اختتامیه همایش ملی «علوم انسانی اسلامی در افق بیانیه گام دوم انقلاب» برگزار شد

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، مراسم ختتامیه همایش ملی «علوم انسانی اسلامی در افق بیانیه گام دوم انقلاب» به همت پژوهشگاه علوم انسانی اسلامی و با همکاری  موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی قم و دانشگاه قم، صبح امروز در سالن حکمت دانشگاه قم، با حضور جمعی از پژوهشگران و محققین این عرصه برگزار شد.

در این مراسم آیت الله‌ اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور، آیت الله رجبی رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، حجت الاسلام والمسلمین صلح میرزایی نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری و حجت الاسلام والمسلمین دکتر شریفی رئیس دانشگاه قم به تبیین ابعاد و بایسته های تولید علوم انسانی اسلامی در راستای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی پرداختند.

همچنین در پایان مراسم از مقالات برتر خواهران و برادران تقدیر به عمل آمد.

آیت‌الله اعرافی: بیانیه گام دوم، راهبردی برای تحول علوم انسانی اسلامی

در ابتدای مراسم آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور، به اهمیت بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی اشاره کرد و اظهار داشت: بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی یک بیانیه فوق‌راهبردی و پر از راز و رمز است و هرچه در راستای آن کار کنیم، کم است. رهبر معظم انقلاب در این بیانیه اولین توصیه را علم و پژوهش قرار داده‌اند و بر آن تأکید ویژه دارند.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه در ادامه به چالش‌های موجود در زمینه فلسفه و علم اشاره کرد و گفت: «بنیان فلسفی در غرب پس از رنسانس یک بنیان مخدوش و قابل نقد است. اگر کسی تصور کند که علوم انسانی و علوم پایه و فناوری‌ها بدون یک فلسفه بنیادی و نظری امکان شکل‌گیری و رشد دارند، این تصور غلطی است؛ چرا که امکان ندارد علم و فناوری بی‌ریشه در یک نگاه فلسفی شکل بگیرد. در سخت‌ترین و پنهان‌ترین شرایط نیز، علم و فناوری از یک مبنای فلسفی نظری و مبنایی اخلاقی بهره می‌برد.

آیت‌الله اعرافی همچنین بر ضرورت همکاری بین حوزه و دانشگاه در راستای تولید علوم انسانی اسلامی تأکید کرد و گفت: علوم انسانی اسلامی، اساس و روح بیانیه گام دوم است، علوم انسانی است که در بستر اندیشه اسلامی شکل می‌گیرد. بایستی با بهره گیری از علوم تفسیری، فلسفی و حکمی و بسط فقه  و با نگاهی عمیق به ریشه‌های علوم اسلامی به سوی تولید علوم انسانی اسلامی حرکت کنیم و بدون این الزامات، نمی‌توانیم به نظریات نوین در حوزه علوم انسانی اسلامی دست یابیم.

آیت الله رجبی: بیانیه گام دوم یک بیانیه هویت‌ساز، تمدن‌ساز و جامعه‌ساز است

در ادامه آیت‌الله محمود رجبی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری و رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در سخنانی به اهمیت علوم انسانی اسلامی پرداخت و گفت: علوم انسانی علومی هستند که به توصیف، تبیین و توصیه می‌پردازند. نگرش ما به علوم انسانی غربی و حتی علوم طبیعی غربی می‌تواند متفاوت باشد، اما نگاه افراطی که هیچ ارزشی برای آن‌ها قائل نیست مردود است. باید متناسب با اعتبار این علوم، برای آن‌ها جایگاه قائل شد و از افراط و تفریط پرهیز کرد.

آیت‌الله رجبی همچنین بر اهمیت بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی تأکید کرده و گفت: بیانیه گام دوم یک بیانیه هویت‌ساز، تمدن‌ساز و جامعه‌ساز است و در آن تبیین شده که ما تا کجا رسیده‌ایم و در ادامه چه گام‌هایی باید برای تحقق تمدن نوین اسلامی برداریم. علوم انسانی در حوزه محتوای تمدن‌سازی نقش‌آفرین است و حتی جهت‌دهی به سایر علوم، از جمله علوم غیرانسانی، بر عهده علوم انسانی است. ازاین‌رو میان علوم انسانی و بیانیه گام دوم تطابق وجود دارد.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در پایان بر ضرورت تولید علوم انسانی اسلامی در راستای گام دوم انقلاب تأکید کرد و گفت: ما راهی جز تولید علوم انسانی اسلامی در راستای گام دوم انقلاب نداریم و باید جهت‌گیری علوم انسانی به سمت حل مسائل واقعی جامعه باشد. علم برای علم ارزشی ندارد؛ بلکه باید در جامعه اثرگذار باشد و پاسخگوی نیازهای واقعی مردم باشد.

حجت‌الاسلام و المسلمین سعید صلح میرزایی: ضرورت اقامه دین در تمام ابعاد جامعه

حجت‌الاسلام والمسلمین سعید صلح میرزایی، نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری و رئیس موسسه فرهنگی-پژوهشی انقلاب اسلامی قم نیز در سخنانی تاکید کرد که برای تحقق حاکمیت دین در جامعه باید همه تلاش‌ها متمرکز شود و با اشاره به آیه قرآن «أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ»، بیان کرد: علامه طباطبایی لازمه عدم تفرقه را اقامه دین در تمام ابعاد زندگی  و نه به صورت گزینشی دانسته‌اند. اگر در تمام عرصه‌ها نفی طواغیت و عبودیت غیر خدا محقق نشود، نمی‌توان ادعا کرد که دین را به درستی اقامه کرده‌ایم.

حجت‌الاسلام و المسلمین صلح میرزایی سپس به سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار دانشجویی سال ۱۴۰۳ اشاره کرد و گفت: رهبر انقلاب فرمودند که باید دو هدف اصلی را در جمهوری اسلامی دنبال کنیم؛ اول، پیدا کردن الگوی اسلامی و توحیدی برای اداره جامعه که دارای گستره تمدنی است و دوم، ارائه این الگو به جهان. بنابراین در حرکت به سمت تحقق این اهداف، باید الگوهای عملی به‌طور مستمر ارائه شود و هیچ‌گاه فرآیند نباید متوقف شود تا الگو به‌طور کامل کشف گردد.

وی در ادامه، به ضرورت تولید علوم انسانی اسلامی و ضرورت طراحی نظام ارزیابی و شاخص‌گذاری برای سنجش موفقیت‌ها در این حوزه اشاره کرده و گفت: ما نیاز داریم که تمامی علوم انسانی خود را در قالب یک سیستم جامع و شبکه‌ای مبتنی بر مبانی اسلامی قرار دهیم که توان تولید علم و حل مسائل جامعه را داشته باشد. البته که این مسیر زمان‌بر است و نیازمند تلاش‌های جهادگونه است.

حجت‌الاسلام و المسلمین احمد حسین شریفی: انقلاب اسلامی آغازگر عصر جدیدی در جهان است

حجت‌الاسلام و المسلمین احمد حسین شریفی، رئیس دانشگاه قم، با تاکید بر اینکه انقلاب اسلامی آغازگر عصر جدیدی در جهان است، گفت: انقلاب اسلامی با ارائه مفهومی جدید از رابطه دین و دنیا، نه تنها در سطح سیاسی بلکه در ابعاد اجتماعی نیز تحولی عظیم به وجود آورد. در حالی که سایر انقلاب‌ها بر مبنای اومانیسم و حذف دین از عرصه‌های اجتماعی و سیاسی شکل گرفتند، انقلاب اسلامی با حضور پررنگ دین در تمامی نهادهای اجتماعی، نقطه عطفی در تاریخ بشر به شمار می‌رود.

رئیس دانشگاه قم در ادامه به بیانات امام خمینی در نوفل‌لوشاتو اشاره کرد و گفت: امام خمینی به صراحت اعلام کردند که اعتقاد ما بر اساس اصل توحید است که انسان باید تنها در برابر حق تسلیم باشد. این اصل، تفاوت بنیادینی با تمدن غربی و مبنای انسان‌محوری آن دارد. انقلاب اسلامی با تاکید بر خدامحوری در برابر انسان‌محوری، تغییرات اساسی در ساختارهای اجتماعی و سیاسی جهان ایجاد کرد.

وی همچنین با اشاره به ضرورت اسلامی‌سازی علوم انسانی برای تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی، اظهار داشت: برای رسیدن به اهداف انقلاب اسلامی و تربیت نیروی انسانی انقلابی، باید علوم انسانی اسلامی را در دانشگاه‌ها ترویج دهیم. در حال حاضر، استفاده از نسخه‌های علوم انسانی سکولار که با مبانی اسلامی تناسب ندارند، نمی‌تواند به تحقق این آرمان‌ها کمک کند. بنابراین، اصلاح و اسلامی‌سازی این علوم از ضرورت‌های اساسی امروز ما است.