هلال غایب

^{_{این خبر را همه از واحد مرکزی خبر نقل کردند اما هم اکنون نه از اصل خبر ، خبری هست نه مستند آن!}}

^{_{سایت هیچ کدام از مراجع معظم فوق، مطلبی در باره حلول ماه مبارک رمضان امسال ندارند و پیگیری ها نشان داد که گویا این خبر با تماس تلفنی تهیه شده و مستندی هم برای آن ذکر نشده است.}}

^{_{یکی از مشکلاتی که اذهان مومنان را هر سال به خود مشغول می کند همین مسئله رویت هلال و اعلام حلول ماه رمضان است که پس از انقلاب اسلامی ایران،به خلاف انتظار،  دچار چالش هایی شده است.}}

^{_{پیش از تشکیل حکومت اسلامی، مردم هیچ اعتمادی به رژیم طاغوت نداشتند و تکلیف ماه های قمری هم در حوزه قم و تحت زعامت یکی از مراجع بزرگوار تقلید روشن می شد و اختلافی هم نبود.}}

^{_{پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی هم تامدتی حوزه علمیه قم تحت اشراف مرجع عالی قدر شیعه مرحوم حضرت آیت الله گلپایگانی، حلول این ماه مبارک را اعلام می کرد و دیگر بزرگان نیز در مسئله ورود نداشتند.}}

^{_{این اعلام  همچنان با تکیه بر روش های سنتی مبنی بر اساس نظریه رویت هلال با چشم غیر مسلح و معمولا با شهادت جمعی از مومنان و تایید مرجعیت وقت، صورت می گرفت.}}

^{_{اما کم کم  رشد افکار عمومی و اطلاع از احکام استهلال و نیز گستردگی وسایل ارتباط جمعی و مطرح شدن نظرات صائب منجمان و اهل خبره ، تشکیل گروه های رصدگر و جدی تر شدن مسائل جدید فقهی در استهلال، دامنه اختلاف نظرها را گشود و اعلام حلول ماه مبارک و عید فطر ، از سوی بیش از یک نهاد به اختلافات، دامن زد تا به جای شیرینی ضیافت الهی، تلخی شبهه و چند دستگی را دامن گیر جامعه دینی کشورمان سازد.}}

^{_{پویایی فقه، امکانات مدرن و جدید و از همه مهم تر، استقرار حکومت اسلامی، این انتظار را در همه ایجاد می کرد که مسئله استهلال و اعلام ماه روزه و عید فطر در کشور ایران از محکم ترین ، علمی ترین و خدشه ناپذیرترین حکم ها برخوردار باشد اما هر سال اوضاعی پدید آمد که در شان و شایستگی شیعیان نبود تا جایی که برابر نقلی که در زبان برخی از مردم افتاده بود، در یک سال ماه رمضان به 28 روز تقلیل می یافت و البته این نقل درست نبود اما همین که عده ای به پندار خطا معتقد شوند ماه مبارک یک روز دیرتر از اعلام رسمی، آغاز شده و یک روز نیز زودتر پایان یابد در نتیجه باید یک ماه 28 روزه داشته باشیم ! و این پندار خطا و غیر واقعی نشان از بیماری برخی از اذهان داشت که باید علاج می شد.}}

^{_{مهمترین نکته در مسئله استهلال، تقلیدی نبودن آن است! یعنی این که هر کس می تواند  با چشم خود به این امر بپردازد و با یقین به آن چه که دیده به تکلیف خود عمل کند. در استفتا از یکی از مراجع آمده است : « آیا مقلدین در مورد تعیین روز عید فطر باید به مراجع خود رجوع کنند یا همان روزى که در کشور عید فطر اعلام مى شود باید مدنظر همه باشد ؟ این امر تقلیدى نیست و شخص باید اطمینان پیدا بکند .»}}

^{_{مثل آن که کسی در رکعات نماز شک کند و حکم آن را بپرسد اما هیچگاه درباره آن که شک کرده یا نکرده نمی پرسد یا این که لباسش خونی شود و حکم آن را از رساله بخواند اما در باره این که آیا لباسش خونی شده یا نشده نمی پرسد چون موضوع را باید خودش تشخیص بدهد. پس اگر کسی به چشم خود هلال را دید به حکم آن عمل می کند و نیازی به تقلید نیست.}}

^{_{اکنون نگاهی می اندازیم به احکام اثبات اول ماه که در همه رساله ها با اندک تفاوتی ذکر شده است:}}

 ^{_{اوّل ماه به چند چیز ثابت مى شود: «آن که خود انسان ماه را ببیند یا عدّه اى که از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا مى شود بگویند ماه را دیده ایم ، و همچنین است هر چیزى که به واسطه آن یقین یا اطمینان پیدا شود یا دو مرد عادل بگویند که در یک شب ماه را دیده ایم ، ولى اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند ، اوّل ماه ثابت نمى شود ، و همچنین اگر قابل تصدیق نباشند ، مثل این که آسمان صاف باشد و عدّه استهلال کنندگان زیاد باشند و غیر از این دو دیگران هر چه دقت کنند نبینند.یا سى روز از اوّل ماه شعبان بگذرد که به واسطه آن اوّل ماه رمضان ثابت مى شود ، و سى روز از اوّل ماه رمضان بگذرد که به واسطه آن اوّل ماه شوّال ثابت مى شود و حکم حاکم . اوّل ماه به قول منجّمین ثابت نمى شود ، ولى اگر انسان از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا کند ، باید به آن عمل کند.»}}

^{_{همان طور که مشاهده می شود در اثبات رویت هلال و اول ماه، این یقین افراد است که نقش کلیدی دارد و از راه های گوناگونی همچون دیدن یا شنیدن از  افراد مطمئن به دست می آید .  چنان چه در مسائل اعتقادی نمی شود تقلید کرد در این مسئله نیز نمی توان از کسی تقلید کرد و اگر شخصی خود هلال ماه را دیده باشد نمی تواند به حرف دیگران که ندیده اند عمل کند.}}

^{_{این که امروزه مردم در مسئله رویت هلال بپرسند مقلد چه کسی هستید یا نظر مرجع تقلیدشان در این باره چیست، یک اشتباه ساده است که عنصر تاریخی مراجعه به مرجع تقلید در زمان طاغوت در آن دخیل است بی آن که روشن شود این مراجعه از باب تقلید و اجتهاد نبود بل که شأن اجتماعی مراجع باعث اطمینان مومنان می شد تا خبر رویت هلال را از فرد موثق و عادلی که مرجع تقلید نیز هست بشنوند گرچه خود آن مرجع نیز استهلال نمی کرد بل که به گفته معتمدانش استناد می نمود.}}

^{_{با گسترش رسانه ها و ابزار علمی ، از سویی نظر منجمان و اخترشناسان که بر اساس محاسبات دقیق ریاضی مطرح می شود در دسترس عموم قرار گرفت و از سویی مسئله امکان استناد به دیدن ماه با ابزار اپتیکی و پیشرفته و نیز قرار گرفتن بر فراز ابرها در شرایط ابری مطرح شد. در واقع این پرسش پدید آمد که چنان چه منجمان بر عدم امکان رویت هلال در یک روز اتفاق نظر داشته باشند آیا می توان به گزارش افرادی که ادعا می کنند ماه را دیده اند، اعتماد کرد؟ و دیگر آن که اگر رصد گرانی با چشم مسلح یا سوار شدن بر هواپیما بالاتر از ابر ها هلال ماه را ببینند و حتی عکس بگیرند این دیدن برای دیگران حجت می شود؟}}

^{_{این ها پرسش هایی است که برخلاف اصل رویت هلال، تقلیدی است و هرکس باید از مرجع خود پاسخ آن را دریافت کند.}}

^{_{انتظار دیگری که به وجود آمده این است که بالاخره رویت هلال و اعلام آن منجر به یک حرکت و آیین جمعی و اجتماعی می شود به گونه ای که در یک کشور همه روزه را آغاز می کنند و همه در آیین عید فطر شرکت می کنند و مقبول نیست بخشی از جامعه روزه باشد و بخشی دیگر عید بگیرد.}}

^{_{اعلام این مسئله اجتماعی بی شک از شئون حکومت اسلامی است به ویژه که امکانات بیشتری هم در اختیار دارد و با اعزام گروه های استهلال به نظر صائب تر می رسد و مومنان نیز می توانند گزارش ها رویت را مستندا به این مراکز اعلام کنند.}}

^{_{اما همان طور که در آغاز گفته شد امسال خبری در رسانه ها پخش شد که مستندی نداشت.}}

^{_{پرسش اول این است که چرا یک مسئله غیر تقلیدی به دفاتر مراجع عظام تقلید منسوب می شود بدون این که رسما از سوی مراجع تایید شود گرچه شاید خلاف واقع هم نباشد . اما سایت این مراجع بزرگوار اشاره ای بدان نکرده اند.}}

^{_{پرسش دوم این است که مستند چنین خبری که امروز روز سی ام شعبان است  و فردا آغاز ماه رمضان چیست؟ به دیگر سخن ، یکی از راه های اثبات حلول ماه رمضان، سی روزه شدن ماه شعبان است و تشخیص این سی روزگی هم نیازی به استفتا ندارد. اما اعلام چنین خبری نیاز به سند دارد .}}

 ^{_{آیا سند این سخن ، تقویم است ؟ با توجه به اشتباهاتی که در چاپ تقویم ها رخ می دهد بعید است تقویم ، سند دفاتر مراجع معظم قرار گیرد.}}

^{_{آیا سند، سخن منجمان است که باید دید جایگاه این سخنان در فقه و احکام صادره تا کجاست و آیا در باره عید فطر امسال نیز از هم اکنون می شود به نظر منجمان بسنده کرد؟!}}

^{_{آیا این خبر مبتنی بر نظر ستاد های استهلال دفاتر مراجع است که سی روز پیش از ماه رمضان، هلال ماه شعبان را رصد و رویت کرده و اعلام کرده بودند؟ در این صورت باید دید آیا همه دفاتر از چنین امکانی برخوردارند و آیا چنین خبری که هلال ماه شعبان رویت شده از سوی این دفاتر اعلام شده است؟}}

^{_{در بررسی ما تنها دفتر مقام معظم رهبری گزارشی از رویت هلال ماه شعبان1431 ه‍ . ق ذکر کرده است که بدین شرح است:}}

^{_{« الف ـ مشخصات نجومی هلال در شامگاه دوشنبه 21 تیر ماه 1389  (29 رجب 1431)}}

^{_{1.  زمان مقارنه ماه و خورشید: ساعت 23 و 12 دقیقه یک شنبه 20 تیر ماه1389}} 

^{_{2. زمان غروب خورشید: ساعت 20 و 21 دقیقه.}}

^{_{3. زمان غروب ماه: ساعت 20 و 51 دقیقه.}}

^{_{4. ارتفاع ماه:4.74 درجه}} 

^{_{5. مدت مکث ماه بعد از غروب خورشید:  29 دقیقه}} 

^{_{6. سن ماه: 20 ساعت و 11 دقیقه .}}

^{_{7. فاصله زاویه‌ای ماه و خورشید: 11.25}}  

^{_{ب ـ پیش‌بینی تقاویم :}} 

^{_{کلیه تقاویم اعم از تقویم رسمی کشور مستخرج مرکز تقویم وابسته به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تقویم نجومی آقایان مصباح و مصباح‌زاده، تقویم منصور نجومی، و کلیه کارشناسان رؤیت هلال، پیش‌بینی کرده‌اند هلال ماه شعبان در غروب روز دوشنبه 21 تیرماه  در صورت وجـود شرایط جـوّی منـاسب با چشم مسلح وابـزار نـجومی قوی در کـشور قابل رؤیت خـواهد بود. بنابراین مـاه رجب 29 روزه بـوده و غـرّة ماه شـعبان المعظم 1431 روز سه شنبه 22 تیر ماه خواهد بود.}}

^{_{ج ـ  نظریه کارشناسان ستاد مرکزی استهلال :}}

^{_{این هلال در تمامی پهنه ایران خصوصاً نیمه جنوبی با چشم مسلح قابل رؤیت است و در صورت مساعد بودن جو رویت خواهد شد.}}

^{_{د ـ در همین راستا ستادهای استهلال و گروه‌های رصدی در سراسر کشور به همراه تجهیزات رصدی در غروب روز دوشنبه  اقدام به استهلال نمودند که نتیجة آن به قرار ذیل است:}}

^{_{مناطقی که  هلال با چشم مسلح رؤیت شد:}}

^{_{استان مرکزی: گروه آستانه با حضور آقای محمدعلی صالحی مسئول شورای سیاست گذاری ائمه جمعه و 3 نفر از کارشناسان خبره و مورد وثوق هلال را  با دوربین 30*120 حدود 3 دقیقه رؤیت کردند.}}

^{_{استان مرکزی: گروه محلات با حضور رئیس ستاد نماز جمعه آقای امید بیگی و 2 نفر دیگر از کارشناسان مورد وثوق، هلال را با دوربین 20*120 رؤیت کردند.»}}

^{_{همچنین ستاد استهلال وابسته به دفتر آیت الله سیستانی نیز موفق به رویت هلال ماه شعبان نشده بود.}}

^{_{بنابر این با رویت (مسلح) هلال؛ ماه شعبان از 22 تیر ماه آغاز شده است و با عدم رویت هلال ماه رمضان، سی روزه بودن ماه شعبان، ملاک قرار گرفته و 21 مرداد اول رمضان خواهد بود.}}

 ^{_{گزارش استهلال دفتر مقام معظم رهبری درباره هلال ماه مبارک رمضان 1431 نیز بدین شرح است:}}

^{_{«گزارش رؤیت هلال ماه رمضان المبارک امسال، پس از بررسی گزارش‌های 110 گروه‌ رصدگر اعزامی به سراسر کشور، به شرح زیر منتشر شد که بر اساس آن، پنج‌شنبه 21 مردادماه 89، اول رمضان 1431 خواهد بود.}}

^{_{الف ـ مشخصات نجومی هلال در شامگاه سه شنبه 19 مرداد ماه 1389  (29 شعبان المعظم 1431)}}

^{_{1.  زمان مقارنه ماه و خورشید: ساعت 7 و 38 دقیقه سه شنبه 19 مرداد ماه1389}}

^{_{2. زمان غروب خورشید: 20 و 0 دقیقه}}

^{_{3. زمان غروب ماه: 00:00}}             

^{_{4. ارتفاع ماه: 0،649-}}

^{_{5. مدت مکث ماه بعد از غروب خورشید: 00:00}}

^{_{6. سن ماه: 12 ساعت و 22 دقیقه}}

^{_{7. فاصله زاویه‌ای ماه و خورشید: 7،796}}

^{_{ب ـ پیش‌بینی تقاویم}}

^{_{کلیه تقاویم اعم از تقویم رسمی کشور مستخرج مرکز تقویم وابسته به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تقویم نجومی آقایان مصباح و مصباح‌زاده، تقویم منصور نجومی پیش‌بینی کردهاند هلال ماه در غروب روزسه شنبه 19 مرداد ماه در هیچ ‌نقطه‌ای ازآفاق کشور حتی با چشم مسلح قابل رؤیت نیست. بنابراین ماه شعبان المعظم 30 روزه بـوده و غـرّة ماه رمضان المبارک 1431 روز پنج شنبه 21 مرداد ماه خواهد بود.}}

^{_{ج ـ  نظریه مراکز نجومی جهان و کارشناسان داخلی:}}

^{_{این هلال در غروب سه شنبه 19 مرداد در هیچ یک از کشورهای اسلامی قابل رؤیت نیست.}}

 ^{_{مناطقی که هوا صاف بود و هلال حتی با چشم مسلح رؤیت نشد:}}

^{_{استان هرمزگان: استان خراسان: استان اصفهان: استان مرکزی: استان فارس : استان سمنان: استان آذربایجان غربی : استان گلستان: استان کرمان :}}

^{_{استان مازندران : استان سیستان و بلوچستان: استان لرستان: استان یزد:}}

^{_{گزارش‌های رسیده از کشورهای خلیج فارس}}

^{_{کشور عمان:  10 گروه 12 نفری که حتی گروه‌هایی که دارای هوای صاف بودند موفق به رؤیت نشدند و دولت عمان پنجشنبه را اول ماه اعلام کرد.}}

^{_{کشور کویت:  2 گروه با تجهیزات و ابزار نجومی  موفق به رؤیت نشدند.}}

^{_{کشور بحرین:  1 گروه 50 نفری که موفق به رؤیت نشدند.»}}

^{_{گرچه با دیده نشدن هلال در روز سه شنبه، ماه شعبان، سی روزه شد و ماه مبارک رمضان از پنج شنبه آغاز شد اما ستاد استهلال وابسته به دفتر آیت الله سیستانی هلال ماه را در روز چهارشنبه با چشم مسلح در قم و غیر مسلح در زرند کرمان و اقلید شیراز دید و بر اساس این گزارش نیز ماه مبارک رمضان از پنج شنبه آغاز شد.}}

^{_{شاید بتوان گفت سند خبری که به دفاتر مراجع عظام تقلید منسوب شده همین گزارش ستاد استهلال مقام معظم رهبری بوده است . گزارشی که رویت هلال ماه شعبان را با چشم مسلح تایید کرده است . شاید این گزارش با تماس تلفنی واحد مرکزی خبر با دفاتر دیگر مراجع، شفاها تایید شده که در این صورت باید توقع داشت از این پس وحدت رویه ای علمی و مقبول در اعلام رویت هلال و حکم به رمضان و عید را شاهد باشیم. چرا که دفتر مقام معظم رهبری مستند به گزارش های علمی و باورپذیر گروههای مختلف رصدی و استهلالی در این موضوع وارد می شود و حکم یا اعلامی که صادر می شود برای عموم مومنان، پذیرفته تر است . اتکا به این گزارش و تبعیت از آن ، روشی است که با توجه به امکانات موجود، به قطعیت و اطمینان مومنان خواهد انجامید و تکلیف را در مسئله ای که تقلیدی نیست برای همه روشن خواهد کرد و زمینه شبهه سازی ها و نگرانی ها را از بین خواهد برد.}}