از تکلیف امروز رزمندگان و ایثارگران تا مسؤولیت رسانه در انتقال میراث دفاع مقدس به نسل جدید

دفاع مقدس هشتساله ایران، فصل بزرگی از تاریخ ملت ماست که در آن جوانان، رزمندگان و خانوادهها با ایثار، فداکاری و ایمان، از کیان دین و کشور دفاع کردند. زنده نگه داشتن خاطرات این دوران اهمیت فراوانی داشته و سبب حفظ هویت ملی می شود زیرا خاطرات دفاع مقدس بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی ملت هستند؛ گسستن پیوند با این تجربهها میتواند هویت جمعی را تضعیف کند. رشادت، ایثار، شجاعت و توکل، ارزشهایی هستند که در میدان جنگ شکل گرفته و باید در نسلهای بعدی منتقل شوند تا جامعه نسبت به مسئولیتها و اخلاق جمعی حساس بماند.بازخوانی خاطراتِ واقعی و ملموس، درسهای مهمی درباره فداکاری، مدیریت بحران، و رفتار در شرایط دشوار به جوانان میدهد که کتابهای صرفاً نظری نمیتوانند منتقل کنند. در شرایط فعلی افزایش انسجام اجتماعی بسیار مغتنم است و روایتهای مشترک از مبارزات گذشته، پیوندهای اجتماعی و همبستگی میان اقشار مختلف جامعه را تقویت میکند.
یکی از ویژگیهای برجسته دفاع مقدس حضور فعال روحانیون در خط مقدم و گردانهای نظامی بود. روحانیون با بیان آموزههای دینی و دعا، به رزمندگان آرامش و امید میدادند و انگیزه معنوی برای ادامه مبارزه فراهم میکردند و بسیاری دیگر نیز در شهرهای و در اجتماعات مردم را به دفاع از اسلام و میهن تشویق کردند. روحانیت با زبان دین و مخاطبسازی برای اقشار مختلف جامعه، مردم را به دفاع از ارزشها و استقلال کشور ترغیب کردند؛ نقش آنان در بسیج مردمی و حفظ وفاق اجتماعی حیاتی بود. روحانیون نشان دادند که دفاع از میهن با مسئولیت دینی همراستا است و این همراستایی موجب افزایش مشروعیت و پذیرش گستردهتر کوششهای دفاعی شد.
سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، به مناسبت هفته دفاع مقدس از رزمندگان روحانی و طلبه دفاع مقدس دعوت کرد تا در یک نشست خاطرات خود را از جبهه های حق علیه باطل بیان کنند. اساتید حوزه علمیه به دلیل جایگاه علمی و معنوی خود، میتوانند نقش کلیدی در انتقال و تبیین خاطرات دفاع مقدس داشته باشند زیرا حوزیان قادرند با دیدی عمیقتر، ابعاد معنوی و اخلاقی رخدادهای تاریخی دفاع مقدس را توضیح داده و معنابخشی کنند.
زنده نگه داشتن خاطرات دفاع مقدس تنها نگهداری از رویدادی گذشته نیست؛ بلکه سرمایهگذاری روی آیندهای است که در آن ارزشهای انسانی، دینی و ملی تقویت شده و نسلهای آینده با آگاهی و مسئولیتپذیری بیشتری راه پیشینیان را ادامه دهند. حضور روحانیون در میدانها و نقش موثر اساتید حوزه در روایت و تبیین این خاطرات، از عناصر کلیدی در حفظ و ترویج این میراث گرانبهاست.
در این نشست حجج الاسلام والمسلمین جعفر بچاری عضو هیئت علمی دانشگاه علوم قرآن، علیاصغر قربانی عضو مجمع نمایندگان طلاب، موسی پسندی از اساتید و مبلغان حوزوی، جمالی از رزمندگان گردان حبیب و سلمان از اساتید حوزه های علمیه حضور داشته و به بیان خاطرات خود پرداختند.
در ابتدای این نشست علیرضا استادیان به عنوان دبیر جلسه به نقش روحانیت در طول حیات اسلام و فداکاری های آن ها در دفاع از کیان دین اشاره کرد و افزود: روحانیون در طول تاریخ برای دفاع از کیان اسلام جان خود را فدا کردند که علامه امینی در کتاب «شهداءالفضیله» اسامی 130 تن از علمای مجاهدی که به شهادت رسیده اند را ذکر کرده است و لازم است که با توجه به ادامه دار بودن این مجاهدت ها در قرن گذشته، مجلدات دیگر این کتاب توسط علما نگاشته شود.
وی با اشاره به تلاش علما در شکل گیری نهضت انقلاب اسلامی و همچنین محور مقاومت اظهار دشات :در دوران حاضر شهید سید حسن نصرالله سرآمد علمای اسلام قرار گرفت و از ابتدای طلبگی تا انتهای عمر شریف خد مجاهدانه زندگی کرد.
در مواجهه با دشمن با یک گسست نسلی روبرو هستیم
حجت الاسلام محمدمهدی محققی مدیر عامل خبرگزاری رسا در این نشست در خصوص ضرورت بیان خاطرات دفاع مقدس اظهارداشت: یک بررسی در خصوص تجارب جنگ 12 روزه مشخص شد تقویت و تنوع روایت های رسانه ای یکی از بایسته های رسانه های داخلی است. لازم است در روایت های رسانه ای نقاط قوت و امیدافزایی ذکر شود.
وی در ادامه افزود: از سوی بزرگان نیز نقل خاطرات صحنه های ماندگار توصیه شده است و تکرار این روایات است که تواتر حوادث تاریخی را به آیندگان می رساند.
مدیرعامل خبرگزاری رسا با تأکید بر اینکه در مواجهه با دشمن با یک گسست نسلی روبرو هستیم تصریح کرد: ارزش های شهدا و دفاع مقدس بعضا به نسل بعد منتقل نشده است.
وی با اشاره به اهمیت ذکر خاطرات دفاع مقدس به جوانان نسل امروز اظهار داشت: برخی از سرداران شهید دفاع مقدس معتقد بودند که اگر از دفاع مقدس گفته نشود روزی را می بینیم که ما را به دادگاه می برد که چرا در دوران 8 ساله دفاع کردید. همانگونه که در دوران اصلاحات برخی سخن از دادگاه افکار عمومی زدند و در خصوص مقاطع جنگ سؤال پرسیدند.
تکلیف امروز رزمندگان و ایثارگران؛ معرفی الگوهای ایثار به نسل جدید
در ادامه این نشست حجت الاسلام جعفر بچاری عضو هیئت علمی دانشکده علوم قرآنی لرستان اظهار داشت: خاقل همه چیز خداوند است و لازم است وجود مقدس الهی را عبادت کرد و سؤال پیش می آید که مصادیق عبادت چیست؟ رفع نیازمندی دیگران یکی از مصادیق عبادت بوده و منظور از دیگران نیز همه آحاد بشر است همانگونه که «رَحْمَةٌ لِلْعَالَمِینَ» صفتی برای نبی اکرم (ص) آمده است. انتظار فرج، دعا و تلاش برای کسب روزی حلال از دیگر مصادیق عبادت هستند.
وی در ادامه اظهار داشت: وظیفه ما این بود در جنگ شرکت کنیم و این امر مصداقی از عبادت است. بسیاری از شهدای ما ساده زیست بود و هیچ چیز از مال دنیا نداشته و حتی پرونده نداشتند و هنوز هم افرادی هستند که جانباز بوده اما پرونده جانبازی ندارند.
این استاد حوزه علمیه با اشاره به مشاهده خود از اهالی اروندکنار گفت: بنده اصالتا اهل اروندکنار هستم و در ابتدای جنگ دیدم که مردم با چوب و چماق یعنی همه داشته های خود برای مقابله آماده بودند و این ناشی از قوتی است که امام خمینی به ملت داده بود.
وی با اشاره به مسئولیت خود در دوران دفاع مقدس به خاطره ی بازدید از گردان های مختلف رزمی و تبلیغی اشاره کرد و افزود :آیت الله عابدی از شهدای زنده ما است که 10 سال شبانه روز درس خواند و با شروع جنگ از روز اول جنگ تا روز آخر در جبهه حضور داشت و در گردان تخریب به عملیات رزمی پرداخت.
حجت الاسلام بچاری به شهید قنوتی اولین روحانی شهید دفاع مقدس اشاره کرد و اظهار داشت: شهید قنوتی فرد جان بر کفی بود که به طور وحشیانه ای توسط نیروهای بعثی به شهادت رسید و کاسه سر او را کندند و سپس سر او را بریدند. آخرین شهید روحانی ما شهید محمد توکلی از بروجرد بوده که در عملیات مرصاد شهید شده است.
این روحانی رزمنده به عبادات و توسلات شهدا و رزمندگان اشاره کرد و افزود: نماز اول وقت و نماز شب در میان رزمندگان رواج داشت و اکثر طلاب به نماز شب در جبهه ها معتقد و مشغول بودند. هر روز در جهان عده ای به جرگه تشیع پیوند می خورند و من این ها را در اثر توسلات و عبادات دلسوزان به خصوص رزمندگان می دانم.
حجت الاسلام بچاری با اشاره به سفر خود به کشور لبنان ادامه داد: در سفری به لبنان به سمت مرز رژیم صهیونیستی رفتم و موقع برگشت راه را گم کردیم و از یکی از سادات همراه درخواست کردم که توسل کند. او زیارت عاشورا خواند و سپس حرکت کرد و پس از مدتی به مقصد رسیدیم.
وی در پایان به سؤالی در خصوص تکلیف امروز رزمندگان و ایثارگران پاسخ داد و افزود: فردی مانند حجت الاسلام قربانی که یک دست و یک پای خود را از دست داده به تدریس دروس حوزوی ادامه داده است و این نقص جسمی را بهانه ای برای کنار کشیدن قرار نداده است. امثال این افراد را باید به نسل جدید معرفی کرده و این ارزش ها را باید منتقل کنیم. جوان های امروز ما نمی دانند که چه جانفدایی هایی سبب اقتدار امروز شده است.
چگونه دیدار با یک رزمنده، معلمی را از استعفا بازداشت
حجت الاسلام علی اصغر قربانی از رزمندگان و جانبازان دفاع مقدس و عضو مجمع نمایندگان طلاب با قرائت آیه «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ» ایام سالگرد دفاع مقدس را گرامی داشت و گفت: در سال 61 در جبهه نفتشهر حضور داشتم که شاهد یک ضدحمله از سوی ارتش بعث بودم. در هنگام سرکشی به رزمنده ها مشاهده کردم خمپاره ای در جلوی بچه های تدارکات منفجر شد و بلافاصله صدای ناله رزمنده ای را شنیدم و پس از فرونشست گردوغبار سراغ بچه ها را گرفتم و دیدم ترکشی به شاهرگ یک جوان 20 ساله مشهدی اصابت کرده و با چشم خودش می دید که خونش ریخته می شود و فقط توانست یا حسین بگوید. ما با «یاحسین» پیروز شدیم و این پیام جهاد و شهادت دیروز است.
وی با بیان اینکه در سال 62 از ناحیه دست راست و پای راست در مهران مجروح شده است، گفت: والفجر 3 در 12 مردادماه سال 62 در اثر خمپاره دشمن مجروح شدم و درد زیادی را احساس کردم و تنها چاره را گفتن شهادتین و «یاحسین» می دیدم. تا اینکه به بیمارستان صحرایی مهران رسیدم و بیهوش شدم و حتی جسم بیهوش من را در میان شهدا قرار دادند و برای بررسی مجدد به معراج آمده و متوجه زنده بودن من شدند و قسمت شد که عمر ما به دنیا باشد.
این جانباز دفاع مقدس اظهار داشت: یکی از دوستان معلم من از دوران گذشته سخن می گفت که معلمان منزلتی نداشته و کسی حقوق معلمان را جدی نمی گرفت از این رو این دوست بنده تصمیم گرفت که از آموزش و پرورش استعفا دهد تا اینکه یکی از دوستانش او را به عیادت یک جانباز دفاع مقدس برد. پس از دیدار این معلم با جانبازی که دست و پایش قطع شده تصمیم گرفت در جرگه معلمان بماند و همین امر سبب شد که از میان شاگردان آن معلم 23 نفر شهید تقدیم انقلاب و اسلام بشوند.
وی با انتقاد از پرهیز برخی افراد در خصوص خاطرات شهدا گفت: شهادت طلبی، جهاد و عبودیت و بندگی دلایل موفقیت رزمندگان است و باید بدانیم تا زمانی که در خط عبودیت باشیم پیروزی انقلاب تضمین شده است و اگر از این خط فاصله بگیریم بدانیم که موفقیتی نداریم.
هر کجا که روحانیت در خط اول حضور داشته باشد اتفاقات بسیار مهمی رخ خواهد داد
حجت الاسلام مصطفی جمالی عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم با بیان اینکه روحانیت در دوران جنگ پیش قراول بوده، اظهار داشت: روحانیون در مقایسه با اقشار مختلف مردم بیشترین شهید را تقدیم کردند. در دوران دفاع مقدس روحانی نبودم و با حضور در گردان حبیب با شبکه روحانیت این گردان آشنا شدم و فرمانده شهید ما حاج حسن محقق که طلبه بود و دیگر دوستان با عبادت و نماز شب هایی که می خواندند در ما تأثیر گذاشتند. روحانیت در خط اول قرار داشت و همین امر برای ما درس بود.
وی در ادامه افزود: یکی از شهدای طلبه به نام نجف پور که بنده را با درس آقامجتبی تهرانی آشنا کرد و نگاه عمیقی به جبهه و جنگ داشت. طلاب رزمنده به دنبال کارهای بزرگی مانند «فتح قلل رفیع عالم» و «انتقام سیلی زهرا» و صدور انقلاب بودند. امام خمینی با بیانات و شخصیت خود و رهبری معظم نیز با حضور خود در جبهه ها تأثیر فراوانی داشتند. هر کجا که روحانیت در خط اول حضور داشته باشد اتفاقات بسیار مهمی رخ خواهد داد.
این رزمنده دفاع مقدس با بیان خاطراتی از گردان حبیب تصریح کرد: حاج مهدی طائب گاهی در جبهه مباحث تاریخ را می گفت و هر شب در گردان های رزمی عرض توسل و هیأت جاری بود. حاج حسن محقق اهل شوخی و خنده بود و مانند یک فرمانده با بچه ها رفتار نمی کرد بلکه با همه دوست بود.
وی با نام بردن از شهید حسن محققی که در جنگ 12 روزه به درجه رفیع شهادت رسیده بود، گفت: فتنه هایی در تهران با تلاش های حاج حسن در اطلاعات سپاه خاموش شد. گردان حبیب خاص است و بسیاری از روحانیون و طلاب ر ا در خود جای داد. فرزندان آیت الله خامنه ای و یاسر هاشمی رفسنجانی در این گردان حضور داشتند و جدای از گردان حبیب بسیاری به واسطه همین جبهه ها طلبه شدند و جنس این افراد متفاوت است.
حجت الاسلام جمالی با بیان اینکه بسیاری از شهدا ره صدساله را یک شبه رفتند، اظهار داشت: امام خمینی بسیاری از جوانان را جذب خود کرد و حرکت امام یک حرکت نرم افزاری بود. شرائط جنگ اقتضائاتی دارد که اگر شکل بگیرد جوانان امروز قوی تر حاضر خواهند شد زیرا انقلاب رشد بزرگی ایجاد کرده و عمق ولایت پذیری را ایجاد کرده است.
شهدا از میان مردم بودند؛ نه افرادی دست نیافتنی
حجت الاسلام محمدرضا موسی پسندی استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه لازم نیست همه شهدا را مقدسین و انسان های دست نیافتنی معرفی کنیم، تصریح کرد: شهدا مانند همین افراد امروز بودند و لازم است برای مردم واقعیت گذشته را بیان کنیم. شهدای ما در بحرانی ترین لحظه کشور تصمیمات بسیار درستی گرفتند و در میان آن ها از همه قشری حضور داشتند و نباید به گونه ای روایت شود که افرادی دست نیافتنی به دفاع از کشور پرداختند در حالی که مردم امروز نیز در هنگام بحران و مشکل به دفاع از دین و کشور خود بر می خیزند.
وی با اشاره به سخنانی در خصوص در مجامع بین المللی ادامه داد: هزینه های زیادی برای رسیدن به این اقتدار دادیم که امروز همه جا نام ایران را می برند. دانش آموز دبیرستان در شهرستان چالوس بودم که بسیج را تشکیل دادیم و فرماندهی سپاه استان مازندران نیز در شهرستان چالوس قرار داشت. یک گروه از دانش آموزان دبیرستان را تشکیل دادیم برای تأمین امنیت که امنیت شهر با ما 7 نفر بود. دکتر طهرانچی رفیق ما بود و و از همان دورا دبیرستان از سال 59 با این شهید عزیز ارتباط داشتم و تلاش داشتیم که نماز شب یکدیگر را بیدار کنیم. بسیار انسان شایسته و ممتازی بود. سال 62 ایشان به دانشگاه رفت و بنده وارد حوزه شدم.
حجت الاسلام موسیپسندی با اشاره به حضور شهید طهرانچی در دانشگاه شهید بهشتی و فراگرفتن دکتری فیزیک هسته ای در روسیه اظهار داشت: وی از سالی که از روسیه برگشت بچه های نخبه فیزیک را به طور ماهانه در قالب هیئت دور هم جمع کرد. با شهید طهرانچی آموزش اطلاعات عملیات دیدم و تنها نیروی بسیجی حفاظت اطلاعات سپاه بودم.
وی به برادر خود شهید محمدابراهیم موسی پسندی اشاره کرد و افزود: برادر بنده فرمانده طرح عملیات لشکر 25 بود و کسی هم وی را در مواجهه نمی شناخت و مانند سایر بسیجی ها و پاسداران رفتار می کرد. آن شهید در رشته ورزشی وزنه برداری قهرمان شده بود و چون محیط مناسبی در این رشته ندید از آن خارج شد. یک عکس با دوستان وزنه بردار خود دارد که یکی از آن ها پس از قهرمانی به عراق پناهنده شد و دیگری به یک کشور دیگر و حتی فرد چهارمی از دوستان وی که نفر پنجم جهان شده بود برای همیشه به یک کشور دیگر پناهنده شد.
حجت الاسلام موسی پسندی در پایان با بیان اینکه شهادت طلبی در بین طلاب بسیار رایج بود اذعان داشت: در مدرسه علمیه نوشهر طلبگی را آغاز کردم و همزمان با اعزام به جبهه شاهد اعزام برخی از طلاب به جبهه ها بودم. یکی از اساتید ما عادت به دعا داشت و وقتی یکی از رزمنده از او خواست که قبل از رفتن به جبهه آن را دعا کند، آن استاد دعا کرد که به سلامت برگردد و سایر طلاب به طلبه رزمنده گفتند که استاد دعا کرد تا شهید نشوی؛ آن طلبه خیلی از این امر عصبانی بود و می خواست با استاد دعوا کند. طلبه دیگری بود به نام رضوی که چندان او را نمی شناختم اما معروف بود که هر جا خط مقدم باشد او خود را می رساند تا با دشمن درگیر شود و به شهادت برسد و در آخر هم شهید شد.
اگر از شهدا گفته شود نسل جدید به خوبی آن را دریافت می کند
حسین سلمان استاد حوزه و دانشگاه و از رزمندگان و جانبازان دفاع مقدس در پایان تصریح کرد: امسال خاطره گفتن راحت تر است زیرا همه با گوشت و پوست خود جنگ را تجربه کردند و الان لمس کردند که 8 سال موشک باران دزفول چه حالی داشت.
وی با ذکر خاطره ای از یکی از سفرهای تبلیغی خود به شهرستان بروجن اظهار داشت: با جمعی از دوستان جانباز روحانی به دبیرستان های مختلف رفتیم و یک روز در به دبیرستان تیزهوشان دخترانه حضور یافتم و سؤال پرسیدم که چه مسئه ای را مهم می دانید و آن را بیان کنید. در کمال تعجب دختران وقتی من را با لباس روحانیت دیدند گفتند که ما می خواهیم درس بخوانیم و سؤالی نداریم و شما هم وقت ما را نگیرید.
سلمان ادامه داد: به دختران دانش آموز گفتم که من فقط 5 دقیقه حرف می زنم. در زمان جنگ در هنگام عملیات یکی از رزمندگان در کنار من قرار داشت و متوجه شدم که دختر 40 روزه ای دارد و ما در کنار هم بودیم که یک دفعه یک خمپاره در نزدیکی ما اصابت کرد و پا و دست من آسیب دید و چشم من نیز در آن لحظه جایی را نمی دید و فقط با دست مخالفم به دنبال آن رزمنده می گشتم. هر گاه یاد این خاطره می افتم بغض زیادی گلوی من را فشار می دهد که آن رزمنده شهید شده بود.
وی افزود: به دختر خانم ها گفتم که آن رزمنده هم درس و کار داشت و حتی بچه کوچکی داشت اما برای امنیت و زندگی ما خود را فدا کرد و اینکه فکر کنیم همه چیز زندگی همین درس و امروز است اشتباه است زیرا زندگی مانند یک پازل قطعات مختلفی دارد. 5 دقیقه من تمام شد و خواستم که از کلاس خارج شوم که آن دختران دانش آموز جلوی من را گرفتند و خواستند که ادامه دهم.
این استاد حوزه و دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: اگر از شهدا خوب بگوییم و آنان را خوب معرفی کنیم نسل جدید به مراتب بهتر از ما عمل می کند. در بین رزمندگان هم افراد مؤمن حضور داشتند و هم افرادی که گاه تقیدی به مسائل نداشتند و شاهکار ولی فقیه این بود هر دوی این ها را در جمع رزمندگان آورد.