دو حالت، مفهوم اصلی این جمله تأکید بر خطر انحصارطلبی در قدرت و ثروت است.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی در ادامه به حکمت ۱۶۱ اشاره کرد که امیرالمومنین می‌فرماید: «مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْيِهِ هَلَكَ، وَ مَنْ شَاوَرَ الرِّجَالَ شَارَكَهَا فِي عُقُولِهَا.» یعنی کسی که فقط به رأی خود تکیه کند، هلاک خواهد شد. استبداد، خودرأیی و بی‌توجهی به مشورت، فرد و جامعه را به نابودی می‌کشاند.

وی سپس به تبیین جایگاه عقل در منظومه معرفتی اسلام پرداخت و با استناد به کلام امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج‌البلاغه، عقل را عامل تشخیص حق از باطل و معیار سنجش اعمال انسان دانست.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به ارتباط عقل نظری و عملی، تأکید کرد: سعادت انسان در گرو بهره‌گیری صحیح از عقل و پرهیز از هوای نفس است. عقل، انسان را از جهالت و گمراهی نجات می‌دهد و او را به مسیر صحیح هدایت می‌کند.