امیدآفرینی و تقویت سواد رسانه‌ای در برابر جنگ شناختی، از الزامات خبرنگاری است
حجت الاسلام ملک زاده به مقایسه عملکرد رسانه‌های ایرانی و خارجی در جنگ ۱۲ روزه پرداخت و با دفاع از کارآمدی و شفافیت رسانه‌های داخلی، امیدآفرینی و تقویت سواده رسانه‌ای در برابر جنگ شناختی را از الزامات خبرنگاری دانست.
حجت الاسلام محمد ملک‌زاده عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، به مناسبت روز خبرنگار با تأکید بر این‌که ترجیح حقیقت بر مصلحت زودگذر از ویژگی‌های یک رسانه تراز است، ماهیت اخلاقی گزارش‌دهی را کلید موفقیت رسانه‌ای می‌داند.
متن کامل این گفت و به شرح ذیل است:
رسا: با توجه به مناسبت روز خبرنگار، چه توصیه‌هایی می‌توان به رسانه‌ها داشت؟
ضمن گرامیداشت مناسبت ۱۷ مرداد، روز خبرنگار، که یادآور رشادت ها و ایثارگری های خبرنگاران شجاع و متعهدی همچون شهید مرتضی آوینی، محمود صارمی، و سایر خبرنگاران شهید در دفاع مقدس و در وقایع اخیر است. این روز فرصتی برای تجلیل از خبرنگاران و اهالی رسانه است که با وجود مشکلات و خطرات، وظیفه اطلاع‌رسانی صادقانه را به عهده دارند. با توجه به مبانی دین اسلام چند توصیه کاربردی، حرفه‌ای و اخلاقی می‌توان به رسانه‌ها و فعالان عرصه خبرنگاری ایران اسلامی تقدیم کرد.
تعهد به حقیقت و انصاف
نخستین وظیفه یک خبرنگار مسلمان و متعهد، پیروی از حقیقت و انصاف است. رسانه باید آینه حقیقت باشد و واقعیت‌ها را بدون تحریف و اغراق برای مردم تبیین کند. رعایت اصول اخلاقی در خبررسانی مانند حفظ آبرو، رازداری، جلوگیری از شبهه‌پراکنی و تهمت، ضامن سرمایه اجتماعی رسانه‌ها است. رعایت بی‌طرفی، انصاف و پرهیز از سیاه‌نمایی یا بزرگنمایی مشکلات در جامعه‌ای که دشمنان زیادی دارد، بسیار پراهمیت است.
تقویت سواد رسانه‌ای
یکی از نکات مهم برای خبرنگاران نظام اسلامی، تقویت سواد رسانه‌ای است. به ویژه در شرایط امروز جامعه ایران، آموزش سواد رسانه‌ای برای عموم جامعه به خصوص اصحاب رسانه و خبرنگاران و مسئولیت‌پذیری در برابر جنگ شناختی و روایت‌سازی دشمن ضروری است.
حمایت از منافع ملی و هویت ایرانی-اسلامی
رسانه اسلامی و ایرانی باید در چارچوب مصالح ملی، گفتمان مقاومت، انتقال دستاوردها و تقویت سرمایه اجتماعی حرکت کند و فضای امیدآفرینی و اعتمادآفرینی را گسترش دهد. باید نسبت به خطوط القایی دشمن و تخریب فرهنگ ملی حساس باشد و تحلیل‌های انتقادی خود را ضابطه‌مند و منصفانه ارائه کند و از سطحی‌نگری و شتاب‌زدگی در گزارش‌ها، تحلیل‌ها و پرونده‌های خبری پرهیز شود. رعایت این اصول به افزایش اعتبار رسانه و اعتماد مردم به آن کمک می‌کند.
الگوسازی از خبرنگاران متعهد و شهدای رسانه
یکی از وظایف حکومت اسلامی، تجلیل از خبرنگاران متعهد، شهدای عرصه رسانه و ارائه الگوهای موفق به نسل جدید رسانه‌ای برای ترویج روحیه جهادی در این شغل شریف است. رسانه تراز انقلاب اسلامی و ایران پیشرفته، رسانه‌ای است که حقیقت را بر مصلحت‌های زودگذر ترجیح دهد و در کنار مردم، حافظ منافع ملی، هویت اسلامی و عدالت باشد. چنین رسانه‌ها و خبرنگارانی الگوی موفقی برای عموم مردم به خصوص جامعه خبرنگاری هستند.
رسا: عملکرد رسانه‌های ایرانی در تقابل با رسانه‌های معاند در دوران جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مقایسه عملکرد رسانه‌های ایرانی با رسانه‌های معاند در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اسرائیل و آمریکا علیه ایران، نمونه مطلوبی برای سنجش واقعی قدرت رسانه‌ای و عرصه جنگ روایتها است. ارزیابی این واقعه به اختصار در چند محور قابل توجه است:
۱. قدرت روایت‌سازی اولیه
رسانه‌های ایرانی در اتفاقات اخیر نسبت به گذشته، واکنش سریع‌تری نشان دادند و اغلب رسانه‌های رسمی و اجتماعی به سرعت وارد میدان تبیین ابعاد حمله و پاسخ‌های ایران به تجاوز دشمن شدند. رسانه‌های معاند با تاکتیک بمباران روانی و بزرگنمایی قدرت اسرائیل و آمریکا سعی در القای ناتوانی و تضعیف روحیه ملی ایران داشتند. اما انعکاس سریع حجم خسارات وارده به دشمن آنان را ناکام گذاشت.
۲. مدیریت اخبار و اطلاعات با اطلاع‌رسانی دقیق
در شرایطی که رسانه های معاند با راه‌اندازی هجمه گسترده اخبار کذب، تولید شایعه و تمرکز بر رویدادهای غیر واقعی، تلاش کردند فضای افکارعمومی را بی‌ثبات کنند، رسانه‌های داخلی با اتکا به بیانیه‌های رسمی و تحلیل کارشناسان متعهد و آگاه ایرانی به خوبی توانستند روایت واقعی را به اطلاع عموم برسانند و فضای خبری و جنگ روایتها را مدیریت کنند.
3. اقناع افکار عمومی
رسانه‌های داخلی تا حد زیادی در اقناع افکار عمومی موفق عمل کردند. انتشار اخبار دقیق و مستند همواره در جلب اعتماد عمومی و اقناع افکار مردم موثر است. در مجموع می‌توان گفت رسانه‌های داخلی نسبت به گذشته پویاتر و با هماهنگی بالاتری عمل کردند و در روایت رسمی و جریان‌سازی موفق بودند. با این حال در حوزه قدرت تصویرسازی، روایت اقناعی به نسل جدید و میدان بین‌المللی نسبت به رسانه های معاند مورد حمایت قدرتهای بیگانه، هنوز فاصله معناداری دیده می‌شود. تقویت شفافیت، سرعت، و بهره‌گیری از ابزارهای نوین رسانه ای تا حد زیادی برای جبران این فاصله می تواند موثر باشد.
ارسال نظرات