گزارشی از همایش بین المللی زن مسلمان در دنیای معاصر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، همایش بین المللی زن مسلمان در دنیای معاصر با هدف بررسی چالش‌های پیش روی زنان در دنیای معاصر و تبیین جایگاه زنان در دنیای معاصر به همت مؤسسه آموزش عالی شهیده بنت الهدی و با همکاری معاونت پژوهش جامعة المصطفی العالمیه، پنجشنبه بیستم اسفند در سالن قدس مجتمع آموزش عالی امام خمینی‌(ره) برگزار شد.

در این همایش یک‌روزه که در دو نوبت صبح و عصر برگزار می شد، بانوان طلبه حوزه‌های علمیه خواهران و موسسات وابسته به جامعه ‌المصطفی العالمیه در نوبت صبح و از ساعت 9 به نقد و بررسی محورهای زن و اجتماع، زن و خانواده، زن و مطالبات حقوقی، زن و جهان اسلام، مبانی و اصول شخصیت زن در خانواده و اجتماع، مقایسه بین جایگاه بین‌المللی زن و مطابق تطبیقی با جریان پیش‌رو یعنی غرب و بحث نقد دیدگاه‌های رقیب پرداختند.

در نوبت عصر نیز که از ساعت 14:30 برگزار شد، میزگردی علمی با عنوان «عدالت جنسیتی در ابعاد مختلف» و با حضور متخصصان صاحب نظر در رشته مطالعات زنان برگزار شد که طی آن مباحث زن و جهانی‌سازی، زن و کنوانسیون‌های جهانی و قطعنامه‌های صادر شده، خشونت علیه زنان در دنیای امروز و ستم نوین جنسی نسبت به زنان و مسائل پیش روی زنان با عنوان چالش‌های پیش رو مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

جایگاه و نقش زن مسلمان در انقلاب اسلامی ایران
حجت‌الاسلام علیرضا اعرافی، رییس جامعة المصطفی العالمیه در این همایش به تفاوت دیدگاه‌های اسلامی و غربی در ارتباط با زنان در دو بحث مبنایی و روبنایی اشاره کرد و اظهار داشت: احکام و تعالیم اسلامی و نظام اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آن برای سعادت انسان در مسیر آخرت آمده است که مشکلات دنیوی انسان را نیز حل می‌کند.

وی به بررسی مسائل زن و خانواده در این چارچوب پرداخت و گفت: در زندگی دنیوی با یکسری تداخل‌های طبیعی مواجه هستیم و در تشریع قوانین و تنظیم نظامات حقوقی، اخلاقی و تربیتی تزاحمات ثبوتی بسیاری وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.

حجت‌الاسلام اعرافی در ادامه با اشاره به رواج تفکرات فمینیسمی از دوره رنسانس در غرب، خاطرنشان کرد: جریان فمینیستی سابقه دو تا سه قرنی در دنیا دارد، اما واقعیت این است که ما دچار تزاحمات و چالش هایی در مبحث زن، مرد و خانواده هستیم. البته غرب این پارادوکس‌ها را کاملا درک می‌کند اما راه‌حلی برای آن سراغ ندارد، این در حالی است که تنظیم این پارادوکس‌ها در اسلام به خوبی انجام شده است.

تحولات عظیم جهانی ناشی از فراگیر شدن انقلاب اسلامی ایران
وی با اشاره به وضعیت جهان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: فراگیر شدن انقلاب اسلامی سبب تحولات عظیمی در دنیای امروز شده که زن مسلمان براساس این تغییر و تحولات جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است. انقلاب اسلامی ایران پدیده‌ای است که ذات آن، تئوری‌های اجتماعی و سیاسی غرب را باطل کرده و تفکر زن در منطق غربی نمونه ای از آن است.

رییس جامعة المصطفی العالمیه در بخش دیگری از سخنان خود تزاحم مسائل زن و مرد با فرزندان، تزاحم منافع افراد با هویت جمعی خانواده، تزاحم تامین نیازهای طبیعی جامعه و نیازهای متعالی شخصیت و تزاحم اجزای خانواده با روح کلی خانواده را از چالش‌های جدی دنیای امروز عنوان کرد و گفت: اسلام بر اساس جمع‌ درست امور متزاحم در بحث زن می‌تواند از این پارادوکس‌ها بیرون آید.

وی اضافه کرد: سیستمی که غرب در مورد زن، مرد و خانواده طراحی کرده نتوانسته است به معدل جامعی در ایجاد ارتباط منطقی و سنجیده با توجه به مصالح برسد. اما نگاه معنوی، اخلاقی، تامین نیازهای طبیعی، توجه به نقش تربیتی، پرورشی و سیاسی افراد اسلام به عنوان راهکاری در حل تزاحمات موجود در خانواده به درستی بیان کرده است.

انتخاب، ترویج و مدلسازی الگوی مناسب توسط زن مسلمان در دنیای معاصر
حجت‌الاسلام اعرافی همچنین به کنوانسیون حقوق زنان اشاره کرد و با بیان این‌که این کنوانسیون، ترجیحاتی دارد که برطرف‌‌کننده مشکلات خانواده نیست و غرب هم از فهم آن ناتوان است، ابراز داشت: در نگاه حقوقی و اخلاقی اسلام، فاطمه‌ها و خدیجه‌ها بیرون آمده و به عنوان اسوه معرفی می‌شوند، از این رو زن مسلمان در دنیای معاصر، قبل از هر چیز باید الگویی مناسب را انتخاب، ترویج و مدل‌سازی کرده و بر هویت عمیق اسلامی و معنوی خود تکیه کند و نباید در برابر امواج فمنیسمی منفعل شود.

وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران راه را برای ارتقای زنان در همه ابعاد فراهم کرده است، تصریح کرد: راهبرد زن مسلمان در دنیای معاصر نهضتی دینی و معنوی بوده و در جریان انقلاب مدل‌ جدید از حضور آگاهانه و عفیفانه زن در جامعه ارائه شده است، از این رو زن مسلمان باید با خیزش علمی و دینی خود از این ارزش‌ها و پایه‌های بنیادین علمی و معنوی صیانت کند.

تدوین منشور خانواده و روابط زن و مرد
رییس جامعة المصطفی العالمیه خواستار تدوین منشور خانواده و روابط زن و مرد توسط گروه‌های مطالعاتی و تحقیقاتی مؤسسه آموزش عالی بنت الهدی شد و با بیان این‌که این‌کار از عهده زنان مسلمان پرورش یافته در مکتب اسلام بر می‌آید، گفت: زنان رشد یافته امروز در بستر تعالیم اسلامی به بلوغی رسیده‌اند که می‌توانند شبکه زنان مسلمان را با اتکاء به نفس در عرصه‌های فکری، تربیتی و خانوادگی به دنیا ارائه کنند.

رشد سیصد درصدی مقالات ارسالی به همایش زن مسلمان در دنیای معاصر
در ابتدای این همایش، حجت‌الاسلام علیرضا بی نیاز، رییس موسسه آموزش عالی شهیده بنت‌الهدی به معرفی این مؤسسه عالی پرداخت و در ادامه با اشاره به پیشینه برگزاری همایش بین المللی زن مسلمان به صورت سراسری، گفت: همایش بین‌المللی زن مسلمان در دنیای معاصر از سلسله همایش‌های سالانه موسسه آموزش عالی بنت‌الهدی بوده و هدف از برگزاری آن زمینه سازی برای مشارکت علمی و پژوهشی طلاب و اساتید زن، پاسخگویی به نیاز علمی و شبهات مطرح شده در جوامع درباره زنان، تقویت روحیه پژوهشگری بین طلاب و اساتید زن و زمینه سازی برای تولید علم و اندیشه است.
 
وی در ادامه به ارائه گزارشی از چگونگی برپایی همایش‌های سراسری زن مسلمان در دنیای معاصر در سال‌های گذشته پرداخت و گفت: این همایش ابتدا به صورت محدود در موسسه برگزار می شد اما از سال 85 به صورت سراسری شده و با مشارکت حوزه های علمیه سراسر کشور برگزار می شود.

حجت‌الاسلام بی نیاز خاطرنشان کرد: برگزاری همایش پیامبر اعظم با حدود 100 مقاله در سال 85، همایش انسجام اسلامی و وحدت اسلامی با 140 مقاله در سال 86 و همایش تمدن اسلامی با 186 مقاله در سال87 از جمله همایش های برگزار شده توسط مؤسسه آموزش عالی شهیده بنت الهدی است.

وی اظهار داشت: موضوع همایش زن مسلمان در دنیای معاصر یکی از موضوعات روز و مورد نیاز جامعه بانوان و جامعه جهانی است که برگزاری این همایش در سال جاری در بخش مقالات با 602 مقاله رشد کمی و کیفی چشمگیری داشته است.

رییس موسسه آموزش عالی شهیده بنت‌الهدی با بیان این‌که به جهت غنای بیشتر این همایش کلیه مقالاتی که ارائه شده به صورت جزوه به چاپ رسیده است، ابراز داشت: سال آینده همایشی در سطح وسیع‌تر و به صورت تخصصی‌تر برگزار خواهد شد و تا چند سال آینده شاهد تولید علم و اندیشه در زمینه علوم اسلامی میان بانوان طلبه خواهیم بود.

بخش دیگری از برنامه های همایش زن مسلمان در دنیای معاصر به ارائه مقاله اختصاص داشت که طی آن فاطمه وفایی از دانش آموختگان مؤسسه آموزش عالی شهیده بنت الهدی به ارائه مقاله خود با عنوان «نقش زن مسلمان در اصلاح الگوی مصرف خانواده» پرداخت.

این دانش آموخته مؤسسه آموزش عالی بنت الهدی اظهار داشت: نقش زن مسلمان در اصلاح الگوی مصرف خانواده بر مبنای دین مبین اسلام بسیار مورد توجه و حائز اهمیت است به طوری که سبب شده زنان مسلمان عامل مهمی در اصلاح الگوی مصرف خانواده قرار گیرد.

وی افزود: جنبه های مختلف الگوی مصرف دلایل تأثیر زن مسلمان در اصلاح الگوی مصرف خانواده، چگونگی نقش زن در اصلاح الگوی مصرف خانواده، الگوی مصرف غرب برای زنان و الگوی مصرف زنان و راهکارهای اصلاح در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این مقاله با استفاده از منابع اولیه قرآنی و حدیثی سعی شده است نقش زن در الگوی مصرف خانواده از منظر اسلام بررسی شود که شامل نقش مؤثر تربیتی و مدیریتی زن مسلمان در اصلاح الگوی مصرف خانواده است.

نقش مؤثر زنان خانواده در اصلاح الگوی مصرف
وفایی تصریح کرد: امروزه در سراسر جوامع مصرف بی رویه و نگرانی های ناشی از کمبود آن مطرح است و با آنکه ریخت و پاش ها در بسیاری از مکان ها به خصوص دولتی و غیر دولتی اتفاق می افتد ولی هسته مرکزی اینها در کانون خانواده شکل می گیرد. از آن جا که در کانون خانواده نقش زن در مصرف برجسته تر از اعضای دیگر است، می توان ادعا کرد که خانواده در مصرف تابع زنان است، از این رو زنان با اطلاع از چگونگی مصرف صحیح می توانند در همه خانواده ها و به طبع آن در کل اجتماع تأثیرگذار باشند.

وی همچنین به بررسی نقش و تأثیر مادر مسلمان در مصرف هدفمند و بهینه از منظر اسلام پرداخت و گفت: ابتدا باید مبنای الگوی مصرف و الگوی مصرف صحیح از ناصحیح مشخص شود به طوری که مادر مسلمان بتواند در این زمینه مؤثر باشد. امروزه همه جا صحبت از زن و اصلاح الگوی مصرف در زمینه نان، آب، انرژی و مانند آن است زیرا در حد زیادی به باور و عقیده خود زنان بستگی دارد، از این رو باید ابتدا باورها، عقیده و دیدگاه ها را در این زمینه اصلاح کرد، چرا که اصلاح الگوی مصرف خانواده توسط زن بدون توجه به طرز تفکر و شناخت جهان بینی و دیدگاه او ممکن نیست. برای دستیبای به نقطه مطلوب در این زمینه به اندیشه منسجم و برداشت صحیح زن مسلمان در زمینه اصلاح الگوی مصرف خانواده نیازمندیم.

بازنگری اصلاح الگوی مصرف خانواده توسط زنان
وفایی با بیان این‌که اگر اندیشه ها در این زمینه اصلاح نشوند نمی توان به ایده آل ها رسید، خاطرنشان کرد: هدف مسلمانان رسیدن به کمال مطلوب انسانی است و آن هم بدون تأمین حداقل نیازهای مادی محال است و بسیاری از این نیازها در خانه و از سوی زن خانواده صورت می گیرد، اما برخی زنان مسلمان مسیرشان را گم کرده، گام های اشتباهی برداشته و دچار اسراف گرایی شده و بهینه مصرف کردن ضد ارزش برایشان محسوب می شود.

این دانش آموخته مؤسسه آموزش عالی بنت الهدی با طرح این سؤال که آیا نوبت آن نرسیده که ما زنان مسلمان باورهای خود را در این زمینه بازبینی و ارزیابی کنیم؟ ابراز داشت: اصلاح یک کمی هدفمند است نه یک کاهش بی هدف، بنابراین اصلاح الگوی مصرف خانواده توسط زنان نیازمند بازنگری است زیرا بسیاری از مسائلی که توسط زنان انجام می گیرد، غیر ضروری و تجملی است، اما اگر آنها در این زمینه به درستی عمل کنند، سبب اصلاح الگوی مصرف خانواده می شود.

مصرف گرایی نشانه تشخص نیست، بلکه ضعف های فرهنگی عصر حاضر است
وی با بیان این‌که الگوهای مصرف بر اساس اسراف، بخل و صرفه جویی مشخص می شود، تصریح کرد: اگر زن در خانواده دچار اسراف شود، خانواده دچار لطمه هایی می شود که شاید بسیاری از آن جبران ناپذیر باشد. برای این‌که زن نقش پررنگ تر و مؤثرتری در اصلاح الگوی مصرف خانواده ایفا کند باید از اسراف به دور باشد. اسراف همان مصرف گرایی است که نقطه مقابل مصرف بهینه و میانه روی می باشد. مصرف گرایی نشانه تشخص نیست، بلکه ضعف های فرهنگی عصر حاضر است.

وفایی ادامه داد: زنان مسلمان نباید به بهانه صرفه جویی در مصرف دچار بُخل شوند، زیرا در نتیجه آن نیازهای خانواده تأمین نشده و مشکلات عدیده ای به وجود خواهد آمد.

وی با اشاره به مبحث صرفه جویی با بیان این‌که حد وسط اسراف و تفریط، صرفه جویی است، گفت: همه زنان برای این‌که الگوی مصرف صحیح داشته باشند نه دچار اسراف شوند و نه این‌که بُخل بورزند بلکه حد وسط آن که صرفه جویی را رعایت کنند. امر صرفه جویی بدیل و تازه نیست بلکه اصولی از اصول اساسی اسلام است، اما در گذر زمان با شدت و ضعف هایی روبرو بوده است. /920/ز501/ع