سیره علوی، چراغ راه رهبران انقلاب در حکمرانی اسلامی

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در مدت سی سال پس از رحلت پیامبر اکرم صل‌الله علیه و آله، تمام فراز و نشیب‌ها و شرایط گوناگونی را که ممکن است برای یک مسلمان پیش آید، از نزدیک تجربه کرد، در این دوران، ایشان رفتاری را به نمایش گذاشت و سیره‌ای را ارائه داد که تا به امروز به‌عنوان الگویی جامع و کامل برای تمامی بشر شناخته می‌شود، حضرت علی علیه‌السلام با شخصیتی بی‌مانند و عظمتی وصف‌ناپذیر همچون دریایی عمیق و پر از شگفتی‌هاست که نه‌تنها مسلمانان بلکه حتی غیرمسلمانان را نیز شیفته بزرگی و عظمت خود کرده است.

در دوره چهار سال و نه ماه حکومت ظاهری ایشان، بخش قابل‌توجهی از سخنان مولای متقیان به توصیه‌ها و ارشادهای مستقیم به مدیران و مسئولان اختصاص داشت، در زمان کنونی نیز می‌بینیم که امامین انقلاب با الگو گرفتن از سیره امیرالمؤمنین علیه‌السلام مسئولان و مدیران نظام را مخاطب قرار می‌دهند و در مسیر تحقق حکومت علوی قدم برمی‌دارند، بازخوانی نکات برجسته رفتار علوی در سخنان رهبر معظم انقلاب می‌تواند نقش مؤثری در تقویت الگوبرداری از این انسان کامل داشته باشد و انگیزه‌ای مضاعف برای مردم و مسئولان در پیمودن راه آن امام بزرگوار ایجاد کند.

مسئله شفافیت که امروزه برخی آن را به‌عنوان مفهومی غربی معرفی می‌کنند، در حالی مطرح می‌شود که هزار و چهارصد سال پیش امیرالمؤمنین علیه‌السلام آن را یکی از وظایف اساسی مسئولین دانسته‌اند. رهبر معظم انقلاب در جلسه درس خارج فقه 30 مهر 1397 بیان کردند: حضرت امیرالمؤمنین فرمودند: «حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: «اَلا وَ اِنَّ لَکُم عِندِی اَن لَا اَحتَجِبَنَّ دُونَکُم سِرّاً اِلّا فی حَرب» این نکته‌ی بسیار مهمّی است؛ این شفّافیّتی که حالا سر زبان‌ها است که «آقا شفّاف، شفّاف»، در کلام امیرالمؤمنین است، بعضی‌ها عادت کرد‌ه‌اند هر چیز خوبی که در جامعه‌ی اسلامی است را نسبت بدهند به غربی‌ها. واقعاً انسان تعجّب می‌کند از کوته‌فکری بعضی‌ها! توجّه به مردم، آراء مردم، اهتمام به مردم، می‌گوید «ما از غربی‌ها یاد گرفتیم اینها را»؛... وقتی مراجعه به منابع اسلامی نمی‌کنید، وقتی کلمات امیرالمؤمنین و رسول مکرّم اسلام را نمی‌خوانید، بلد نیستید، خب بله، از غربی‌ها باید یاد بگیرید. می‌گویند بعضی‌ها، می‌شنوید که «بله، این شفّافیّت را هم آنها به ما یاد دادند»؛ نخیر، شفّافیّت را امیرالمؤمنین یاد داده»

امیرالمؤمنین (ع) در دوران حکومت 4 سال و 9 ماهه خود هرگز فریفته دنیا نشد و زهد و پارسایی ایشان الگویی آشکار برای تمامی مسلمانان بود، با اینکه قلمرو حکومت ایشان بر اساس تقسیمات مرزی کنونی شامل چندین کشور امروزی می‌شد، اما دنیا و حکومت برای آن حضرت هیچ‌گاه جلوه‌ای فریبنده نیافت و ارزش والایی نزد وی نداشت، در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی با رهبر معظم انقلاب در تاریخ 8 خرداد 1372، ایشان اظهار داشتند: کشوری که امیرالمؤمنین علیه‌السلام بر آن فرمان می‌راند، امروز معادل چند کشور بزرگ منطقه‌ای با حکومت‌هایی جداگانه است. اما آن حضرت، در رأس حکومتی پهناور و مقتدر، هرگز آلوده به دغدغه‌های دنیوی نشد و به دنیا خطاب می‌کرد: «غرّی غیری»، یعنی دنیا را به سراغ دیگران بفرست؛ چراکه دستت به مثل علی علیه‌السلام نمی‌رسد.

اگرچه رسیدن به مقام والای مولای متقیان برای انسان‌ها امری محال است و حتی با سخت‌ترین تلاش‌ها نمی‌توان به قله رفیع منزلت ایشان دست یافت، اما حرکت در مسیر نورانی آن حضرت در حد توان ممکن خواهد بود، امام خمینی (ره) این شخصیت بزرگ تاریخ معاصر که توانست ملت ایران را علیه طاغوت هدایت کند و نظام اسلامی را پایه‌گذاری نماید، گرچه توان دستیابی به جایگاه امیرالمؤمنین را ندارد، اما نمونه‌ای برجسته از پیروان و شیعیان ایشان به شمار می‌رود، امام خمینی (ره) با تکیه بر سیره و آموزه‌های امام علی (ع) ملتی را به سوی همان مسیر هدایت کرد و الگویی شایسته از تبعیت از مولای متقیان ارائه داد.

رهبر معظم انقلاب در دیدار با کارگزاران نظام در تاریخ 16 فروردین 1378 فرمودند: « نمی‌خواهیم بگوییم که امام ما مثل امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاةوالسّلام بود؛ نه، امام ما خاک پای آن بزرگوار هم نمیشد، هزاران نفر نظیر آن بزرگوار، قابل مقایسه با آن حضرت نیستند! او به اصحاب نزدیک خود هم می‌فرمود: «انّکم لا تقدرون علی ذلک» ؛ شما نمی‌توانید مثل من عمل کنید، ولی با خصوصیات بشری و نداشتن عصمت انصافاً ما امام بزرگوار خودمان را نزدیکترین آدم به آن الگو دیدیم، خیلی نزدیک بود و خیلی شباهت را می‌رساند؛ می‌شد چهره آن بزرگواران را در رفتار این مرد شناخت، خدا را شکر می‌کنیم که ما این نمونه را از نزدیک دیدیم، اگر ما این امام را ندیده بودیم و بعدها داستان‌های او را برای ما نقل می‌کردند، درست برایمان قابل فهم نبود؛ اما ما او را از نزدیک دیدیم، من یک وقت به خود ایشان عرض کردم: ما اگر این خصوصیات را می‌شنیدیم، یا برای ما می‌گفتند، نمی‌توانستیم درست تصوّر کنیم! چقدر باید خدا را شاکر باشیم که این نمونه زنده در مقابل ماست! خودمان را به او نزدیک کنیم، این الگو جلوِ چشم ما بود، رفتار و سیره او، بیّنات و محکمات او جلوِ چشم ماست. همه سعی کنیم خودمان را به او نزدیک کنیم»

امیرالمؤمنین علی (ع) به‌عنوان الگویی کامل و فراتر از زمان، نماد بارز عدالت، زهد و شفافیت در حکمرانی و تعاملات انسانی است، سیره علوی نه تنها برای مسلمانان، بلکه برای همه بشریت همچون چراغی روشن در مسیر اخلاق و مسئولیت‌پذیری جلوه‌گر است، تأکید ایشان بر شفافیت، پاسخگویی به مردم و دوری از فریب دنیا—که رهبر معظم انقلاب با تکیه بر بیانات امام علی (ع) آن را ریشه‌دار در تعالیم اسلامی می‌دانند—پاسخی قاطع به ادعای الگوگیری کورکورانه از غرب است، امام خمینی (ره) نیز با الهام از آموزه‌های حضرت علی (ع) ملتی را از تاریکی طاغوت به روشنای نظام اسلامی هدایت کرد و نشان داد که نزدیک شدن به این الگوی الهی، هرچند در حد توان بشر، امری ممکن است، امروز، مسئولان و عموم جامعه می‌توانند با تمسک به منشور علوی—از زندگی ساده تا توجه به حقوق مردم—راه پیشرفت و عدالت را هموار سازند، همان‌طور که رهبر انقلاب فرمودند: «امام خمینی نزدیک‌ترین نمونه به سیره امیرالمؤمنین بود»؛ این سخن یادآوری می‌کند که پیروی از علی (ع) نه یک آرمان دست‌نیافتنی، بلکه مسیری عملی برای ساختن جامعه‌ای مبتنی بر اخلاق و انصاف است.