حجتالاسلام اصغرزاده مطرح کرد؛
رسانه، زیستگاه هویتسازی علویان ترکیه
پژوهشگر تاریخ تشیع و فِرَق شیعه با تبیین جامعه علویان در اروپا و آسیا و فشارهای سیاسی وارد شده بر آنان گفت: رسانهها نقش مهمی در بازتولید، تثبیت و طرد هویت اقلیتهای دینی دارند و جامعه علویان ترکیه نمونهای روشن از این روند است.
به گزارش خبرنگار فرق و ادیان خبرگزاری رسا، حجتالاسلام محمد اصغرزاده، پژوهشگر تاریخ تشیع و فِرَق شیعه در نشست تخصصی با موضوع «رسانه، زیستگاهی مدرن و هویت ساز برای علویان ترکیه» که در مرکز تخصصی هنر و رسانه برگزار شد، رسانه را «زیستگاه جدید هویتسازی اقلیتهای دینی و مذهبی» توصیف کرد و اظهار داشت: در دنیای معاصر، رسانهها نقشی فراتر از ابزار اطلاعرسانی یافتهاند و به یکی از عوامل اصلی بازتولید، تثبیت یا طرد هویتهای دینی تبدیل شدهاند. جامعه علویان ترکیه نمونهای روشن از این وضعیت است که میتواند بهعنوان یک الگوی قابل تعمیم برای سایر اقلیتها نیز مورد بررسی قرار گیرد.
این پژوهشگر با تأکید بر لزوم شناخت تاریخی علویان پیش از تحلیل وضعیت رسانهای آنان گفت: بدون درک خاستگاه اجتماعی، زمینههای تاریخی و نحوه شکلگیری علویان، فهم مناقشات هویتی و رسانهای آنان امکانپذیر نیست. خاستگاه اصلی علویان منطقه آناتولی است، اما در دهههای اخیر بهواسطه مهاجرت، حضور گستردهای در کشورهای اروپایی، بهویژه آلمان، پیدا کردهاند.
وی با اشاره به وضعیت علویان در آلمان افزود: دولت آلمان علویان را بهعنوان یک جامعه دینی رسمی به رسمیت شناخته و از فعالیتهای فرهنگی و آموزشی آنان حمایت میکند. جمعیت علویان در آلمان بالغ بر دو میلیون نفر برآورد میشود و این کشور به یکی از کانونهای اصلی بازتولید هویت علوی در فضای رسانهای و نهادی تبدیل شده است.
حجتالاسلام اصغرزاده درباره آمار علویان در ترکیه تصریح کرد: دولت ترکیه هیچگاه در سرشماریهای رسمی، آمار ادیان و مذاهب را اعلام نکرده و آمارهای موجود صرفاً برآوردهای غیررسمی است که از چند میلیون تا چند ده میلیون نفر متغیر است. سیاستهای تاریخی طرد و فشار باعث شده بخش قابل توجهی از علویان هویت خود را پنهان کنند و جمعیت واقعی آنان کمتر دیده شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تفاوتهای اعتقادی علویان با تشیع جعفری گفت: علویان اگرچه خود را دوازدهامامی میدانند، اما شریعتمحور و مرجعمحور به معنای رایج در تشیع نیستند. مناسک عبادی آنان تفاوتهای جدی با تشیع جعفری دارد و دین را بیش از آنکه در قالب مناسک تعریف کنند، در چارچوب اخلاق و زیست اجتماعی میفهمند.
این پژوهشگر افزود: اخلاقمحوری علویان و تأکید بر نظم اجتماعی و رفتار مدنی، موجب جذب بخشی از جوانان ترکیه شده است؛ بهویژه در شرایطی که بخشی از نسل جوان نسبت به الگوهای رسمی دینداری فاصله گرفته است. در مقابل، فشارهای هویتی و اجتماعی نیز باعث شده برخی جوانان علوی به سمت سکولاریسم یا جریانهای چپ و سوسیالیستی گرایش پیدا کنند.
وی در پایان با انتقاد از سیاستهای رسانهای ترکیه تصریح کرد: سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه با وجود تأمین بودجه از محل مالیات عمومی، بازنمایی منصفانهای از علویان ارائه نمیدهد و این حذف سیستماتیک رسانهای، یکی از مهمترین عوامل تشدید بحران هویت و استمرار طرد اجتماعی علویان در ترکیه به شمار میرود.
ارسال نظرات