اولین نشست "جایگاه خانواده در آسیا" برگزار شد

اولین نشست تخصصی "جایگاه خانواده در آسیا" به همت پژوهشکده مطالعات زن و خانواده و با همکاری اداره کل امور بینالملل دانشگاه ادیان و مذاهب، برگزار شد.
به گزارش خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، نشست "جایگاه خانواده در آسیا" امروز چهارشنبه، ۲۷ فروردین ۱۴۰۴ با هدف بررسی تطبیقی و تحلیلی وضعیت خانواده در کشورهای مختلف آسیایی و چالشهای پیش روی آن، با حضور اساتید و پژوهشگرانی از ایران و ژاپن برگزار گردید.
در این همایش، دکتر محمد مهریار، رئیس دانشکده زن و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب، به ایراد سخنرانی با موضوع "تحولات حقوق خانواده در ایران در مواجهه با چالشهای معاصر" پرداخت و به بررسی تغییرات قانونی و اجتماعی در ساختار خانواده ایرانی پرداخت.
مهریار سخنرانی خود را با موضوع «تحولات حقوق خانواده در ایران در مواجهه با چالشهای معاصر» با طرح این پرسش که حقوق خانواده در شرایط امروز جامعه ایران با چه چالشهایی روبهروست، زمینه ورود به بحث را فراهم ساخت.

وی با نگاهی تحلیلی، چالشهای پیشروی حقوق خانواده را در سه عرصه اصلی دستهبندی کرد: نخست، در بُعد محتوایی و ساختاری خودِ حقوق خانواده؛ دوم، در فرآیند قانونگذاری و نحوه تنظیم قوانین مرتبط؛ و سوم، در عملکرد نهاد قضایی و رویههای جاری در محاکم خانواده.
رئیس دانشکده زن و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب سپس به تشریح هر یک از این ابعاد پرداخت و با استناد به مواد قانونی و نمونههایی عینی، روندهای تغییر و تحول در این حوزه را مورد واکاوی قرار داد.
مهریار یکی از عوامل مهم در بروز این چالشها و نیز تغییرات ایجادشده در برخی قوانین خانواده را، رشد چشمگیر مشارکت زنان در عرصههای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور دانست.
به باور وی، این رشد اگرچه دستاوردهای مثبتی در پی داشته، اما همزمان با ظهور برخی آسیبهای اجتماعی همراه بوده است؛ آسیبهایی که بهتدریج قانونگذار را ناگزیر از بازنگری و اصلاح در برخی مواد قانونی مربوط به خانواده کردهاند.
به باور وی، این رشد اگرچه دستاوردهای مثبتی در پی داشته، اما همزمان با ظهور برخی آسیبهای اجتماعی همراه بوده است؛ آسیبهایی که بهتدریج قانونگذار را ناگزیر از بازنگری و اصلاح در برخی مواد قانونی مربوط به خانواده کردهاند.
وی تأکید کرد که این تحولات، اگر با رویکردی جامعنگر، متوازن و مبتنی بر مبانی فرهنگی و دینی جامعه همراه باشد، میتواند به تقویت بنیان خانواده و ایجاد تعادل در مناسبات اجتماعی منجر شود.
رئیس دانشکده زن و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب در پایان، بر ضرورت گفتوگو و همفکری میان حقوقدانان، نهادهای قانونگذار، قضات و نهادهای مدنی برای رسیدن به الگویی متناسب با شرایط امروز جامعه ایرانی تأکید کرد.

در ادامه خانم دکتر تویوکو موریتا، استاد دانشگاه دولتی کاگوشیما در ژاپن، در سخنرانی خود با عنوان "مقایسه نقشهای جنسیتی در خانوادههای ژاپنی و ایرانی"، به تفاوتها و شباهتهای الگوهای رفتاری و انتظارات جنسیتی در دو فرهنگ اشاره کرد.
خانم دکتر موریتا سخن خود را با اشاره به سریال معروف ژاپنی «اوشین» آغاز کرد و آن را نمونهای گویا از وضعیت تاریخی زنان در جامعه سنتی ژاپن دانست.
به گفته وی، در گذشته، خانواده در ژاپن ساختاری بهشدت سنتی و مردسالار داشت که در آن، زنان از بسیاری از حقوق اولیه خود محروم بودند؛ زنان نهتنها حق خرید و دخل و تصرف در امور مالی خانواده را نداشتند، بلکه حتی بیان نظرات شخصیشان نیز در چهارچوب خانواده، امری ناپسند شمرده میشد.
وی در ادامه با تأکید بر نقطهعطف تاریخی کشورش، به تغییرات پس از جنگ جهانی دوم اشاره کرد و گفت: «پس از پایان جنگ، قانون اساسی ژاپن بهطور اساسی دگرگون شد و مجموعهای از اصلاحات بنیادین، بهویژه در حوزه حقوق زنان، به اجرا درآمد که یکی از مهمترین این تحولات، شناسایی رسمی حق برابری زنان و مردان در برابر قانون بود.»
خانم دکتر موریتا افزود: «بر اساس قانون اساسی جدید، زنان ژاپنی حق دارند بدون نیاز به رضایت والدین، پس از رسیدن به سن قانونی، ازدواج کنند؛ همچنین آنان از حق انتخاب شغل، ادامه تحصیل، و تعیین مسیر زندگی خود برخوردارند؛ حتی اگر همسرشان با این امور مخالف باشد.»
وی در پایان سخنرانی خود، ضمن اشاره به شباهتها و تفاوتهای فرهنگی میان ایران و ژاپن، بر اهمیت گفتگوهای بینفرهنگی در حوزه خانواده و حقوق زنان تأکید کرد و از این تبادل تجربیات بهعنوان راهی برای همافزایی و فهم بهتر نقشهای جنسیتی در جوامع مختلف یاد کرد.

در ادامه، خانم دکتر زینب زارع مهذبیه، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، با موضوع "نقش خانواده در جنوب شرق آسیا"، به تبیین جایگاه و کارکردهای نهاد خانواده در این منطقه مهم از قاره آسیا پرداخت.
وی با اینکه ما باید ساختار خانوادههای خود را، همراه با ارزشهای سنتی و فرهنگیمان، حفظ کنیم، اظهار داشت: اما در عین حال باید آن را با شرایط دنیای امروز تطبیق دهیم؛ بهترین راهی که به نظر من میرسد، این است که به جای کارهای سطحی و نمادین، یک کار اساسی و پژوهشی انجام دهیم. مثلاً طراحی یک «شاخص خانواده» یا Family Index میتواند به ما کمک کند تا وضعیت خانواده در کشورهای مختلف را با یک معیار استاندارد بسنجیم.
خانم دکتر زارع مهذبیه در پایان گفت: خانواده در فرهنگهای آسیایی هنوز هم سنگبنای جامعه است و اینکه چرا خانواده هنوز در این جوامع مهم باقی مانده، به چند عامل اساسی، نقش سیاستگذاری فرهنگی دولتها، الگوگیری هوشمندانه از فرهنگهای دیگر و احترام به سنتها همراه با بهروزرسانی آنها برای پاسخ به نیازهای امروز، برمیگردد.
این نشست که با استقبال دانشجویان و پژوهشگران حوزه مطالعات خانواده و مطالعات منطقهای مواجه شد، فرصتی برای تبادل نظر و ارائه آخرین یافتههای پژوهشی در خصوص نهاد خانواده در قاره کهن فراهم آورد.
ارسال نظرات