فرصت طلایی ایران برای جوان‌شدن جمعیت تا سال ۱۴۲۵
اگرچه آمارهایی که از میزان ولادت‌ها در کشور وجود دارد نگرانی‌های بسیار زیادی ایجاد کرده است، اما دبیر ستاد ملی جمعیت می‌‌گوید: انتهای پنجره جمعیتی ایران سال ۱۴۲۵ است و تا آن زمان باید هرچه هنر داریم برای سیاستگذاری در حوزه جوانی جمعیت به‌کار بگیریم.
«تعداد زنان در سن باروری در کشور، سالانه حدود 5 درصد کاهش می‌یابد.»، این آمار نگران‌کننده در شرایطی از سوی رئیس فراکسیون جمعیت مجلس شورای اسلامی اعلام می‌شود که آینده جمعیت ایران، در سایه کاهش نرخ باروری و پیر شدن تدریجی جمعیت، با تهدیدهایی بسیار جدی مواجه است.
چرا افزایش جمعیت کشور امری ضروری است؟
افزایش جمعیت نه‌تنها یک موضوع اجتماعی است، بلکه مستقیماً با پایداری و توسعه اقتصادی، امنیت ملی و توسعه پایدار کشور ارتباط دارد. ساختار جوان و فعال جمعیتی، موتور محرکه اقتصاد و تضمین‌کننده پویایی اجتماعی کشور به‌شمار می‌رود. کاهش جمعیت در سن باروری، به‌معنای کاهش ظرفیت تولید نسل، افزایش بار وابستگی سالمندان در آینده و در نهایت، کند شدن چرخ توسعه کشور خواهد بود.
آمار ولادت‌ها در کشور برای اولین بار به زیر یک‌میلیون نفر رسید
آمارها بیانگر کاهش شدید نرخ باروری در کشور است، وزیر بهداشت چندی پیش هشدار داد که برای نخستین بار میزان موالید در کشور به کمتر از یک میلیون نفر در سال رسیده است.
رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز دراین‌باره گفته است: «نرخ باروری در زمان حاضر 1.48 است که نرخ پایینی محسوب می‌شود؛ این در حالی است که نرخ باروری تا سال 1407 باید به 2.5 برسد.»
به‌گفته وی تعداد موالید سال گذشته 979 هزار و 930 نفر بوده که این آمار حتی نسبت به سال 1402 حدود 7 درصد کاهش داشته است.
نیمی از زنان متأهل در سنین حساس باروری قرار دارند
بر اساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت، 41.05 درصد از زنان متأهلِ در سن باروریِ کشور در بازه سنی 15 تا 34 سال قرار دارند، همچنین 58.95 درصد زنان متأهل در سن باروری، در گروه سنی 35 تا 49 سال هستند. این آمار نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از زنان در ایران، در مرحله‌ای از زندگی قرار دارند که از نظر پزشکی و اجتماعی، برای فرزندآوری اهمیت حیاتی دارد،
به‌عبارت دیگر، نیمی از زنان متأهل در سنین باروری، اغلب متولدین سال‌های 1355 تا 1368 هستند؛ نسلی که اکنون در آستانه عبور از سنین اوج باروری قرار دارد بنابراین اتخاذ تدابیر و سیاست‌های حمایتی هدفمند برای تسهیل فرزندآوری در این گروه، از ضروریت‌های فوری برنامه‌ریزی جمعیتی کشور است.
فرصت طلایی پنجره جمعیتی در حال بسته‌شدن است؟
ایران در زمان حاضر در پنجره جمعیتی قرار دارد؛ یعنی دوره‌ای که جمعیت فعال و مولد، نسبت بیشتری نسبت به جمعیت وابسته (مانند کودکان و سالمندان) را تشکیل می‌دهند. این دوره یک فرصت استثنایی و غیرقابل تکرار برای پیشرفت اقتصادی و اجتماعی کشور فراهم می‌کند اما این پنجره تا ابد باز نخواهد ماند،
در همین راستا، مرضیه وحید دستجردی، دبیر ستاد ملی جمعیت کشور در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با بیان اینکه انتهای پنجره جمعیتی، سال 1425 است، هشدار داد: «هرچه به سال 1425 نزدیک‌تر می‌شویم، شرایط سخت‌تر و تنگ‌تر می‌شود، بنابراین باید هرچه هنر و توان داریم، برای جوانی جمعیت زودتر به‌کار بگیریم؛ یعنی نباید فرصت‌ها و لحظه‌ها را از دست بدهیم.»
وی همچنین درباره اقدامات ویژه‌ای که ستاد ملی جمعیت برای استفاده از ظرفیت پنجره جمعیتی انجام خواهد داد، افزود: «اقدام ویژه این است که تلاش کنیم کارهایی انجام دهیم که هم به ازدواج زودتر جوانان و هم به فرزندآوری سریع‌تر کمک کند. برای موضوع فرزندآوری، بنای ما این است که برنامه‌ای داشته باشیم که طی آن، هزینه‌های دو سال اول فرزند تأمین و در قالب یک کارت به مادران داده شود.»
با این حال، حتی قوانینی که در سال‌های گذشته تدوین و تصویب شده‌اند، به‌طور کامل به مرحله اجرا درنیامده‌اند؛ یکی از قوانین بسیار متعالی در حوزه جوانی جمعیت، قانونی بود که مجلس شورای اسلامی در سال 1400 تحت عنوان قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تصویب کرد؛ این قانون وظایف تمام دستگاه‌ها را در زمینه جوانی جمعیت به‌روشنی مشخص کرده است اما با گذشت نزدیک به چهار سال، هنوز بسیاری از مفاد آن اجرایی نشده‌اند.
دبیر ستاد ملی جمعیت درباره میزان اجرای قانون جوانی جمعیت به تسنیم گفت: «برخی از مواد این برنامه اصلاً اجرا نشده‌اند و برخی مواد نیز به‌طور کامل و صددرصدی اجرا شده‌اند، برای مثال بیمه مادران باردار یا بیمه فرزندان تا پنج سال اجرایی شده است، برخی مواد دیگر نیز در حدود 30 تا 50 درصد اجرا شده‌اند، میزان اجرا در دستگاه‌های مختلف نیز، متفاوت است.»
امسال در حالی به روز ملی جمعیت (30 اردیبهشت) نزدیک می‌شویم که آمارهای نگران‌کننده درباره کاهش سالانه جمعیت زنان در سن باروری، کنار نزدیک شدن به انتهای پنجره جمعیتی، لزوم یک بسیج ملی برای حمایت از ازدواج، فرزندآوری و خانواده‌محوری را دوچندان کرده است و اگر امروز برای نسل در حال عبور از سن باروری اقدام نشود، فردا دیگر فرصتی برای جبران نخواهد بود.
ارسال نظرات