گزارشی از نشست تحلیل و بررسی پیام رهبر انقلاب به همایش ملی صدمین سال بازتأسیس حوزه

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، نشست تحلیل و بررسی «پیام رهبر معظم انقلاب همایش به ملی صدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم» به همت اندیشکده اخلاق و معنویت اندیشگاه گام دوم انقلاب با حضور جمعی از کارشناسان، اساتید و صاحب‌نظران حوزه علمیه در خبرگزاری رسا برگزار شد.

در این نشست حجت‌الاسلام امین شمشیری استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: در بررسی‌های انجام‌شده مشخص شد که این بیانیه، تأکید ویژه‌ای بر عناصر معنوی و اخلاقی حوزه دارد.

وی با اشاره به صدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم گفت: این بیانیه تهذیب نفس، اخلاق و خودسازی را نه‌تنها زینت طلبگی بلکه اصلی بنیادین معرفی می‌کند. به تعبیر رهبرمعظم انقلاب اگر حوزه با تمام گستره علمی و عملی خود از معنویت تهی شود دیگر نمی‌تواند رسالت اصلی خود را که ساخت جامعه اسلامی است، به‌درستی انجام دهد.

حجت الاسلام شمشیری افزود: اگرچه در این منشور به ابعاد تمدنی، سیاسی و علمی نیز پرداخته شده اما به نظر بنده برجسته‌ترین خط معنایی آن توجه ویژه به عناصر اخلاقی، معنوی و درونی است؛ عناصری که اگر در حوزه نهادینه شوند می‌توانند زمینه‌ساز تحولی اساسی باشند.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به بخشی از بیانیه گفت: رهبر انقلاب منشأ احیای دوباره حوزه قم را اراده الهی دانسته‌اند. به تعبیر ایشان،خداوند فقیهی پرهیزگار و باتجربه را برانگیخت تا با هجرت به قم حوزه‌ای که رو به خاموشی رفته بود را احیا کند. این رویداد از منظر رهبر معظم انقلاب رخدادی عادی نیست بلکه دارای پشتوانه معنوی و الهی است.

همچنین حجت الاسلام غلامرضا بهروزی لک استاد دانشگاه باقر العلوم علیه السلام در این نشست با اشاره به تأسیس حوزه علمیه توسط مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی در زمانه‌ای که جهان اسلام با چالش‌های تجدد و غرب‌گرایی روبرو بود، آن را پاسخی به نیازهای دینی و فرهنگی جامعه اسلامی دانست.

استاد تمام دانشگاه باقر العلوم علیه السلام افزود که این حوزه به دنبال تحقق ارزش‌های اصیل اسلامی و مقابله با تهدیدات خارجی تأسیس شد.

حجت‌الاسلام بهروزی لک به تأثیر حوزه علمیه در تاریخ اسلام و ایران اشاره کرده و به نقش علمای بزرگی چون شیخ مفید، شیخ طوسی و خواجه نصیرالدین طوسی در عرصه‌های علمی و سیاسی اشاره کرد.

استاد تمام دانشگاه باقر العلوم علیه السلام تأسیس حوزه علمیه قم را به عنوان نقطه‌ عطفی در تحولات بزرگ در جهان اسلام و ایران برشمرد.

حجت الاسلام احمد طوبایی پژوهشگر حوزه رسانه حجت الاسلام طوبایی در این نشست تحلیل و بررسی «منشور دوم روحانیت» که عصر یکشنبه در خبرگزاری رسا برگزار شد به تبیین مفهومی از پیام رهبر معظم انقلاب به همایش صد سالگی باز تاسیس حوزه علمیه قم پرداخت و گفت: مهم‌ترین واژه در پیام رهبر معظم انقلاب را "کارکرد" است.

این پژوهشگر حوزه رسانه افزود: حوزه‌های علمیه تنها موسسات آموزشی نیستند بلکه مجموعه‌ای از علم، تربیت و کارکردهای اجتماعی و سیاسی هستند.

حجت الاسلام طوبایی در ادامه بیان کرد: هدف حوزه‌ها تنها تربیت عالمان علمی نیست بلکه هدف اصلی تربیت افرادی است که در جامعه نقش اجتماعی و سیاسی مؤثری ایفا کنند. تدریس و آموزش تنها مقدمه‌ای برای رسیدن به این هدف هستند و هدف نهایی، انسانی‌سازی، هدایت و تکامل انسان‌ها از طریق ایجاد تمدنی اسلامی است.

این پژوهشگر حوزه رسانه یکی دیگر از کارکردهای حوزه‌ها را تربیت نیروی انسانی کارآمد برای جامعه اسلامی و تولید محتوای اندیشه‌ای برای اداره نظام‌های مختلف اجتماعی دانست و تاکید کرد: این اندیشه‌ها باید برای هدایت و تعالی جامعه اسلامی تبیین و پژوهش شوند.

حجت‌الاسلام رضا رستمی مدیر مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه‌های علمیه در ادامه این نشست با اشاره به چالش‌های تحول در حوزه‌های علمیه، نگرانی از دست دادن منابع و ظرفیت‌های موجود را یکی از موانع اصلی دانست و اظهار داشت: این نگرانی ناشی از این است که بسیاری از ظرفیت‌های موجود برای تحول شناخته نشده‌اند.

مدیر مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه‌های علمیه همچنین به پیشرفت‌های چشمگیر حوزه در زمینه منابع انسانی و علمی اشاره کرد و گفت: تعداد طلبه‌ها از کمتر از ۴۰۰ نفر در زمان آیت الله حائری به بیش از ۱۰۰ هزار نفر افزایش یافته است. در زمینه منابع علمی و دانش رشد قابل توجهی در صد سال گذشته به‌ویژه بعد از انقلاب اسلامی مشاهده می‌شود.

حجت الاسلام رستمی به تاسیس پژوهشگاه‌های حوزوی پس از انقلاب و فعالیت‌های علمی آنها اشاره کرد و از جمله فعالیت‌های مهم دبیرخانه گفتمان علمی انقلاب اسلامی و بنیاد حمایت از پژوهش‌های حوزوی برای حل مسائل نظام اسلامی نام برد.

دکتر عبدالوهاب فراتی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در این نشست تأکید کرد: حوزه باید از یک نهاد ناظر به یک نهاد تمدنساز تبدیل شود و روحانیت باید به رسالت‌هایی فراتر از مسائل آکادمیک بپردازد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی همچنین بر ضرورت اصلاح نگرش سنتی به تعلیم و تربیت و رسانه‌ها و رفع انقطاع بین حوزه و جامعه تأکید کرد و گفت: حوزه‌ها باید فضایی برای بیان ایده‌ها و نظریه‌های جدید در زمینه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی فراهم کنند تا بتوانند به شکلی مؤثرتر در ساخت تمدن اسلامی مشارکت نمایند.

حجت‌الاسلام محمدرضا غریبی استاد حوزه علمیه در این نشست به تحلیل و بررسی چند نکته از بیانات رهبر معظم انقلاب پرداخت که برای وی جذاب و قابل توجه بوده‌اند و همچنین پیشنهاداتی را ارائه کرد.

وی نخستین نکته‌ای که مورد توجه قرار داد را نگاه مثبت رهبر معظم انقلاب به حوزه دانست و گفت: رهبر معظم انقلاب بر موفق بودن حوزه علی‌رغم مشکلات موجود، مدالی از افتخار برای این نهاد علمی و دینی است.

حجت الاسلام غریبی در ادامه به تأکید رهبر معظم انقلاب بر لزوم آشنایی فقیه با همه ابعاد معارف دینی و نیز با یافته‌های نوین علوم انسانی اشاره کرد.

این استاد حوزه علمیه همچنین طولانی بودن دوره تحصیل طلاب را یکی از چالش‌های جدی حوزه دانست و خواستار برنامه‌ریزی دقیق برای کاهش این مشکل شد.

حجت الاسلام بهروز شامی زاده استاد سطح عالی حوزه علمیه در ادامه نشست گفت: یکی از نکات مهم این پیام روشن کردن ضرورت صورت‌بندی دقیق بیانات رهبر انقلاب درباره نهادهای حساس در نظام اسلامی مانند حوزه‌های علمیه است. متأسفانه تا به امروز چنین صورت‌بندی‌هایی را کمتر داشته‌ایم و این مسئله خلأیی بود که احساس می‌شد.

پیام رهبر انقلاب؛ نفسی تازه برای حوزه

این استاد سطح عالی حوزه علمیه ادامه داد: این پیام، مثل نفسی تازه برای ماست و ما را خوشحال کرده، چرا که نیازمند چنین بیانیه‌ای بودیم تا به درک و تسلط بهتری بر نقش حوزه‌ها در شرایط فعلی برسیم. از نگاه بنده آنچه رهبر انقلاب در این پیام انجام دادند بر پایه یک پیش‌فرض مهم است؛ اینکه ملت ایران اسلام را از طریق روحانیت پذیرفته و همیشه ایمان مردم به اسلام با اعتماد به روحانیت گره خورده است.

حجت‌الاسلام شامی‌زاده افزود: همان اسلامی که امام خمینی(ره) از دل همین حوزه‌ها مطرح کرد و توانست مردم را با آن به میدان بیاورد و ایده‌ی جدید جمهوری اسلامی را ارائه دهد، اکنون نیاز دارد تا روحانیت مردم را به همان اسلام به معنای خاص آن هدایت کند و این پیوند را حفظ نماید.

حجت الاسلام محمدحسین صاعد رازی استاد سطح عالی حوزه علمیه نیز در این نشست گفت: باید گزاره‌های مطرح‌شده در پیام «منشور دوم روحانیت» به‌صورت مدخل‌های متعدد استخراج شود و در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. این بررسی‌ها می‌تواند در قالب یادداشت مقاله یا حتی پروژه‌های تحقیقاتی گسترده انجام پذیرد.

حجت‌الاسلام صاعد رازی در ادامه با اشاره به فعالیت‌های پژوهشی انجام‌شده در راستای تبیین «منشور دوم روحانیت» اظهار داشت: تاکنون سه مدخل از این پیام را استخراج کرده‌ام و برای هر کدام یادداشتی نگاشته‌ام که در پایگاه اندیشگاه منتشر شده‌اند.

حجت‌الاسلام عبدالله جلالی مدیر گروه سبک زندگی اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه در این نشست اظهار داشت: حوزه علمیه قم باید همچنان به‌عنوان پایگاه هدایت آینده در نظر گرفته شود.

وی با تأکید بر اهمیت رسانه، گفت: با توجه به اینکه تخصص ما در عرصه رسانه است، باید خبرگزاری رسا و دیگر نهادهای حوزوی توجه ویژه‌ای به ظرفیت رسانه‌ای داشته باشند.

حجت الاسلام جلالی به این نکته اشاره کرد که هرچند رهبر معظم انقلاب مستقیماً از واژه «رسانه» استفاده نکرده‌اند، اما پیام ایشان دلالت‌های زیادی دارد که نشان می‌دهد رسانه‌ها نقش حیاتی در تحقق مطالبات رهبری ایفا می‌کنند.

حجت الاسلام جلالی به «بلاغ مبین» به عنوای یکی از مطالبات مهم رهبر انقلاب اشاره کرد و افزود: بدون رسانه‌های کارآمد، این امر امکان‌پذیر نیست. رسانه‌ها می‌توانند در پاسخ‌گویی به مسائل آشکار و پنهان جامعه نقش اساسی ایفا کنند.

حجت الاسلام جلالی در ادامه نقش رسانه را در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی بسیار مهم دانست و بر لزوم همکاری حوزه با دانشگاه‌ها و آشنایی با یافته‌های نوین تأکید کرد.

حجت‌الاسلام محمد حسین پیشاهنگ پژوهشگر حوزه رسانه  در این نشست اظهار داشت: این پیام دارای ابعاد گسترده‌ای است و هر واژه در آن معانی عمیقی دارد که می‌تواند موضوعی مستقل برای بحث باشد.

حجت‌الاسلام پیشاهنگ با اشاره به اهمیت رسانه در پیام رهبر معظم انقلاب، بیان کرد: چندین بار واژه "رسانه" در متن آمده است و نشان‌دهنده توجه ویژه به این حوزه است.

وی بیان کرد: در این پیام یک نظام رسانه‌ای برای جریان حوزه طراحی شده که هدف اصلی آن انتقال صحیح پیام به مخاطب است. این سند روابط حوزه با مخاطبان را به صورت چند لایه و در سطوح مختلف تعریف کرده و برای هر کدام راهبردهای مشخصی در نظر گرفته شده است.