بازخوانی فرقه‌های دوران امام صادق با نگاهی به مسائل امروز جهان اسلام

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست علمی «بازخوانی تاریخی و تحلیلی فرقه‌های عصر امام صادق علیه‌السلام» با رویکردی ناظر به مسائل روز جهان اسلام امروز یک شبنه ۳۱ فروردین در خبرگزاری رسا، برگزار شد.

در این نشست که با حضور حجت الاسلام مهدی فرمانیان عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب و حجت‌الاسلام محمدحسین پیشاهنگ برگزار گردید، شکل‌گیری فرقه‌ها در دوران امام صادق (ع)، روش‌های مواجهه با انحرافات عقیدتی، و نسبت آن با وضعیت کنونی جوامع اسلامی مورد بررسی قرار گرفت.

در بخش نخست این نشست، حجت الاسلام فرمانیان به بررسی علل و زمینه‌های شکل‌گیری فرقه‌ها در دوران پس از پیامبر اسلام (ص) پرداخت.

وی با اشاره به کنار گذاشته شدن مرجعیت علمی و دینی اهل بیت (ع)، ضعف حکومت اموی، تبلیغات قدرت‌طلبانه عباسیان و خلأ نخبگان دینی، این شرایط را زمینه‌ساز بروز تفرقه در جامعه اسلامی دانست.

حجت الاسلام فرمانیان با تأکید بر شباهت‌های وضعیت امروز با آن دوران، مهم‌ترین راهکار برای مقابله با بحران‌های فکری معاصر را بازگشت به روش امام صادق (ع) در گفتگو، استدلال و پاسخ علمی به شبهات معرفی کرد.

حجت‌الاسلام پیشاهنگ نیز فضای امروز را فرصتی طلایی برای تبیین اسلام ناب توصیف کرد و گفت: همان‌گونه که امام صادق (ع) از فضای نسبی باز برای نشر معارف بهره بردند، امروز نیز باید با استفاده از ابزار‌های رسانه‌ای و اجتماعی، به جهاد تبیین پرداخت.

وی با طرح این پرسش که آیا رویکرد گفت‌وگومحور امام صادق (ع) ناشی از برخوردار نبودن حکومت بود یا یک روش اصیل اسلامی، بر ضرورت برخورد ایجابی و تبیینی در مواجهه با جریان‌های منحرف تأکید کرد.

حجت الاسلام فرمانیان با تحلیل سیره امام علی (ع) و امام صادق (ع) در مواجهه با مخالفان، بر پرهیز از برخورد‌های حذفی و سلبی درصدد پاسخ دادن به سوال برآمد و خاطرنشان کرد: حتی در شرایط حکومت، اهل بیت (ع) تا زمانی که با اقدام مسلحانه روبرو نبودند، از ابزار شمشیر استفاده نمی‌کردند و منطق، استدلال و مناظره را در دستور کار داشتند.

وی افزود: در متون معتبر فقهی نیز برخورد سخت حاکمیتی با فرقه‌های منحرف تنها در صورت محاربه مورد تأیید قرار گرفته و اصل بر مواجهه علمی و اقناعی بوده است.

هر دو سخنران، بر این نکته تأکید کردند که سیره امام صادق (ع) در مقابله با انحرافات، مصداق کامل «جهاد تبیین» است؛ روشی که رهبر معظم انقلاب نیز بر آن تأکید دارند؛ تربیت بیش از چهار هزار شاگرد توسط آن حضرت – حتی از میان اهل سنت – نشان‌دهنده رویکرد اثباتی و مبتنی بر جذب و گفتگو است، نه حذف و طرد.

در پایان نشست، موضوع فرقه‌های نوظهور و معنویت‌های کاذب که در قالب باور‌هایی همچون تناسخ رواج یافته‌اند، مورد بررسی قرار گرفت و حجت الاسلام فرمانیان نیز بر نقش برجسته امام صادق (ع) در مقابله با این انحرافات از طریق تبیین مسائلی همچون توحید و معاد تأکید کرد.

وی تصریح کرد: برای بازسازی فکری جامعه اسلامی، باید اصول دین و مبانی ایدئولوژیک همچون توحید و معاد، پررنگ‌تر از گذشته مطرح شود و این، همان الگویی است که امام صادق (ع) در تربیت اعتقادی جامعه دنبال می‌کردند.

ویدئوی این گفتگو را اینجا مشاهده کنید!