شبکه جاسوسی امارات در ترکیه و استراتژی هیبریدی ابوظبی در قبال آنکارا

دستگیری سه نفر به‌اتهام انجام فعالیت جاسوسی برای امارات متحده عربی در استانبول و آنکارا، خبر مهمی است که نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن گذشت.

دفتر دادستانی‌کل در استانبول اعلام کرده است که سه نفر تلاش کرده‌اند اطلاعات مهم در مورد محل کار و زندگی چند تن از مهمترین چهره‌های صنایع دفاعی ترکیه را جمع‌آوری کنند، اما سرویس اطلاعاتی میت، متوجه این فعالیت شده و آنها را دستگیر کرده است، این موضوع نشان می‌دهد که رقابت بین ترکیه و امارات متحده عربی نه‌تنها دیپلماتیک یا اقتصادی است، بلکه ابعاد امنیتی عمیقی نیز دارد.

با آن‌که چند سال از عادی شدن روابط ترکیه و امارات متحده عربی سپری شده است اما هنوز هم می‌توان به‌وضوح دید که سیاست‌های منطقه‌ای و فعالیت‌های پنهانی این دو رقیب منطقه در خاورمیانه و آفریقا، دارای چندین نقطه مستعد اختلاف و تنش است.

خبر روزنامه حریت حاکی از آن است که سه نفر در عملیاتی دستگیر شدند که نشان می‌دهد سازمان‌های اطلاعاتی امارات از طریق هماهنگی دفتر دادستانی‌کل استانبول و سازمان اطلاعات ملی (میت) در حال جمع‌آوری اطلاعات بیوگرافی در مورد نهادهای حیاتی در ترکیه بوده‌اند.

البته این اولین بار نیست که امارات دست به چنین اقدامی زده است، 4 سال پیش هم در ساکاریای ترکیه، احمد محمود عایش الاسطل شهروند اردنی در حالی دستگیر شد که به‌عنوان یک نویسنده اخوان المسلمینی ضد امارات به ترکیه سفر کرده بود، اما در واقع، مأمور سرویس اطلاعاتی امارات بود و درباره تشکیلات اخوان در ترکیه اطلاعات جمع‌آوری کرده بود.

شعبه مبارزه با تروریسم اداره پلیس استانبول به هویت دستگیرشدگان اشاره نکرده و تنها این موضوع را اعلام کرده است که سه شخص مزبور به‌دنبال «جاسوسی نظامی و سیاسی» بوده‌اند.

روزنامه آکشام از جراید نزدیک به حزب حاکم ترکیه خبر داده است که «اعضای سرویس اطلاعاتی امارات با استفاده از پروفایل‌های جعلی به‌دست‌آمده از یک شرکت ارتباطات تلفنی GSM در ترکیه، اقدام به جمع‌آوری اطلاعات بیوگرافی پرسنل در سمت‌های مدیریتی در سازمان‌های حساس صنایع دفاعی کرده‌اند، همچنین تلاش شده است برخی کانال‌های وزارت امور خارجه ترکیه نیز مورد سوءاستفاده قرار بگیرند. این تیم 4نفره، سیم‌کارت‌های مزبور را به امارات منتقل کرده‌اند و تاکنون 3 تن از آنان دستگیر شده‌اند».

از دید تحلیلگر روزنامه آکشام، تلاش‌های امارات برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد زیرساخت‌های دفاعی در ترکیه، تهدیدی جدی برای آنکاراست. رویدادهای اخیر، توجه تحلیلگران واشنگتن را نیز به‌سوی خود جلب کرده و شورای روابط خارجی آمریکا (CFR) در گزارش «رقابت قدرت‌های بزرگ در خاورمیانه» تأکید کرده است که ترکیه و امارات، هم در حوزه تعامل و همکاری استراتژیک با قدرت‌های بزرگ و هم از حیث اهداف منطقه‌ای، در تضاد هستند و این رقابت در حوزه‌هایی مانند لیبی، سوریه و انرژی ادامه دارد، همچنین مؤسسه تحقیقات سیاست خارجی بین‌المللی (IFIMES) در تحلیلی با عنوان «مسیر برخورد خطرناک ترکیه و امارات»، به این اشاره کرده است که امارات از دو ابزار اطلاعاتی و نیابتی برای تضعیف نفوذ منطقه‌ای ترکیه استفاده می‌کند.

رقابت کالین ـ طحنون

در زمان حاضر، طحنون بن زاید آل‌نهیان مشاور امنیت ملی، به‌عنوان مهمترین چهره امنیتی و مالی امارات شناخته می‌شود که از قدرت بالایی برخوردار است و کل رقابت منطقه‌ای امارات در حوزه خلیج فارس، جهان عرب و کشورهای آفریقایی را مدیریت می‌کند،
این همان حوزه‌ای است که طحنون را در رویارویی با ابراهیم کالین رئیس سرویس اطلاعاتی میت ترکیه قرار می‌دهد، در نتیجه به‌نظر می‌رسد این دو چهره امنیتی، حالا بخشی از رقابت پشت‌پرده را به صحنه علنی و آشکار نیز آورده‌اند و از نمایش تنش‌های خود ابایی ندارند.

شورای روابط خارجی اروپا در روزهای گذشته به‌روی روابط ترکیه ـ امارات تمرکز کرده است و در گزارشی با عنوان «دشمنان مفید: رقابت ترکیه و امارات و نظم خاورمیانه» بر این موضوع تأکید می‌کند که رقابت بین دو کنشگر مزبور، جنبه‌های ایدئولوژیک و ژئوپولیتیکی دارد.

از دید این شورا، تنش در خط ترکیه ـ امارات، خطراتی را برای اروپا نیز به‌همراه دارد و کشورهای اتحادیه اروپا باید «برای مدیریت» این رقابت تلاش کنند.

همچنین مؤسسه مطالعات میدل‌ایست، تنش اخیر را به‌عنوان «یک بحران عجیب» قلمداد کرده و بر این باور است که امارات، علاوه بر موضع رقابت منطقه‌ای، نگاهی به تعامل ترکیه با جوامع عرب مخالف دارد و می‌خواهد درک روشنی از روابط، داشته باشد.

بنابراین تنش مزبور، فقط مبتنی بر جاسوسی نیست، بلکه در خدمت اهداف پیام‌رسانی استراتژیک و بازدارندگی نیز هست، کما این‌که مرکز تحلیل ORC مستقر در دبی، به این اشاره کرده است که امارات، ترکیه را از دو منظر اقتصادی و استراتژیک زیر نظر دارد و در صورت لزوم از روش‌های اطلاعاتی استفاده می‌کند.

امارات نه‌تنها درگیر رقابت اقتصادی است، بلکه از طریق اطلاعات، روابط با بازیگران منطقه‌ای و اقدامات آشکار ژئوپولیتیکی، یک استراتژی چندوجهی را علیه ترکیه دنبال می‌کند.

البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که امارات در قبال ترکیه، نوعی استراتژی هیبریدی طراحی کرده است، به‌قول مجمع بین‌المللی خلیج فارس، «مبارزه امارات برای مهار ترکیه» بر اساس یک استراتژی دوگانه و ترکیبی است؛ گاهی تنش مستقیم و گاهی هم تنش‌زدایی عمل‌گرایانه،

این اتفاق در شرایطی روی داده است که نوسازی سرویس‌های اطلاعاتی امارات و افزایش ظرفیت اطلاعات سایبری و سیگنالی به‌کمک آمریکا و رژیم صهیونیستی، ترکیه را نگران کرده است.