سبک فرزندپروری مقتدرانه

به گزارش خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محمد زارعی استادیار روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در بیستمین جلسه از سلسله نشست‌های «پدر دختری در آینه علم و دین» که به همت گروه مطالعات خانواده پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام برگزار شد، به بررسی رابطه پدر و دختر از دیدگاه الگوی نقش و نیاز  و همچنین به تحلیل نقش پدر و مادر در تربیت فرزند و تاثیرات تحولات تاریخی بر این نقش‌ها پرداخت.

حجت‌الاسلام زارعی با تأکید بر اهمیت نگاه سیستمی به خانواده، اشاره کرد: خانواده به‌عنوان یک واحد سیستماتیک مشابه یک کارخانه عمل می‌کند، در این سیستم هر عضو خانواده (پدر، مادر، فرزند) نقش خاص خود را ایفا می‌کند و چیدمان درست این نقش‌ها می‌تواند به محصول سالم تربیتی منجر شود، خانواده در کنار دیگر نهادها باید به‌عنوان اولین و مهم‌ترین عامل تربیتی در نظر گرفته شود.

سند دینی مسئولیت پدر در تربیت فرزند

حجت‌الاسلام زارعی با استناد به آیه شریفه « قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ » (تحریم/۶) و روایات معصومین (ع)، مسئولیت پدر را در تربیت و حفظ خانواده بسیار مهم دانست و به والدین توصیه کرد که از اصول دینی برای راهبری فرزندان خود بهره‌برداری کنند.

استادیار روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در ادامه به بررسی تحولات تاریخی و تغییرات اجتماعی در نقش پدر پرداخت و با اشاره به دوران پیش از انقلاب صنعتی، یادآور شد: در آن زمان پدر به‌عنوان نان‌آور و مدیر بیرونی خانواده و مادر به‌عنوان پرورش‌دهنده درونی شناخته می‌شد، اما پس از انقلاب صنعتی و موج‌های فمینیستی، با تغییرات در نقش‌ها و افزایش غیبت پدر در خانواده، آسیب‌های رفتاری و روانی در فرزندان تک‌والد بیشتر شد.

مدل نقش و نیاز مادر و پدر در تربیت دختران

حجت‌الاسلام زارعی در بخش دیگری از سخنان خود مدل نقش و نیاز مادر و پدر را در تربیت دختران بررسی کرد و توضیح داد: مادر در نقش اصلی خود باید محبت و پاسخ‌دهی عاطفی را فراهم کند تا دلبستگی ایمن در دختر ایجاد شود، در مقابل پدر باید مسئولیت‌پذیری و نظارت را در چارچوب‌های اخلاقی و رفتاری تنظیم کند تا اقتدار و مقبولیت در خانواده حفظ شود.

استادیار روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تأکید کرد: نیاز اصلی مادر توجه و محبوبیت است که باعث احساس ارزشمندی در چشم همسر می‌شود در حالی که پدر نیاز به اقتدار و مقبولیت دارد تا جایگاه مدیریتی خود را در خانواده تثبیت کند.

سبک فرزندپروری مقتدرانه: ترکیب محبت و نظارت

حجت‌الاسلام زارعی در ادامه به سبک فرزندپروری مقتدرانه اشاره کرد که در آن ترکیبی از محبت مادرانه و نظارت پدرانه به کار گرفته می‌شود.

وی اضافه کرد: این سبک به‌عنوان روشی مؤثر برای افزایش تاب‌آوری و اعتماد به نفس دختران برشمار می رود و  این روش باعث کاهش رفتارهای پرخطر و تحکیم هویت اخلاقی در دختران می‌شود.

استادیار روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در ادامه سخنان خود به ارائه راهکارهای عملی برای والدین در تربیت فرزندان پرداخت و بر اهمیت تحسین و احترام متقابل میان پدر و مادر تأکید کرد.

وی بیان کرد: پدر با تعریف و تمجید از مادر می‌تواند اقتدار خود را تقویت کند، در حالی که مادر با ابراز محبت به پدر، جایگاه او را در نظر فرزند تثبیت می‌نماید.

حجت‌الاسلام زارعی با تاکید براینکه پدر و مادر باید الگوهای رفتاری مثبت برای فرزندان خود باشند، گفت: فرزندان بیشتر از گفتار والدین از رفتار آنها الگوبرداری می‌کنند، باید چهارچوب‌های روشن و انعطاف‌پذیر برای رفتارهای خانوادگی مانند زمان‌های استفاده از موبایل یا وظایف روزمره تعیین کرد.

جبران کمبود نقش پدری در خانواده‌های تک‌والد

حجت‌الاسلام زارعی در ادامه گفت: در خانواده‌های تک‌والد، که غیاب پدر احساس می‌شود، باید نقش‌های نظارتی و حمایتی از سوی پدربزرگ‌ها، دایی‌ها یا مربیان مورد اعتماد جایگزین شود تا فرزندان از حمایت‌های پدری بهره‌مند شوند.

استادیار روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پایان به اهمیت آموزش سواد رسانه‌ای اشاره کرد و پیشنهاد داد که والدین و دختران با شرکت در کارگاه‌ها و تحلیل محتوای مجازی، مهارت‌های تفسیر و ارزیابی پیام‌های رسانه‌ای را تقویت کنند، این اقدام می‌تواند به بهبود توانمندی‌های فکری و تربیتی فرزندان در مواجهه با چالش‌های روزافزون رسانه‌ای کمک کند.