از آمار تا بحران؛ افت پنهان جمعیت ایران در سکوت نهادهای مرتبط

حجت الاسلام علی گودرزی دبیر کارگروه فرهنگ سازی جمعیت سازمان بسیج در گفت و گو با خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، به مسأله پایین بودن نرخ رشد جمعیت کشور اشاره کرد و گفت: بر اساس آخرین آمارهای اعلام‌شده، نرخ باروری کشور بین سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به حالت تثبیت رسیده بود. آمار سال ۱۴۰۳ هنوز به‌طور کامل منتشر نشده و در حال حاضر نمی‌توان به‌طور قطعی درباره نرخ باروری در این سال اظهار نظر کرد. با این حال، آنچه مشخص است کاهش قابل توجه تعداد موالید در سال جاری است؛ به‌طوری که طبق آمار موجود، حدود ۱۰۰ هزار تولد کمتر نسبت به سال گذشته ثبت شده است.

 

وی افزود: برآورد شخصی من این است که در سال ۱۴۰۳ نه‌تنها شاهد تثبیت نرخ باروری نخواهیم بود، بلکه با کاهش اندکی نیز مواجه خواهیم شد. در حال حاضر نرخ باروری در حدود ۱.۶ فرزند به ازای هر زن در سن باروری برآورد می‌شود و احتمالاً این عدد در سال جاری تا حدودی کاهش یابد که البته تا زمان اعلام رسمی آمار نمی‌توان با قطعیت در این باره سخن گفت.

 

حجت الاسلام گودرزی ابراز داشت: حتی نرخ ۱.۶ نیز که برای سال گذشته اعلام شد به نظر می‌رسد چندان دقیق نبوده است چرا که این عدد از سوی مرکز آمار ایران تأیید نشده بود و اختلافاتی میان آمارهای سازمان ثبت احوال و مرکز آمار ایران وجود دارد. سازمان ثبت احوال، نرخ باروری را ۱.۵۴ اعلام کرده بود، نه ۱.۶.

 

دبیر کارگروه فرهنگ سازی جمعیت سازمان بسیج ادامه داد: آنچه اکنون با قاطعیت می‌توان بیان کرد، کاهش شدید موالید در سال جاری است؛ کاهش تعداد موالید سالانه به زیر یک میلیون نفر در طول دوران پس از انقلاب اسلامی بی‌سابقه بوده است. برای مقایسه در اوایل انقلاب و با جمعیتی حدود ۳۰ تا ۳۲ میلیون نفر تعداد موالید بیش از یک میلیون نفر بود؛ حال آن‌که امروز با جمعیتی بالغ بر ۸۰ میلیون نفر تعداد موالید به کمتر از یک میلیون کاهش یافته است. این وضعیت نگران‌کننده است و امیدواریم در سال‌های آینده با سیاست‌گذاری‌های صحیح بتوان شاهد رشد دوباره موالید بود.

 

معاون جمعیت بنیاد ملی خانواده با بیان اینکه نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که شاخص دقیق‌ برای تحلیل وضعیت فرزندآوری در کشور، نرخ باروری است نه صرفاً آمار موالید، اظهار داشت: کاهش موالید، علاوه بر تغییر رفتار باروری، به کاهش تعداد زنان در سن باروری نیز مرتبط است در واقع نرخ باروری نشان‌دهنده رفتار باروری جامعه است در حالی که تعداد موالید لزوماً چنین تصویری ارائه نمی‌دهد.

 

حجت الاسلام گودرزی در پایان خاطرنشان کرد: زنانی که از سن باروری خارج شده‌اند نباید در نرخ باروری وارد شوند؛ اما کاهش تولدهای ناشی از عدم فرزندآوری این گروه، در آمار موالید تأثیرگذار است. به همین دلیل، در ارزیابی دقیق، باید منتظر آمار نرخ باروری ماند تا بتوان با دقت بیشتری درباره رفتار فرزندآوری ایرانیان اظهار نظر کرد.