حساسیت ساواک نسبت به یک مهمانی دوستانه

دو سند پیش رو مربوط به نظارت و حساسیت ساواک در سال ۱۳۴۵ نسبت به یک مهمانی دوستانه است که الهیار صالح، از سیاستمداران وابسته به جبهه ملی، با دکتر ایرج افشار و دکتر محمود افشار ترتیب داده بود. در سند اول، گزارش یک گفت‌وگوی غیررسمی ثبت شده که نشان می‌دهد صالح در حال هماهنگی برای یک ملاقات است که دکتر مهدی آذر و احتمالا دکتر سنجابی نیز در آن حضور داشته‌اند. سند دوم، گزارش بعدی ساواک را نشان می‌دهد که تأیید می‌کند این گردهمایی بیشتر جنبه دوستانه داشته و اطلاعات مشکوکی از آن به دست نیامده است.

الهیار صالح از چهره‌های برجسته جبهه ملی بود و مخالفت‌هایی با سیاست‌های کلی شاه داشت. دکتر ایرج افشار و دکتر محمود افشار نیز از شخصیت‌های فرهنگی و علمی کشور محسوب می‌شدند، اما محمود افشار به دلیل گرایش‌های ملی‌گرایانه‌اش مورد توجه ساواک بوده است. همچنین حضور دکتر مهدی آذر و احتمالا دکتر سنجابی، دو چهره دیگر از جبهه ملی، می‌توانسته حساسیت حکومت را برانگیزد.

هرچند که در گزارش نهایی ساواک تأکید شده که «اجتماع آنان جنبه دوستانه داشته» اما این سطح از رصد و ثبت جزئیات حتی در مورد ملاقات‌های غیرسیاسی، نشان‌دهنده میزان حساسیت ساواک نسبت به هرگونه ارتباط بین اعضای جبهه ملی و اهالی علم و فرهنگ آن دوره است. حکومت پهلوی هرگونه نشست حتی غیررسمی این افراد را با سوءظن دنبال می‌کرد؛ چراکه نگران سازماندهی مجدد نیروهای مخالف خود بود.

متن سند نخست

به ۳۱۲

از ۲۰ ه

منبع: سمیرغ

تاریخ: ۴۵/۴/۵

موضوع. دعوت الهیار صالح از دکتر ایرج افشار و دکتر محمود افشار

عطف/ پیرو

الهیار صالح ضمن مذاکراتی به دکتر مهدی آذر اظهار نمود که روز جمعه دکتر ایرج افشار و دکتر محمود افشار میهمان ما هستند و با شما هم قرار می‌گذاریم. ناطق سپس شماره تلفن‌های دکتر ایرج و محمود افشار را در اختیار دکتر آذر قرار داد و اظهار نمود که به یکی از آن‌ها که ماشین دارند بگویید قبل از این که بیاید شاه‌آباد به امامزاده قاسم بیاید من از ساعت یازده به بعد آن‌جا هستم. ضمنا دکتر آذر به دنبال اظهارات صالح گفت که به دکتر سنجابی هم اطلاع می‌دهیم.

شماره تلفن دکتر یارج افشار ۴۷۱۸۵، شماره تلفن دکتر محمود افشار ۸۵۰۸۱۵ می‌باشد.- د

رونوشت برابر اصل است.

متن سند دوم

از: ساواک تهران

شماره ۲۰/۹۴۶۶ ه

تاریخ: ۴۵/۵/۴

به تیمسار ریاست ساواک

مدیریت کل اداره سوم سوم ۳۱۲

درباره: دعوت الهیار صالح از دکتر ایرج افشار و دکتر محمود افشار

عطف ۳۱۲/۱۹۶۰۶- ۴۵/۴/۱۴

تا این تاریخ اطلاعات دقیقی در این زمینه به دست نیامده ولی استنباط می‌شود که اجتماع آنان جنبه دوستانه داشته است. د

رئیس ساواک تهران - نواب